Diyâr-ı Bekr Bölgesinin Moğol Hâkimiyetine Bağlanması

13. yüzyılın başlarından itibaren tüm dünyayı derinden sarsan Moğol istilası, kısa bir süre sonra Anadolu’yu vurmuş, hemen ardından da güçlü Moğol müfrezeleri Suriye ve el-Cezire bölgesindeki birçok yerleşim yerini yerle bir etmişlerdir. Moğollar, büyük hasımları Celaleddin Harezmşah’ı takip ederken kendilerini Diyâr-ı Bekr bölgesinin içinde bulmuşlardır. Bu andan itibaren muhtelif zamanlarda kısa süreli akınlar düzenleseler de Hülegü’nün Bağdat seferine kadar bölgede ciddi bir tahribata neden olmamışlardır. Nitekim bu seferler daha çok yağma akınları olarak dikkat çekmektedir. Fakat 1258 yılından itibaren Hülegü’nün oğlu Yeşmut komutasındaki İlhanlı ordusu, Amid, Meyyâfârikîn, Mardin’i şiddetli bir muhasaradan sonra zapt etmiştir. Özellikle Amid ve Meyyâfârikîn gibi sadece bölgenin değil İslam coğrafyası içerisinde de müstesna bir yer edinen iki şehir bu süreçte büyük bir yıkım yaşamıştır. Söz konusu sürecin hem bölge tarihi hem de Anadolu tarihi için mühim etkileri olmuştur. Bu çalışmada da İslam coğrafyasının önemli bölgelerinden olan Diyâr-ı Bekr’in Moğol hâkimiyetine giriş süreci ele alınmıştır. The Mongol invasions, which shookworld deeply in the thirteenth century, hit Anatolia in a short time. Powerful Mongolian raiders destroyed many settlements in Syria and al-Jazeera region. While the Mongols were following their great adversary Celaleddin Harezmshah, they found themselves in the Diyarbakir Region. Even though they organized short-term raids at various times since then, they did not give serious damage to the region until Hülegü’s Baghdad campaign. As a matter of fact, these expeditions are regarded as looting raids. However, the Ilhanid army under the command of Yeşmut, son of Hülegü, captured Amid, Meyyafarikin and Mardinas of 1258 after a severe siege. Amid and Meyyafarikin, the two cities which hold an important place not only for the regionbut for the whole Islamic world, suffered a great destruction in this process. This process had important consequencesfor the history of the region and Anatolia. In this study, the invasion of an important region of the Islamic world at the time, Diyarbakir, will be analysed in detail.