Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Wydawnictwi DiG
2020
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Register // Personenregister |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046923117 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220103 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 201002s2020 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788328601161 |9 978-83-286-0116-1 | ||
| 020 | |a 8328601168 |9 83-286-0116-8 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1199061666 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046923117 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Kocela, Weronika |e Verfasser |0 (DE-588)1218810963 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Trudna sztuka babienia |b kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku |c Weronika Kocela |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Wydawnictwi DiG |c 2020 | |
| 300 | |a 157 Seiten |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite [138]-150 | ||
| 546 | |a Zusammenfassungen auf Polnisch und Englisch | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1750-1799 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Geburt |0 (DE-588)4019589-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Geburtshilfe |0 (DE-588)4019604-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Położnictwo / Polska / 18 w | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Geburt |0 (DE-588)4019589-2 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geburtshilfe |0 (DE-588)4019604-5 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1750-1799 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220103 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032332275 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 610.9 |e 22/bsb |f 09033 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804181811838844928 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści WSTĘP.............................................................................................................. 7 ROZDZIAŁ 1. Kultura medyczna w okresie rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego............................................................................................. 14 ROZDZIAŁ 2. Miejsce kobiety w społeczeństwie polskim doby oświecenia........................................................................................... 32 ROZDZIAŁ 3. Oświeceniowe książki o zdrowiu, chorobie i sztuce leczenia............................................................................................. 48 ROZDZIAŁ 4. Polskie piśmiennictwo położnicze II połowy XVIII wieku. Próba uporządkowania............................................................................... 69 ROZDZIAŁ 5. Tajniki sztuki babienia............................................................ 5.1. Początek.................................................................................................... 5.2. Oczekiwanie ............................................................................................. 5.3. Rozwiązanie............................................................................................... 5.4. Powrót ...................................................................................................... 5.5. Nowe życie................................................................................................. 85 90 95 102 108 112 ROZDZIAŁ 6. Wizerunki kobiet w poradnikach medycznych.................... 6.1. Położnica
.................................................................................................. 6.2. Baba, położna, akuszerka.......................................................................... 6.3. Mamka...................................................................................................... 117 118 123 129 ZAKOŃCZENIE............................................................................................... 135 BIBLIOGRAFIA................................ 138 STRESZCZENIE............................................ 151 SUMMARY...................................................... 152 INDEKS OSOBOWY 153
Bibliografia Źródła: Albertrandi J., Mowa przeciw zwyczajowi powijania dzieci (w szwajcarskich krajach pisana), „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1772, t. 7. cz. 1. Asch, Sposób leczenia w czasie powietrza zaraźliwego praktykowany w Jassach, opisany niemieckim językiem przez Imci P. barona de Asch teraz przełożony na ojczysty język ku wygodzie powszechnej, Lwów 1770. Badurski A., Mowa roztrząsająca skutki powietrza stosowne albo niestosowne do zachowania zdrowia i życia człowieka w ogólności a w szczególności dzieci, z przełożeniem przyzwoitego zaradzenia i ratunku, Kraków 1787. Ballexserd J„ Dysertacja na to pytanie: jakie są przedniejsze przyczyny śmierci tak wielkiej liczby dzieci, i jakie są najskuteczniejsze sposoby do ocalenia ich życia, przez P. Jakuba Ballexserd obywatela genewskiego uwieńczona przez Akade mią królewską nauk w Mantui w roku 1772, Warszawa 1785. Beimler S., Medyk domowy Samuela Beimlera doktora Kurfalskiego i Germerheimskiego fizyka, nauczający domowymi i mało kosztującymi lekarstwami, leczyć choroby, i owszem zdrowie zachowywać, wszystkim osobliwie tym potrzebny, którzy od medyków są odlegli; a prędkiego ratunku potrzebujący, z niemiec kiego na polski język przetłumaczony, Leszno 1778. Berger de Lonchamps }., Nauka położnicza przez pytania i odpowiedzi po fran cusku napisana a teraz wyłożona po polsku przez Józefa Berger de Lonchamps ucznia medycyny, nauk wyzwolonych i filozofii i doktora, korepetytora anato mii w Szkole Głównej W. X. L. Za wiadomością i aprobatą profesorów medy cyny i chirurgii w Akad. Wileńskiej, Wilno 1789. Berkeley J., Woda
żywiczna, przez sławnego biskupa angielskiego Berkley światu ogłoszona, tak na wszystkie prawie choroby ludzkie, jako też i bydląt częstą zarazą morową ginących, w dziwnych swych skutkach doświadczona z angiel skiego języka dla pożytku obywatelów, a najbardziej na wsi mieszkających, krótko i dokładnie opisana, Grodno 1781. Biretowski P„ Wiadomość ciekawa, każdemu wielce pożyteczna o skutkach i mocy zbóż wszelkich, jarzyn i ziół różnych, tak ogrodowych jako i polnych. Jakie skutki i pożytki przynoszą człowiekowi w różnych okolicznościach osobliwie
Bibliografia 139 na poratowanie zdrowia służące, z poważnych autorów dla wygody ludz kiej krótko zebrana i z przydatkiem niektórych ciekawości do druku podana, Łowicz 1769. Cornario L.։ Nauka zdrowia to jest skuteczny sposób, którym się zdrowie docho wać może, z włoskiego od Leona Lessyusza po łacinie, Lwów 1765. Czartoryski A. K„ Drugi list JMC Doświadczyńskiego do przyjaciela swego wzglę dem edukacji córek, Warszawa 1781. Czerwiakowski J., Wywód o narzędziach cerulickich z okoliczności popisu publicz nego dla objęcia (sic) miejsca w Towarzystwie lekarskim przesławnej Akade mii Krakowskiej, i otwarcia szkoły Anatomii, Chirurgii, i sztuki położniczej, Kraków 1779. Czerwiakowski J., Dysertacja o szlachetności, potrzebie, i użytku chirurgii w Poży ciu Ludzkim, w Wojsku, przy Połogach i w Nauce Lekarskiej. Na roczny obchód imienin Najjaśniejszego Króla Stanisława Augusta w Sali Jagiellońskiej na posiedzeniu publicznym Szkoły Głównej Koronnej dnia 12 Maja, roku 1791. przez Rafała Józefa Czerwiakowskiego czytana, Kraków 1791. Dykcjonarz powszechny medyki, chirurgii i sztuki hodowania bydląt, czyli lekarz wiejski zawierający rozciągłe wiadomości wszystkich części sztuki lekarskiej, dokładne i najszczególniejsze opisy zażywanych roślin, sposoby ratowania zdrowia ludzkiego i leczenia chorób bydlęcych, 1.1-9, Warszawa 1788-1793. Eisen J. J„ Pisma (Dwoje) pierwsze o szczepieniu ospy, drugie o suszeniu ziół [Poczem drug i tytuł], Inokulacja, albo ospy wszczepienie ułatwione i matkom samym zlecone, Warszawa 1774. Flores J„ Lekarstwo proste, łatwe i mało kosztujące, nowo odkryte w
królestwie Gwatemala... do zupełnego i pewnego wyleczenia szunkru, trądu i w ogólno ści tego wszystkiego, co należy do chorób wenerycznych służące, a do pojęcia wszystkich objaśnione, Warszawa 1784. Hoffman J. F., Opisanie kołtuna z przyłączonymi przepisami jak się w tej chorobie zachować i jak ją leczyć potrzeba na pożytek ludu wiejskiego, Warszawa 1791. Kłapsia J., Modlitwy i Rozmyślania nabożne, na pomnożenie Chrześcijaństwa, między ludźmi pospolitymi, we wszelkim czasie i rożnych potrzebach służące, z Przydatkiem, zebrane i do druku podane przez X. Jana Kłapsię [...], Wrocław 1794. Kostrzewski J., Sztuka babienia ku nieuchronnej dzieci przy porodzie odbywającej się potrzebie a nie mniej ku miłemu rodzących pożytkowi krótko i doskonale zebrana przez J. M. C. P. Jakuba Kostrzewskiego wyzwolonych nauk i Filozofii Doktora za dokładnym J. C. K. A. M. Rozkazem, Lwów 1774. [Krasicki I.], O używaniu i czytaniu ksiąg, „Monitor” 1765, nr 48. Krupiński J., Nauka o myszkach i ścięgnach. Przez J. P. Jędrzeja Krupiń skiego, excelsi Gubernii Consyliarza, Collegii medici Cesarsko-królewskiego
