Najgłębsze tradycje polskiego apelu wolnościowego: od Horodła do hali ,,Olivii

Wsamym sercu nowojorskiego Central Parku, tuż za Metropolitan Museum of Art, stoi pomnik: na granitowym cokole imponująca sylwetka konnego rycerza z brązu wznoszącego ponad ukoronowaną głową dwa skrzyżowane miecze. Jeździec pobudza wyobraźnię tysięcy spacerowiczów. „Super knight!” – superrycerz, walczy dwoma mieczami naraz – woła z podziwem mały skośnooki chłopiec, patrząc na monument. Z obu stron pomnika wielkie litery „POLAND” przypominają o pochodzeniu tego bohatera, a napis na froncie postumentu wyjaśnia (oczywiście w języku angielskim), kim był ów super knight: „Król Jagiełło, Król Polski, Wielki Książę Litewski, Założyciel Wolnego Związku Ludów Europy Środkowo-Wschodniej, zwycięzca nad krzyżackimi najeźdźcami pod Grunwaldem 15 lipca 1410”. Tą sylwetką i tą tradycją chciała szczycić się II Rzeczpospolita na otwarciu światowej wystawy w Nowym Jorku w 1939 r. Autor pomnika, znakomity rzeźbiarz Stanisław Kazimierz Wacław Ostrowski, który zaprojektował także m.in. Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie, doczekał przekazania monumentu Jagiełły gminie Nowy Jork przez ostatniego konsula II RP w tym mieście w roku 1945. I tak już został – największy pomnik w Central Parku. W środku nowojorskiej stolicy świata Litwin jest symbolem Polski, jej mocy militarnej (Grunwald) i duchowego rozmachu „wolnego związku ludów Europy Środkowo-Wschodniej”.