Bir Kahraman Üç Analtı Türü

Three narrative forms of folk literature are epic, tale and legend. All have different working areas as well as similarities. Epic explains characteristics, courage, achievements, heroism of protagonists with enthusiastic words. Tale explains protagonists´ dealing with extraordinary powers or getting help from extraordinary powers by using different concepts of space and time. Legend is another narrative form puts into words about people, events or settlements with sometimes religious or sometimes extraordinary beliefs. Subject of our study is Dede Korkut Stories´ first text, Bamsi Beyrek Story. Texts of this story that were compiledin to tale and legend in Anatolian area, form the basis of our study. Thisnarration is goingto be considered as epic, legend, tale and their similaritie sand difference sare going to be identified. Halk edebiyatı anlatı türlerinden üç tanesi; destan, masal ve efsanedir. Her birinin benzerliklerinin yanı sıra çalışma alanları farklıdır. Destan; kahramanların özelliklerini, ne kadar cesur ve korkusuz olduklarını başarılarını ve kahramanlıklarını coşkulu bir deyişle anlatır. Masal, kahramanların ola- ğanüstü güçlerle nasıl başa çıktığını ya da yardım aldığını, tay-i zaman ve tay-i mekân kavramlarını kullanarak ifade eder. Efsane; kişiler, olaylar ya da yerleşim yerleri hakkında kimi zaman dinî, kimi zamanda olağanüstü inanmalarla dile getirilen anlatı türüdür. En önemli Türk destanlarından bazıları; Alp-er Tunga Destanı, Dede Korkut Hikâyeleri, Köroğlu Destanı, Manas Destanı ve diğer büyük destanlarımızdır. Masal türünde ise çoğunlukla Keloğlan, Üç Turunçlar, Gülen Elma Ağlayan Nar, Sabır Taşı ilk aklımıza gelen masallardır. Efsane türünde içinde Hızır (a.s.) olan ya da bir kale, kaya veya şehir adıyla ilgili olarak, Kızlar Kayası/Gelin Kayası, taş kesilen düğün alayları, fethedilen kaleler, Kon- ya (!) Anamas Dağı efsane örneklerindendir. Çalışmamıza konu olan anlatma Dede Korkut Hikâyeleri’nin ilk metni olan Bamsı Beyrek Hikâyesi’dir. Bu hikâyenin Anadolu sahasında derlenmiş masal ve efsane metinleri çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Bildirimizde ayrıntılı olarak ele alacağımız, yukarıda açıklanan üç anlatı türü bir anlatma üzerinden hem destan, hem masal hem de efsane şekilleri ile değerlendirilecek, benzerlikleri ve farklılıkları metinler üzerinde ele alınacaktır.