140 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku lwowskiego Prezesa, w Królestwach Galicji i Lodomerii pierwszego doktora. Krótko dla cyrulików zebrana, Lwów 1777. Krupiński J., Nauka o naczyniach w ciele człowieczym się znajdujących. Przez J. P. Jędrzeja Krupińskiego, w Królestwach Galicji i Lodomerii Najjaśniejszej i Najpotężniejszej Cesarzowej Rzymskiej pierwszego doktora. Krótko dla cyru lików zebrana, Lwów 1776. Krupiński J„ Osteologia lub nauka o kościach ciała człowieczego, PrzezJ. P. Jędrzeja Krupińskiego, w królestwach Galicji, i Lodomerii Najjaśniejszej i Najpotężniej szej Cesarzowej Rzymskiej pierwszego doktora. Krótko dla pożytku cyrulików i powszechnej potrzeby zebrana, Lwów 1774. Krupiński J., Splanchnologia lub nauka o trzewach w ciele człowieczym się znaj dujących z przydatkiem wykładówfizjologicznych. Przez J. P. Jędrzeja Krupiń skiego w Królestwach Galicji i Lodomerii Najjaśniejszej i najpotężniejszej Cesarzowej Rzymskiej pierwszego doktora. Krótko dla pożytku cyrulików i powszechnej potrzeby zebrana, Lwów 1775. Kurcjusz E, Opis chorób prędkiego ratunku potrzebujących, który poprzedzają dwa roztrząśnienia: pierwsze o zaraźliwych ludzkich chorobach, drugie o powietrzu na bydło, trzecie i jeszcze o ukąszeniu wściekłych bestii; gdzie najprzód wyliczają się wszystkie zachwalone dotąd lekarstwa: po tym podaje się najskuteczniejszy sposób do ustrzeżenia się tego przypadku i do uleczenia onego. Przez Kurcjusza Doktora filozofii, Medycyny, w Akademii Panieńskiej, Warszawa 1783. Mackenzie J., Sztuka utrzymania zdrowia i onej historia
albo zebranie wszyst kiego tego, co lekarze i filozofowie dawni i terźniejsi przepisali do utrzyma nia zdrowia; z dokladem najprzedniejszych, ku temu końcowi służących reguł i onych przyczyn, przez Jmć P. Jakuba Mackenzie Med. D.; przedtym lekarza w Wigornii, i towarzysza zgromadzenia król. lekarzów w Edemburgu. Przeło żona z Angielsk. przez Jme. X. Stanisława Bohusza Siestrzeńcewicza kanonika Wileńskiego, Wilno 1769. Mianowski M., Nauka sztuki położniczej dla niewiast, Wilno 1825. Michelis J. R, Krótka nauka dla akuszerek po prowincjach, za najłaskawszą apro batą i zezwoleniem Departamentów lekarskiego i skarbowego J. K. Mci; p. N. M„ przetłumaczona i wydana przez Chirurgii Doktora Konsyliarza JKM, Supraśl 1800. Minasowicz J. E., Z historii różnego argumentu, skąd tak wielka moc doktorów jest na świecie, [w:] Zebranie rytmów przez wierszopisów żyjących lub naszego wieku zeszłych pisanych, t. 4, cz. 1, Warszawa 1755. Moneta J. M., Sposób ratowania ludzi, których pies lub inne zwierzę ukąsiły, Warszawa 1782. „Monitor” 1765, nr 10. „Monitor” 1765, nr 45.
Bibliografia 141 Nax J. R, Wykład początkowych prawideł ekonomiki połitycznej: z przystosowa niem Przepisów Gospodarstwa Narodowego do onego wydźwignienia i polep szenia stosownie do aktualnego Stanu, w którym rzeczy zostają, Warszawa 1790. Perzyna L., Anatomia krótko zebrana chcącym się uczyć Lekarskiej i Cerulickiej nauki, lubo bez wyobrażeń, ale dokładnie i z pracą napisana, Kalisz 1790. Perzyna L, Lekarz dla włościan, czyli rada dla pospólstwa, w chorobach i dolegliwo ściach naszemu krajowi albo właściwych, albo po większej części przyswojonych, każdemu naszego kraju mieszkańcowi do wiadomości potrzebna, Kalisz 1790. Perzyna L., Nauka położna krótko zebrana cyrulikom położnym, jako też i babom, czyli kobietom przy rozwiązaniu rodzących położnic służącym dla wiadomości bardzo potrzebna. Na pytania i odpowiedzi rozłożona, Kalisz 1790. Piramowicz G., Do J.W. Jmci Pana Mikołaja Piaskowskiego Podkomorzego Krze mienieckiego po szczęśliwym z ospy ozdrowieniu J.W. Podkomorzyny Małżonki jego, „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1774, t. 10, cz. 2. [Piramowicz G.], Uwagi o lekarskiej sztuce, „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1774, t. 10, cz. 2. Piramowicz G., Wymowa i poezja dla szkół narodowych, pierwszy raz wydana, Kraków 1792. Różański J., O staranności koło kobiet od czasu rozwiązania onych aż do końca połogu; tudzież o różnych chorobach, którym przez ten czasu przeciąg podle gają, Warszawa 1792. Różański J., Sztuka Babienia, dzieło bardzo potrzebne nie tylko odbierającym po wsiach dzieci przy połogu, lecz też i wszystkim, którzy oddaleni będąc, nie mają sposobności poradzenia
się i wzywania na ratunek w tej sztuce biegłych, gdyż za jej pomocą pomyślnie ratować mogą położnice częstokroć dla niedostatku należytej pomocy na wielkie wystawione niebezpieczeństwa, z rozmaitych autorów francuskich i niemieckich zebrana przez IP. Różańskiego, w Lekar skiej sztuce Doktora, Warszawa 1786. Ryszkowski R X., Przestroga i lekarstwo na choroby z zarazy morowego powietrza pochodzące, wszystkim i wszystkim prawie Miast, Miasteczek, Wsiów Obywa telom chcącym zdrowie swoje ocalić, ku wiedzeniu potrzebne przez M.F.X.R. W Ak. Krak: F.D.M.P. Z różnych Autorów Łacińskich, osobliwie z Dysertacji o Powietrzu Roku 1775 wydanej a publicznie dnia 11 Lipca w tejże Akademii odprawionej, ojczystym językiem roku 1776 napisane, Kraków 1776. Ryszkowski F. X., Stan człowieka zdrowego naturalny. Podług pism sławnych nauką mężów. Przez Franciszka Xawerego Ryszkowskiego, w Akademiach; Krakowskiej Nauk Wyzwolonych i Filozofii, w Bonońskiej zaś Medycyny Doktora ojczystym językiem określony, Kraków 1786. [Sanguszkowa B.], Uwagi pewnej chwalebnej matki godnej córce swojej, gdy ją za mąż wydawała, Lwów 1760.
142 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Steidele R., Rafała Jana Steidele Anatomii, Chirurgii, i Sztuki Babienia Extraordynarynnego publicznego Nauczyciela, Jego Cesarskich-Królewskich Mości Hiszpańskiego i Świętej Trójcy złączonych Szpitalów uprzywilejowanego Cerulika Księga O Sztuce Babienia czyli Dzieci Odbierania z Przyłączonymi Figurami w Wiedniu 1775 wydana. Teraz Przez Jakuba Kostrzewskiego Filo zofii i Medycyny Doktora, Jego Cesarskich Królewskich Mości w Królestwach Galicji i Lodomerii Cyrkułu Belzkiego Fizyka Na Ojczysty Język Przetłuma czona, Lwów 1777. Steidele R., Księga o sztuce babienia czyli dzieci odbierania, Lwów 1786. Szylarski W., Nauka Krótka o powietrzu morowym, z wyrażeniem: Co to jest Powietrze morowe? Skąd się rodzi? Co za przyczyna jego? jako się go chronić? Czy się godzi przed nim uchodzić? Jak się podczas niego sprawować? i jako się w nim ratować? Roku 1705. w Akademii Zamojskiej Wydrukowana. A teraz przez Jmci Xiędza Wojciecha Szylarskiego Kanonika Lwowskiego, Proboszcza Bractwa SSS. Trójcy z Przydatkiem potrzebnym dla Kapłanów, ludziom zapo wietrzonym służących za dozwoleniem Starszych Przedrukowana, Lwów 1770. Tissot S. A., Onanizm, Roztrząsanie Chorób Pochodzących z Samogwałtu, przez Pana Tyssota Sławnego Doktora Po Francusku Napisany, Teraz Na Polski Przełożony, Warszawa i Lwów 1782. Tissot S. A., Porządek życia w czerstwości zdrowia w długie prowadzący lata ze wszystkich dzieł P. Tyssota w jedno zebrany, Kalisz 1789. Tissot S. A., Rada dla Literatów, Sedentaryuszów i tych wszystkich, którzy przywią
zanymi do urzędu swojego, pracami rozumu zdrowie swoje wycieńczają. Przez P. Tyssot Doktora i Profesora Medycyny w Akademii Lauzańskiej Wydana. A dla pożytku publicznego z Francuskiego na język Ojczysty Przełożona przez X. Joachima Karwowskiego S. P, Warszawa 1774. Tissot S. A., Rada dla pospólstwa względem zdrowia jego zfrancuskiego na polski przełożona. Warszawa 1773. Tukałło M., Apteczka domowa, zawierająca zbiór lekarstw po wielkiej części prostych, których materie łacno się w domu znajdować mogą, albo z apteki lub z kramu wzięte, mogą być w domu sporządzone. Dla wygody i poratowania zdrowia tych, którzy nie mając w bliskości aptek i sposobności poratowania się lekarzów, nie tylko nędzne prowadzić życie, ale też przed czasem umierać częstokroć muszą, Wilno 1789. Vicát R., Uwagi i obserwacje nad kołtunem czynione przez P. R. Vicát, medycyny doktora, członka i korespondenta Towarzystwa Krakowskiego Nauk w Getyn dze, Warszawa 1793. Weichardt T. T., Anatomia to jest Nauka Poznania Części ciała ludzkiego, z rozkazu J. W. Stanisława Szczęsnego Potockiego wojewody ruskiego Gene rała leutenanta komenderującego dywizjami Ukraińską i podolską Wojsk Koronnych, orderów Orła białego, S. Jędrzeja i S. Stanisława Kawalera etc. etc.
Bibliografia 143 Ku pożytkowi felczerów i cyrulików napisana przez Teodora Weichardta J. K. Mci Akademii Rzymsko Cesarskiej towarzysza, Kraków 1786. [Wieczorkowicz A.], Compendium medicum auctum. To jest, krótkie zebranie i opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia. Także różnych sposobów robienia wódek, olejków julepów, syropów, konfitur, maści, plastrów i różnych osobliwszych rzeczy, Częstochowa 1715. Wolf N. M., Nauka przeciwko ospie dziecinnej z niemieckiego przetłumaczona, Warszawa 1774. Wolski M., List cnotliwej żony do przyjaciółki o obowiązkach karmienia dzieci własnymi piersiami, „Dziennik Wileński” 1820, t. 2. [Zatorski A. P.], Uwagi do zupełnego zbierających się w stan małżeński szczęścia służące, przez pewnego Podgórzanina, powszechnej Ich Mciów Kawalerów Polskich (stanu mianowicie rycerskiego) ciekawości i honorowi poświęcone, Wrocław 1768. Zebranie rytmów przez wierszopisów żyjących lub naszego wieku zeszłych pisa nych, t. 4, cz. 1, Warszawa 1755. Współczesne i XIX-wieczne edycje tekstów źródłowych: Arnold J. Ch., Rozprawa czwarta o hojności Królów i względach Panów Polskich dla rzeczy lekarskiej i Lekarzów od roku 1764 do roku 1795 to jest za pano wania Stanisława Augusta Poniatowskiego przez Jerzego Krystiana Arnolda Doktora Medycyny Członka Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przy jaciół Nauk czytana na posiedzeniu publicznym tegoż Towarzystwa dnia 24 Listopada 1819, „Roczniki Towarzystwa Warszawskiego Królewskiego Przyjaciół Nauk” 1882, t. 13. Arnold J. Ch., Rozprawa piąta o hojności Królów i Panów Polskich na Lekarzy i
rzecz lekarską, w szczególności za czasów Króla Stanisława Augusta czytana na posiedzeniu publicznym Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przy jaciół Nauk dnia 26 Listopada 1821 roku przez Jerzego Arnolda Doktora Medycyny, „Roczniki Towarzystwa Warszawskiego Królewskiego Przyjaciół Nauk” 1882,1.15. Bieliński F., Sposób edukacji w XV listach opisany, [w:] Pisma i projekty peda gogiczne doby Komisji Edukacji Narodowej, wybór K. Mrozowska, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk 1973. Bielski M., Satyry, oprać. W. Wisłocki, Kraków 1889. Diderot D., O kobietach oraz inne miniatury literacko-filozoficzne, przeł. M. Skrzy pek, Gdynia 1992. Dobiński S., Świt wierszów na święta Najświętszej Maryi Panny światu wydany, oprać. R. Mazurkiewicz, Warszawa 2011. Droga do Komisji Edukacji Narodowej, oprać. A. Czerwińska, Warszawa 1973. Druszkiewicz S. Z., Pamiętniki 1648-697, oprać. M. Wagner, Siedlce 2001.
144 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Drużbacka E., Wiersze wybrane, oprać. K. Stasiewicz, Warszawa 2003. Fiszerowa W., Dzieje moje własne i osób postronnych: wiązanka spraw poważ nych, ciekawych i błahych, przeł. E. Raczyński, Warszawa 1998. Kołłątaj H., Wybór pism politycznych, oprać. B. Leśnodorski, Wrocław 1951. Kołłątaj H., Stan Oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta II, Wrocław 2003. Komisja Edukacji Narodowej. Pisma komisji i o komisji. Wybór źródeł, oprać. S. Tync, Wrocław 1954. Kossakowski J., Pamiętnik Józefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego 1738-1788, Warszawa 1891. Krasicki I., Dzieła, t. 4, Warszawa 1803. Krasicki I., Pisma poetyckie, oprać. Z. Goliński, t. 2, Warszawa 1976. Matuszewicz M., Diariusz życia mego, t. 2, 1758-1764, tekst oprać, i wstępem poprzedził B. Królikowski, kom. Z. Zielińskiej, Warszawa 1986. Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprać. J. Dür-Durski, Warszawa 1949. Naruszewicz A., Wiersze różne, 1.1, Warszawa 1804. Nax J. E, Wybór pism, wybór i oprać. W. Sierpiński, Warszawa 1956. Ochocki J. D., Pamiętniki Jana Duklana Ochockiego z pozostałych po nim rękopi sów przepisane i wydane przez J. I. Kraszewskiego, 1.1, Wilno 1857. Pasek J. Ch„ Pamiętniki, oprać. W. Czapliński, Wrocław 1968. Pilsztynowa R. S., Proceder podróży i życia mego awantur, Kraków 1957. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu— Biblia Tysiąclecia, Poznań 2002. Polska fraszka i satyra medyczna, oprać. K. Borzęcki, Z. Woźniewski, Warszawa 1961. Potocki W., Dzieła, oprać. L. Kukulski, 1.1, Warszawa 1987. Trembecki S., Dzieła
poetyczne, t. 2, Wrocław 1828. Woronicz J. P., Dzieła poetyczne wierszem i prozą, 1.1, Lipsk 1853. Wybicki J., Listy patriotyczne, oprać. K. Opałek, Wrocław 1955. Wybór tekstów źródłowych do dziejów medycyny polskiej, red. W. Osińska, Z. Podgórska-Klawe, Kraków 1983. Opracowania: Aleksandrowska E„ Zabawy Przyjemne i Pożyteczne 1770-1777 monografia bibliograficzna, Warszawa 1990. Aries P., Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, przeł. M. Ochab, Gdańsk 1995. Badinter E„ Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa 1998. Bakalarska I., Matka i opiekunka okresu polskiego oświecenia w świetle poglą dów pedagogicznych Franciszka Bielińskiego i Stanisława Staszica, [w:] Part nerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000.
Bibliografia 145 Baranowski В., Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce XVII i XVIII wieku, Wrocław 1955. Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927. Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim na tle porównawczym, Warszawa 1998. Bogucka M., Problematyka genderowa w perspektywie europejskiej, [w:] Per muliererm... Kobieta w dawnej Polsce w średniowieczu i dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012. Borys W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005. Brauer W. Z., Polskie piśmiennictwo położnicze XVIII wieku, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1934, t. 14, z. 1-2. Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1993. Buksiński T., Interpretacja źródeł historycznych pisanych, Warszawa-Poznań 2000. Bystroń J,, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce: wiekXVI-XVIII, t. 2, Warszawa 1993. Chamcówna M., Mrozowska K., Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765-1850, t. 2, cz. 1, Kraków 1965. Charewiczowa Ł„ Kobieta w dawnej Polsce do okresu rozbiorów z 18 rycinami w tekście, Lwów 1938. Chojna J. W., JózefAndrzej Załuski jako popularyzator wiedzy medycznej, „Kwar talnik Historii Nauki i Techniki” 1975, t. 20, z.l. Corbin A., We władzy wstrętu. Społeczna historia poznania przez węch. Od odrazy do snu ekologicznego, Warszawa 1998. Dąbrowski S., Teoria genologiczna Stefanii Skwarczyńskiej, Gdańsk 1974. Długosz-Kurczabowa K., Nowy słownik etymologiczny, Warszawa 2003. Dunaj B., Współczesny słownik języka polskiego,
Warszawa 2007. Dziechcińska H„ Parenetyka, jej tradycje i znaczenie w literaturze, [w:] Problemy literatury staropolskiej, red. J. Pelc, ser. I, Wrocław 1972. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcie i problemy wiedzy o kulturze, red. A. Kłoskowska, Wrocław 1991. Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka, Warszawa 1987. Godineau D., Kobieta, [w:] Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, Warszawa 2001. GrzeszczukS.,HombekD.,Książkapolskaw ogłoszeniach prasowychXVlII wieku: źródła,X. 1, cz. 2, „Gazeta Warszawska” 1774-1785, red. Z. Goliński, Wrocław 1992. Guzek A. K., Salony literackie, [w:] Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002. Historia medycyny, red. T. Brzeziński, Warszawa 2000.
146 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Historia Polski w liczbach, red. C. Kuklo, J. Lukasiewicz, C. Leszczyńska, Warszawa 2014. HombekDReklama wydawnicza i księgarska w „Gazecie Warszawskiej” w latach 1764-1795, Kielce 1988. Honsza N., Literatura użytkowa jako produkt codziennej komunikacji, „Zaranie Śląskie”1980, z. 2. Jędrzejko E., Kobieta w przysłowiach, aforyzmach i anegdotach polskich. Koncep cje i stereotypy, [w:] Język a kultura, t. 9, Wrocław 1994. Kamier M., Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiejpołowie XVI i XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich), Warszawa 2010. Karkowska D., Zawody medyczne, Warszawa 2012. Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i XVII wieku, Warszawa 1995. Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 2007. Kopaliński W., Przygody słów i przysłów, Warszawa 2007. Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almana chem, Warszawa 2007. Korzon T., Wewnętrzne dzieje Polski za panowania Stanisława Augusta (17401794) badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego, Kraków 1897. Kośmiński S„ Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską pobką od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej, Warszawa 1888. Kowalski R, Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenia, Warszawa 1998. Krotia T., Ludność parafii bielawskiej w latach 1766-1830 (na podstawie ksiąg metrykalnych), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1991, R. 46, nr 4. Kuchowicz
Z., Obyczaje staropolskie XVII-XVIII wieku, Łódź 1975. Kuchowicz Z., Społeczne konsekwencje postępującej degeneracji możnowładztwa polskiego w XVII i XVIII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1969, R. 76, nr 1. Kuchowicz Z., Warunki zdrowotne wsi i miasteczek województw łęczyckiego i sieradzkiego, Łódź 1961. Kuchowicz Z., Z badań nad stanem biologicznym społeczeństwa polskiego od schyłku XVI wieku do końca XVIII wieku, Łódź 1972. Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009. Kuklo C., Odmienność rytmów rozwoju? Rodziny europejskie, rodziny polskie na przełomie XVIII i XIX wieku, [w:] Rodzina, prywatność, odmienność, intymność. Dzieje rodziny pobkiej w kontekście europejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005. Kuklo C., Rodzina staropolska na tle europejskim, „Podobieństwa i różnice rytmów rozwoju, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2005,26. Kuklo C., Lukasiewicz J., Leszczyńska C., Historia Polski w liczbach, Warszawa 2014.
Bibliografia 147 Kulesza-Woroniecka L, Cudzoziemcy w Białymstoku w XVIII wieku, „Studia Podlaskie” 2011,1.19. Lebrun R, Jak dawniej leczono. Lekarze, święci i czarodzieje w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1997. Linde S. B., Słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa 1811. Linde S. B., Słownik języka polskiego, t. 4, Lwów 1858. Łaszewski R„ Wiejskie prawo karne w Polsce XVII i XVIII wieku, Toruń 1988. Lukasiewicz J., Historia szkół w Koronie i Wielkim Księstwie Litewskim od najdaw niejszych czasów aż do roku 1974, Poznań 1849. Marcinkowska M., Ludzkie pragnienia, trudy i obawy w oświeceniowych modli twach poetyckich, „Tematy i Konteksty” 2014, nr 4 (9). Matuszewska E., Zarys historii zawodu położnej, Warszawa 2012. Mazurkowa B., Weksle prawdy i nieprawdy. Studia literackie o książce oświecenio wej, Warszawa 2011. Orkisz ]., Historia chorób wenerycznych w Polsce z czasów króla Stanisława, „Przegląd Lekarski” 1862, nr 49. Pawiński A., Michał Gröli obrazek na tle epoki stanisławowskiej, Kraków 1896. Płonka-Syroka B., Medycyna w historii i kulturze, Warszawa 2016. Płonka-Syroka B., Recepcja doktryn medycznych przełomu XVIII i XIX wieku w polskich ośrodkach akademickich w latach 1784-1863, Wrocław 1990. Podgórska E., Sprawa wychowania kobiet w znaczniejszych czasopismach polskich drugiej połowy XVIII wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty 4” 1961. Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad historią mentalności kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003. Popiołek B., Męska zbrodnia, kobiecy ból. Drobna przemoc w czasach saskich, [w:] Kobieta i mężczyzna, jedna przestrzeń
— dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2015. Popiołek B„ Woli mojej ostatniej testament ten... Testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII i XVIII wieku, Kraków 2009. Problemy antropologii medycyny, red. B. Płonka-Syroka, M. Marczyk, Wrocław 2009. Rodak M., Nowińska P., Ostrogórska P., Regulska N., Porody na przestrzeni wieków, [w:] Od prehistorii do współczesności. Różne spojrzenie na medy cynę i zdrowie człowieka, red. H. Głąb, M. Dąbrowska, M. Kępa, Ł. Krysta, J. Marchewka, Kraków 2008. Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1984. Rudzki E., Damy polskie XVIII wieku, Warszawa 1997. Ryba J., Jan Potocki — „maniak” języka francuskiego, [w:] W stronę Francji... Z problemów literatury i kultury polskiego Oświecenia, red. E. Z. Wichrowska, Warszawa 2007.
148 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Ryba J., Rozkosze światowców: konwersacja, [w:] Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Warszawa 2011. Sajkowski A., Staropolska miłość. Z dawnych listów i pamiętników, Poznań 1981. Skobel A., Genetliakony w twórczości Kaspra Miaskowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego” 2010, z. 65. Skuza S., Mąż głowa, żona szyja, co głową wywija. Analiza realnej władzy kobiety nad mężczyznami (mężem, ministrem, królem, wodzem) na przestrzeni wieków na przykładzie premii polskich i włoskich, [w:] Płeć i władza w kontek stach historycznych i współczesnych, red. M. A. Kubiaczyk, F. Kubiaczyk, Gniezno 2014. Skwarczyńska S., O pojęcie literatury stosowanej, „Pamiętnik Literacki: czasopi smo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1931, t. 28, nr 1/4. Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900-1927. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Warszawa 1995. Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1964. Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 2002. Słownik polszczyzny XVI wieku, red. S. Bąk, M. R. Mayenowa, F. Pepłowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1956, t. 1. Sokołowska M., Myć się czy wietrzyć. Dramatyczne dzieje higieny od starożytności do dziś, Wrocław 1999. Srogosz T., Między biologiczną egzystencją człowieka w dziejach a historią nauki, Częstochowa 2003. Srogosz T., Reforma opieki społecznej i zdrowotnejjako czynnik poprawy parame trów ilościowych i jakościowych potencjału
ludnościowego według populacjonistów polskich drugiej połowy XVIII wieku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2003, R. 2, nr 1(3). Srogosz T., Stan i potrzeby badań nad dziejami osiemnastowiecznej medycyny polskiej, „Medycyna Nowożytna” 1995, t. 2, z. 1. Stasiewicz K., Kobiece przyjemności w XVIII wieku, [w:] Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Warszawa 2011. Stawiak-Ososińska M., Sztuka położnicza dla kobiet. Kształcenie akuszerek na ziemiach polskich w dobie niewoli narodowej (1773-1914), Warszawa 2019. Stojek-Sawicka K„ Szlachcianka w dawnej Polsce. Na salonach i od kuchni, Warszawa 2013. Stojek-Sawicka K., Szlachcianki w dawnej Polce — na salonach i od kuchni, Warszawa 2014. Stuchlik-Surowiak B., Barokowe epitalamium śląskie. Kobieta, małżeństwo, rodzina, Katowice 2007. Szczepański J„ Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972.
Bibliografia 149 Szostak J., Farmakogrtozja, farmacja galenowa i aptekarstwo w renesansowych zielnikach polskich, Warszawa 2006. Szumowski W., Galicja pod względem medycznym za Jędrzeja Krupińskiego 17721783: z portretem Krupińskiego, Lwów 1907. Szumowski W., Historia medycyny filozoficznie ujęta, Warszawa 2008. Szumowski W., Krakowska szkoła lekarska po reformach Kołłątaja, Kraków 1929. Szumowski W., Na co najwięcej chorowali nasi pradziadowie przed 150 laty, Poznań 1920. Ślękowa L., Wiersze uświetniające narodziny potomka. Ze studiów nad poezją okolicznościowo-rodzinną renesansu i baroku, „Pamiętnik Literacki: czasopi smo poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1990, 81/3, z. 2. Tadeusiewicz H., Problematyka lekarska na łamach warszawskiego czasopisma popularnonaukowego „Polak Patriota” 1785, „Biuletyn Głównej Biblioteki Lekarskiej” 1993. Tokarczyk R„ Związki sztuki leczenia z innymi rodzajami sztuki, [w:] Między lite raturą a medycyną. Literackie i pozaliterackie działania środowisk medycz nych a problemy egzystencjalne człowieka XIX i XX wieku, red. E. Łoch, G. Wallner, Lublin 2005. Trzpiot W., Stan błogosławiony czy „nieznośne męki”? Kobieta staropolska w okre sie ciąży i połogu w świetle memuarów, [w:] Per mulierem... Kobieta w dawnej Polsce — w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniańska-Chojak, S. Konarska-Ziminicka, Warszawa 2012. Vigarello G., Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku, przeł. B. Szwarcman-Czarnota, Warszawa 1996. Wasilewski J. S., Tabu, Warszawa 2010. Waszyński E„ Historia położnictwa i ginekologii
w Polsce, Wrocław 2002. Węglorz J., Zdrowie, choroba i lecznictwo w społeczeństwie Rzeczypospolitej XVIXVIII wieku, Toruń 2005. Wieniawska A., Choroby układu oddechowego w polskich osiemnastowiecznych poradnikach medycznych. Diagnozowanie, przebieg i leczenie, [w:] Wśród córek Eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVIXVIII wieku, red. A. Karpiński, Warszawa 2009. Wiślicz T., Dzieciobójstwo jako narzędzie polityki reprodukcyjnej w Rzeczypo spolitej XVII-XVIII wieku, [w:] W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2014. Wołyniec L, Walka z depopulacją w publicystyce Sejmu Czteroletniego, [w:] Codzienność i niecodzienność oświeconych, red. B. Mazurkowa, t. 2, Kato wice 2013. Wójcicki W. K., Niewiasty polskie. Zarys historyczny, Warszawa 1845. Wrzosek A., Królewska Szkoła Lekarska w Grodnie, „Archiwum Historii i Filozo fii Medycyny” 1925, t. 2, z. 2.
150 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Wysłobocki T., Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX, Kraków 2014. Wysocka R, Polska terminologia lekarska do roku 1838. Anatomia: proste prymarne nazwy nie motywowane, t. 1, Wrocław 1980. Wysocka R, Zarys historii polskiej literatury medycznej i piśmiennictwa medycz nego do początków XIX wieku, Piotrków Trybunalski 1999. Zaborowska B., Pomoc przy porodach w Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej w świetle zielników i poradnikach medycznych, [w:] Wśród córek Eskulapa: szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, red. A. Karpiński, Warszawa 2009. Zdrójkowski Z., Dawne polskie prawo prywatne ziemskie, odbitka z Historii państwa i prawa Polski, t. 2, Warszawa-Toruń 1966. Zieleniewski M., Notatki do historyi akuszeryi w Polsce, Warszawa 1862. Żołądź-Strzelczyk D„ Dziecko w dawanej Polsce, Poznań 2002. Żołądź-Strzelczyk D., Jamrożek W, Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich, Poznań 2001. Żołądź-Strzelczyk D., Łuczak-Kabacińska K., Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012.
Summary The present book was devoted to the role of women in the development and shap ing of the medical culture in Poland the second half of the eighteenth century. The basis of the considerations presented in it became issued during this period medication guides. The work consists of six chapters. The first part includes a reflection carried out during the reign of Stanislaw August Poniatowski measures to improve the sanitary — health of the country and increase in the level of medical care. Attention was drawn to the character of the implemented solutions, we sought to identify and discuss their causes and consequences. An important element was also an attempt to describe the perception of concepts of health and disease. In the further course of deliberations were a woman, and the exact position which occupied in the Polish society the second half of the eighteenth century. The core of the trial is an analysis of the literature usable moving about health, illness and healing arts. An important point is the characterization of the vari ous guides and an attempt to organize the medical literature entirely dedicated to pregnancy and prenatal care. After the presentation of the classification guides present another part of the art of take care of women, paying attention to biological and cultural factors determining the perception of the phenomena of pregnancy, childbirth and postpartum. The whole chapter closes approxi mates presented in the handbooks of medical silhouette women — obstetricians, midwives and wet nurses. Keywords: medical guidebooks, sales literature,
woman, obstetrics, medical culture
Indeks osobowy A Ałbertrandi Jan 115,138 Aleksandrowska Elżbieta 144 Adamczyk Maria 119 Aries Philippe 116,144 Arnold Jerzy Christian 23,24,25,143 Asch 53, 59,138 В Badinter Élisabeth 133,143 Badurski Jędrzej 18,138 Bakalarska Iwona 40,144 Ballexserd Jakub 59,138 Baranowski Bohdan 98,144 Bąk Stanisław 123,148 Beimler Samuel 50,138 Berger de Lonchamps Józef 55,89,90, 96, 99, 100, 103,106,116 Berkeley Jerzy 52, 138 Biegeleisen Henryk 92,96,102,114,144 Bieliński Franciszek 39, 40, 143 Bielski Marcin 32,143 Biretowski Paweł 51, 64, 65,138 Bisio Stefan 18 Boeckler Jan 24 Bogucka Maria 37,45, 85.144, 145 Borys Wiesław 74, 77,145 Borzęcki Kazimierz 15, 144 Branicka Izabela 25, 78,46 Brauer Witold Zygfryd 69,145 Brückner Aleksander 32,145 Brzeziński Tadeusz 58,105,110,145 Buksiński Tadeusz 70,145 Bystroń Jan 122,145 C Chamcówna Mirosława 18,145 Charewiczowa Łucja 37,145 Chłosta-Sikorska Agnieszka 35,112, 128,147 Chojna Jan Władysław 52, 145 Corbin Alain ПО, 145 Cornario Ludwik 49, 138 Czapliński Władysław 93,144 Czartoryska Izabela 46 Czartoryski Adam Kazimierz 39, 61, 139 Czerwiakowski Rafał Józef 10,59,139 Czerwińska Alina 30,143 D Dąbrowska Magdalena 105,147 Dąbrowski Stanisław 82,145 Diderot Denis 33, 143 Długosz-Kurczabowa Krystyna 33, 133,146 Dobiński Stanisław 111,143 Doroszewski Witold 72, 74,148 Druszkiewicz Stanisław Zygmunt 86, 143 Drużbacka Elżbieta 44,143 Dufour Piotr 50, 61, 62
154 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Dunaj Bogusław 15,145 Dupont Jan Feliks 7 Dürr-Durski Jan 93,144 Dziechcińska Hanna 80,117, 145 E Eisen Jan Jerzy 53, 139 F Falmirz Stefan 65 Fiszerowa Wirydianna 35,143 Flores Jose 52,139 Foucault Miechel 135, 136,145 G Gadocha Marcin 35, 112,128, 147, 149 Gilibert Emmanuel 19 Głąb Henryk 105,147 Godineau Dominique 33,145 Goliński Zbigniew 28,63, Górna Krystyna 87 Gröli Michał 61,62,147 Grzeszczuk Stanisław 63,147 Guzek Andrzej Krzysztof 47,145 H Hoffman Fryderyk 54,139 Hombek Danuta 63,145, 147 Honsza Norbert 82,145 I Issuart Antoni 25 J Jabłonowska Anna z Sapiehów 25 Jakubiak Krzysztof 40, Jamrożek Wiesław 39,150 Jędrzejko Elżbieta 32,145 Justyniarska-Chojak Agnieszka 45,145 К Kabacińska-Łuczak Katarzyna 113, 115,150 Kałwa Dobrochna 98,146 Kamier Marcin 127, 146 Karczewski Wincenty Roch 50 Karkowska Dorota 106,134,146 Karłowicz Jan 77, 127,148 Karpiński Andrzej 20,37,127,146 Karpiński Franciszek 46,48 Kępa Małgorzata 105,147 Kęszycka Helena 45, 145 Kluk Jan Krzysztof 65 Kłapsia Jan 101,139 Kłoskowska Antonina 14,145,146 Knapski Grzegorz 119 Kniaźnin Franciszek Dionizy 46 Kochanowski Jan 8 Kołłątaj Hugo 18, 38,143, 144, 149 Konarska-Zimnicka Sylwia 45,86, 145,149 Kopaliński Władysław 15, 33,146 Kossakowski Józef 23,24,144 Kostkiewiczowa Teresa 46,47, 145, 147,148 Kostrzewski Jakub 55, 73, 88, 89, 97, 104,105,120,123,124, 139,142 Kośmiński Stanisław 7,24,146 Kowalski Piotr 102,107,111, 146 Krasicki Ignacy 14, 16,28, 32,43, 44, 46,48, 139, 144 Kraszewski Józef Ignacy 36, Krotia Teresa 87, 146
Królikowski Bohdan 86, 144 Krupiński Jędrzej 10, 57,63,139,140, 148 Kryński Adam 77,148 Krysta Łukasz 105,147 Kuchowicz Zbigniew 11, 20,26,46, 47, 146 Kuklo Cezary 67, 88, 91, 98,145,146
155 Indeks osobowy Kukulski Leszek 86 Kulesza-Woroniecka Iwona 25,149 Kurcjusz Franciszek 54,63,140 Kwilecki Antoni 35 L Lavoisier Antoine 29 Lebrun François 105,146 Leszczyńska Cecylia 67,88,145,146 Linde Samuel Bogumił 70, 71,123, 146 Ł Łaszewski Ryszard 98,146 Łukaszewicz Józef 38, 67, 88, 145 Łuszczewska Jadwiga 117 M Mackenzie John 49,140 Małachowski Jan 61 Małachowski Stanisław 38 Marchewka Justyna 105,147 Marcin z Urzędowa 65 Marcinkowska Małgorzata 38,147 Massalski Ignacy 19 Matuszewicz Marcin 86,144 Matuszewska Eleonora 12, 144 Mayenowa Maria Renata 123, 148 Mazurkowa Bożena 147, 149 Mączyński Jan 119 Mianowski Mikołaj 74, 75, 140 Miaskowski Kasper 91 Michałowska Teresa 73, 80, 83,119, 148 Michelis Jakub Feliks 25, 56, 77, 78, 79,97, 103, 114,125, 140 Minasowicz Józef Epifani 16,141 Mitlzer de Kolof Wawrzyniec 61 Moneta Jakub Krystian 53, 54,140 Morsztyn Jan Andrzej 15, 93,144 Mrozowska Kamila 18,40, 143, 145 N Naruszewicz Adam 7,8,42,46,144 Nax Jan Ferdynard 21,22,144 Niemcewicz Julian Ursyn 43 Niedźwiedzki Władysław 77,148 O Ochocki Jan Duklan 36,144 Orkisz Józef 21,147 Osińska Wanda 58, P Pasek Jan Chryzostom 93, 144 Pauster Ludwik 110,127 Pelc Janusz 117, 145 Pepłowski, Franciszek 123,148 Perzyna Ludwik 50, 55, 58, 77, 78, 99, 124,125, 136,141 Piaskowski Mikołaj 24, 141 Pieniążek Paweł 136 Piller Antoni 63 Piramowicz Grzegorz 26,27,29, 58, 141 Plisztynowa Regina Salomea 9,144 Plutarch 32 Płonka-Syroka Bożena 135,147,148 Poczobutt Marcin (właściwie Marcin Poczobutt-Odlanicki) 19 Podgórska Eugenia 42,147 Podgórska-Klawe Zofia 58,144 Popiołek Bożena 85, 112, 128,
147 Popławski Antoni 21 Potocki Wacław 15, 16, 86, 87 R Raczyński Edward 35, Radziwiłł Aleksander Ludwik 85 Radziwiłłowa Helena 46 Radziwiłłowa Urszula Henryka z Przebendowskich 35 Reczek Stefan 96
156 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Regnier Mikołaj 19 Rostworowski Emanuel 29,147 Rousseau Jan Jakub 33 Roussel Pierre 33, 34 Różański Jan 55, 56, 73, 75, 79, 80, 81, 83,103, 108, 112, 114, 116, 118, 119, 120,121, 122, 123, 124,125, 130,131, 132, 133, 141 Rudomicz Bazyli 113 Rudzki Edward 37,147 Ryba Janusz 47,62,147 Ryszkowski Franciszek Ksawery 8, 9, 59, 141 S Sajkowski Alojzy 36, 147 Sanguszkowa Barbara z Duninów 34 Sapieha Cecylia Zofia 35 Semmelweis Ignaz Philip 110 Sierpiński Witold 22, 144 Sioda Tomasz 112 Skobel Anna 91,148 Skuza Sylwia 33,148 Skwarczyńska Stefania 81, 82,148 Skrzypek Marian 33, 143 Sławski Franciszek 96 Sokołowska Małgorzata 110,148 Soranus z Efezu 115 Spiczyński Hieronim 65 Srogosz Tadeusz 136,148 Stanisławska Anna 36 Stanisław August (Poniatowski) 19, 23,24,26, 30, 45, 46,49, 50, 53, 60,61, 67,136,143,151,152 Stasiewicz Krystyna 44, 148 Stawiak-Ososińska Małgorzata 12,147 Steidele Rafał 55, 73, 75, 76, 88, 97, 99, 103,104, 108, 109,112,113,114, 116, 121,124,125,127,128,130, 131, 132,133, 141 Stojek-Sawicka Karolina 12, 35,147 Strozzi Lukrecja 85 Stuchlik-Surowiak Beata 38,112,148 Szczepański Jan 15,148 Szostak Jan 65,148 Szumowski Władysław 10,11,18,20, 62, 63, 148, 149 Szwarcman-Czarnot Bella 110,149 Szylarski Wojciech 53,142 Szymanowski Józef 46 Szymczak Mieczysław 74,148 Ś Ślękowa Ludwika 114,149 Świtkowski Piotr 41 T Tadeusiewicz Hanna 30,149 Tissot Samuel August 23,27,49, 50, 53, 56, 60, 64,65, 67, 70, 71, 93, 142 Tokarczyk Roman 15,149 Trautman Jeremiasz 105 Trembecki Stanisław 129,144 Trzpiot Wiktoria
85, 149 Tukałło Maciej 51,142 Tync Stanisław 19,144 Tyzenhaus Antoni 19 Tyzenhaus Michał 35 V Vicát Philipp Rodolph 54,142 Vigarello Georges ПО, 149 Vovelle Michel 33,143 W Wagner Marek 86,143 Walaszek Adam 98,146 Warszycki Kazimierz 36 Wasilewski Jerzy 102,149 Waszyński Edward 12,149 Weichardt Tomasz Teodor 57,58,149
157 Indeks osobowy Węglorz Jakub 65,107,126, 127,149 Wieczorkowicz Apolinary 49, 64, 65, 142 Wieniawska Aleksandra 20,149 Wisłocki Władysław 32,143 Wiślicz Tomasz 127 Wolf Nataniel Mateus 53,143 Wolski Mikołaj 129,143 Wołyniec Iwona 21,149 Woronicz Jan Paweł 95, 96, 144 Wolter wł. François-Marie Arouet zw. Voltaire 32 Woźniewski Zbigniew 15,144 Wójcicki Kazimierz Władysław 45, 149 Wrzosek Adam 19, 149 Wybicki Józef 20, 21, 22,144 Wysłobocki Tomasz 34,149 Wysocka Felicja 57,69,70,150 Z Zaborowska Bożena 12,150 Załuski Józef Andrzej 52,145 Zatorski Aleksander Paweł 34,143 Zdrójkowski Zbigniew 99,150 Zieleniewski Michał 12,150 Zielińska Zofia 86,144 Ż Żarnowska Anna 98,146 Żołądź-Strzelczyk Dorota 12, 39,113, 115,148,150
|
| adam_txt |
Spis treści WSTĘP. 7 ROZDZIAŁ 1. Kultura medyczna w okresie rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego. 14 ROZDZIAŁ 2. Miejsce kobiety w społeczeństwie polskim doby oświecenia. 32 ROZDZIAŁ 3. Oświeceniowe książki o zdrowiu, chorobie i sztuce leczenia. 48 ROZDZIAŁ 4. Polskie piśmiennictwo położnicze II połowy XVIII wieku. Próba uporządkowania. 69 ROZDZIAŁ 5. Tajniki sztuki babienia. 5.1. Początek. 5.2. Oczekiwanie . 5.3. Rozwiązanie. 5.4. Powrót . 5.5. Nowe życie. 85 90 95 102 108 112 ROZDZIAŁ 6. Wizerunki kobiet w poradnikach medycznych. 6.1. Położnica
. 6.2. Baba, położna, akuszerka. 6.3. Mamka. 117 118 123 129 ZAKOŃCZENIE. 135 BIBLIOGRAFIA. 138 STRESZCZENIE. 151 SUMMARY. 152 INDEKS OSOBOWY 153
Bibliografia Źródła: Albertrandi J., Mowa przeciw zwyczajowi powijania dzieci (w szwajcarskich krajach pisana), „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1772, t. 7. cz. 1. Asch, Sposób leczenia w czasie powietrza zaraźliwego praktykowany w Jassach, opisany niemieckim językiem przez Imci P. barona de Asch teraz przełożony na ojczysty język ku wygodzie powszechnej, Lwów 1770. Badurski A., Mowa roztrząsająca skutki powietrza stosowne albo niestosowne do zachowania zdrowia i życia człowieka w ogólności a w szczególności dzieci, z przełożeniem przyzwoitego zaradzenia i ratunku, Kraków 1787. Ballexserd J„ Dysertacja na to pytanie: jakie są przedniejsze przyczyny śmierci tak wielkiej liczby dzieci, i jakie są najskuteczniejsze sposoby do ocalenia ich życia, przez P. Jakuba Ballexserd obywatela genewskiego uwieńczona przez Akade mią królewską nauk w Mantui w roku 1772, Warszawa 1785. Beimler S., Medyk domowy Samuela Beimlera doktora Kurfalskiego i Germerheimskiego fizyka, nauczający domowymi i mało kosztującymi lekarstwami, leczyć choroby, i owszem zdrowie zachowywać, wszystkim osobliwie tym potrzebny, którzy od medyków są odlegli; a prędkiego ratunku potrzebujący, z niemiec kiego na polski język przetłumaczony, Leszno 1778. Berger de Lonchamps }., Nauka położnicza przez pytania i odpowiedzi po fran cusku napisana a teraz wyłożona po polsku przez Józefa Berger de Lonchamps ucznia medycyny, nauk wyzwolonych i filozofii i doktora, korepetytora anato mii w Szkole Głównej W. X. L. Za wiadomością i aprobatą profesorów medy cyny i chirurgii w Akad. Wileńskiej, Wilno 1789. Berkeley J., Woda
żywiczna, przez sławnego biskupa angielskiego Berkley światu ogłoszona, tak na wszystkie prawie choroby ludzkie, jako też i bydląt częstą zarazą morową ginących, w dziwnych swych skutkach doświadczona z angiel skiego języka dla pożytku obywatelów, a najbardziej na wsi mieszkających, krótko i dokładnie opisana, Grodno 1781. Biretowski P„ Wiadomość ciekawa, każdemu wielce pożyteczna o skutkach i mocy zbóż wszelkich, jarzyn i ziół różnych, tak ogrodowych jako i polnych. Jakie skutki i pożytki przynoszą człowiekowi w różnych okolicznościach osobliwie
Bibliografia 139 na poratowanie zdrowia służące, z poważnych autorów dla wygody ludz kiej krótko zebrana i z przydatkiem niektórych ciekawości do druku podana, Łowicz 1769. Cornario L.։ Nauka zdrowia to jest skuteczny sposób, którym się zdrowie docho wać może, z włoskiego od Leona Lessyusza po łacinie, Lwów 1765. Czartoryski A. K„ Drugi list JMC Doświadczyńskiego do przyjaciela swego wzglę dem edukacji córek, Warszawa 1781. Czerwiakowski J., Wywód o narzędziach cerulickich z okoliczności popisu publicz nego dla objęcia (sic) miejsca w Towarzystwie lekarskim przesławnej Akade mii Krakowskiej, i otwarcia szkoły Anatomii, Chirurgii, i sztuki położniczej, Kraków 1779. Czerwiakowski J., Dysertacja o szlachetności, potrzebie, i użytku chirurgii w Poży ciu Ludzkim, w Wojsku, przy Połogach i w Nauce Lekarskiej. Na roczny obchód imienin Najjaśniejszego Króla Stanisława Augusta w Sali Jagiellońskiej na posiedzeniu publicznym Szkoły Głównej Koronnej dnia 12 Maja, roku 1791. przez Rafała Józefa Czerwiakowskiego czytana, Kraków 1791. Dykcjonarz powszechny medyki, chirurgii i sztuki hodowania bydląt, czyli lekarz wiejski zawierający rozciągłe wiadomości wszystkich części sztuki lekarskiej, dokładne i najszczególniejsze opisy zażywanych roślin, sposoby ratowania zdrowia ludzkiego i leczenia chorób bydlęcych, 1.1-9, Warszawa 1788-1793. Eisen J. J„ Pisma (Dwoje) pierwsze o szczepieniu ospy, drugie o suszeniu ziół [Poczem drug i tytuł], Inokulacja, albo ospy wszczepienie ułatwione i matkom samym zlecone, Warszawa 1774. Flores J„ Lekarstwo proste, łatwe i mało kosztujące, nowo odkryte w
królestwie Gwatemala. do zupełnego i pewnego wyleczenia szunkru, trądu i w ogólno ści tego wszystkiego, co należy do chorób wenerycznych służące, a do pojęcia wszystkich objaśnione, Warszawa 1784. Hoffman J. F., Opisanie kołtuna z przyłączonymi przepisami jak się w tej chorobie zachować i jak ją leczyć potrzeba na pożytek ludu wiejskiego, Warszawa 1791. Kłapsia J., Modlitwy i Rozmyślania nabożne, na pomnożenie Chrześcijaństwa, między ludźmi pospolitymi, we wszelkim czasie i rożnych potrzebach służące, z Przydatkiem, zebrane i do druku podane przez X. Jana Kłapsię [.], Wrocław 1794. Kostrzewski J., Sztuka babienia ku nieuchronnej dzieci przy porodzie odbywającej się potrzebie a nie mniej ku miłemu rodzących pożytkowi krótko i doskonale zebrana przez J. M. C. P. Jakuba Kostrzewskiego wyzwolonych nauk i Filozofii Doktora za dokładnym J. C. K. A. M. Rozkazem, Lwów 1774. [Krasicki I.], O używaniu i czytaniu ksiąg, „Monitor” 1765, nr 48. Krupiński J., Nauka o myszkach i ścięgnach. Przez J. P. Jędrzeja Krupiń skiego, excelsi Gubernii Consyliarza, Collegii medici Cesarsko-królewskiego
140 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku lwowskiego Prezesa, w Królestwach Galicji i Lodomerii pierwszego doktora. Krótko dla cyrulików zebrana, Lwów 1777. Krupiński J., Nauka o naczyniach w ciele człowieczym się znajdujących. Przez J. P. Jędrzeja Krupińskiego, w Królestwach Galicji i Lodomerii Najjaśniejszej i Najpotężniejszej Cesarzowej Rzymskiej pierwszego doktora. Krótko dla cyru lików zebrana, Lwów 1776. Krupiński J„ Osteologia lub nauka o kościach ciała człowieczego, PrzezJ. P. Jędrzeja Krupińskiego, w królestwach Galicji, i Lodomerii Najjaśniejszej i Najpotężniej szej Cesarzowej Rzymskiej pierwszego doktora. Krótko dla pożytku cyrulików i powszechnej potrzeby zebrana, Lwów 1774. Krupiński J., Splanchnologia lub nauka o trzewach w ciele człowieczym się znaj dujących z przydatkiem wykładówfizjologicznych. Przez J. P. Jędrzeja Krupiń skiego w Królestwach Galicji i Lodomerii Najjaśniejszej i najpotężniejszej Cesarzowej Rzymskiej pierwszego doktora. Krótko dla pożytku cyrulików i powszechnej potrzeby zebrana, Lwów 1775. Kurcjusz E, Opis chorób prędkiego ratunku potrzebujących, który poprzedzają dwa roztrząśnienia: pierwsze o zaraźliwych ludzkich chorobach, drugie o powietrzu na bydło, trzecie i jeszcze o ukąszeniu wściekłych bestii; gdzie najprzód wyliczają się wszystkie zachwalone dotąd lekarstwa: po tym podaje się najskuteczniejszy sposób do ustrzeżenia się tego przypadku i do uleczenia onego. Przez Kurcjusza Doktora filozofii, Medycyny, w Akademii Panieńskiej, Warszawa 1783. Mackenzie J., Sztuka utrzymania zdrowia i onej historia
albo zebranie wszyst kiego tego, co lekarze i filozofowie dawni i terźniejsi przepisali do utrzyma nia zdrowia; z dokladem najprzedniejszych, ku temu końcowi służących reguł i onych przyczyn, przez Jmć P. Jakuba Mackenzie Med. D.; przedtym lekarza w Wigornii, i towarzysza zgromadzenia król. lekarzów w Edemburgu. Przeło żona z Angielsk. przez Jme. X. Stanisława Bohusza Siestrzeńcewicza kanonika Wileńskiego, Wilno 1769. Mianowski M., Nauka sztuki położniczej dla niewiast, Wilno 1825. Michelis J. R, Krótka nauka dla akuszerek po prowincjach, za najłaskawszą apro batą i zezwoleniem Departamentów lekarskiego i skarbowego J. K. Mci; p. N. M„ przetłumaczona i wydana przez Chirurgii Doktora Konsyliarza JKM, Supraśl 1800. Minasowicz J. E., Z historii różnego argumentu, skąd tak wielka moc doktorów jest na świecie, [w:] Zebranie rytmów przez wierszopisów żyjących lub naszego wieku zeszłych pisanych, t. 4, cz. 1, Warszawa 1755. Moneta J. M., Sposób ratowania ludzi, których pies lub inne zwierzę ukąsiły, Warszawa 1782. „Monitor” 1765, nr 10. „Monitor” 1765, nr 45.
Bibliografia 141 Nax J. R, Wykład początkowych prawideł ekonomiki połitycznej: z przystosowa niem Przepisów Gospodarstwa Narodowego do onego wydźwignienia i polep szenia stosownie do aktualnego Stanu, w którym rzeczy zostają, Warszawa 1790. Perzyna L., Anatomia krótko zebrana chcącym się uczyć Lekarskiej i Cerulickiej nauki, lubo bez wyobrażeń, ale dokładnie i z pracą napisana, Kalisz 1790. Perzyna L, Lekarz dla włościan, czyli rada dla pospólstwa, w chorobach i dolegliwo ściach naszemu krajowi albo właściwych, albo po większej części przyswojonych, każdemu naszego kraju mieszkańcowi do wiadomości potrzebna, Kalisz 1790. Perzyna L., Nauka położna krótko zebrana cyrulikom położnym, jako też i babom, czyli kobietom przy rozwiązaniu rodzących położnic służącym dla wiadomości bardzo potrzebna. Na pytania i odpowiedzi rozłożona, Kalisz 1790. Piramowicz G., Do J.W. Jmci Pana Mikołaja Piaskowskiego Podkomorzego Krze mienieckiego po szczęśliwym z ospy ozdrowieniu J.W. Podkomorzyny Małżonki jego, „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1774, t. 10, cz. 2. [Piramowicz G.], Uwagi o lekarskiej sztuce, „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1774, t. 10, cz. 2. Piramowicz G., Wymowa i poezja dla szkół narodowych, pierwszy raz wydana, Kraków 1792. Różański J., O staranności koło kobiet od czasu rozwiązania onych aż do końca połogu; tudzież o różnych chorobach, którym przez ten czasu przeciąg podle gają, Warszawa 1792. Różański J., Sztuka Babienia, dzieło bardzo potrzebne nie tylko odbierającym po wsiach dzieci przy połogu, lecz też i wszystkim, którzy oddaleni będąc, nie mają sposobności poradzenia
się i wzywania na ratunek w tej sztuce biegłych, gdyż za jej pomocą pomyślnie ratować mogą położnice częstokroć dla niedostatku należytej pomocy na wielkie wystawione niebezpieczeństwa, z rozmaitych autorów francuskich i niemieckich zebrana przez IP. Różańskiego, w Lekar skiej sztuce Doktora, Warszawa 1786. Ryszkowski R X., Przestroga i lekarstwo na choroby z zarazy morowego powietrza pochodzące, wszystkim i wszystkim prawie Miast, Miasteczek, Wsiów Obywa telom chcącym zdrowie swoje ocalić, ku wiedzeniu potrzebne przez M.F.X.R. W Ak. Krak: F.D.M.P. Z różnych Autorów Łacińskich, osobliwie z Dysertacji o Powietrzu Roku 1775 wydanej a publicznie dnia 11 Lipca w tejże Akademii odprawionej, ojczystym językiem roku 1776 napisane, Kraków 1776. Ryszkowski F. X., Stan człowieka zdrowego naturalny. Podług pism sławnych nauką mężów. Przez Franciszka Xawerego Ryszkowskiego, w Akademiach; Krakowskiej Nauk Wyzwolonych i Filozofii, w Bonońskiej zaś Medycyny Doktora ojczystym językiem określony, Kraków 1786. [Sanguszkowa B.], Uwagi pewnej chwalebnej matki godnej córce swojej, gdy ją za mąż wydawała, Lwów 1760.
142 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Steidele R., Rafała Jana Steidele Anatomii, Chirurgii, i Sztuki Babienia Extraordynarynnego publicznego Nauczyciela, Jego Cesarskich-Królewskich Mości Hiszpańskiego i Świętej Trójcy złączonych Szpitalów uprzywilejowanego Cerulika Księga O Sztuce Babienia czyli Dzieci Odbierania z Przyłączonymi Figurami w Wiedniu 1775 wydana. Teraz Przez Jakuba Kostrzewskiego Filo zofii i Medycyny Doktora, Jego Cesarskich Królewskich Mości w Królestwach Galicji i Lodomerii Cyrkułu Belzkiego Fizyka Na Ojczysty Język Przetłuma czona, Lwów 1777. Steidele R., Księga o sztuce babienia czyli dzieci odbierania, Lwów 1786. Szylarski W., Nauka Krótka o powietrzu morowym, z wyrażeniem: Co to jest Powietrze morowe? Skąd się rodzi? Co za przyczyna jego? jako się go chronić? Czy się godzi przed nim uchodzić? Jak się podczas niego sprawować? i jako się w nim ratować? Roku 1705. w Akademii Zamojskiej Wydrukowana. A teraz przez Jmci Xiędza Wojciecha Szylarskiego Kanonika Lwowskiego, Proboszcza Bractwa SSS. Trójcy z Przydatkiem potrzebnym dla Kapłanów, ludziom zapo wietrzonym służących za dozwoleniem Starszych Przedrukowana, Lwów 1770. Tissot S. A., Onanizm, Roztrząsanie Chorób Pochodzących z Samogwałtu, przez Pana Tyssota Sławnego Doktora Po Francusku Napisany, Teraz Na Polski Przełożony, Warszawa i Lwów 1782. Tissot S. A., Porządek życia w czerstwości zdrowia w długie prowadzący lata ze wszystkich dzieł P. Tyssota w jedno zebrany, Kalisz 1789. Tissot S. A., Rada dla Literatów, Sedentaryuszów i tych wszystkich, którzy przywią
zanymi do urzędu swojego, pracami rozumu zdrowie swoje wycieńczają. Przez P. Tyssot Doktora i Profesora Medycyny w Akademii Lauzańskiej Wydana. A dla pożytku publicznego z Francuskiego na język Ojczysty Przełożona przez X. Joachima Karwowskiego S. P, Warszawa 1774. Tissot S. A., Rada dla pospólstwa względem zdrowia jego zfrancuskiego na polski przełożona. Warszawa 1773. Tukałło M., Apteczka domowa, zawierająca zbiór lekarstw po wielkiej części prostych, których materie łacno się w domu znajdować mogą, albo z apteki lub z kramu wzięte, mogą być w domu sporządzone. Dla wygody i poratowania zdrowia tych, którzy nie mając w bliskości aptek i sposobności poratowania się lekarzów, nie tylko nędzne prowadzić życie, ale też przed czasem umierać częstokroć muszą, Wilno 1789. Vicát R., Uwagi i obserwacje nad kołtunem czynione przez P. R. Vicát, medycyny doktora, członka i korespondenta Towarzystwa Krakowskiego Nauk w Getyn dze, Warszawa 1793. Weichardt T. T., Anatomia to jest Nauka Poznania Części ciała ludzkiego, z rozkazu J. W. Stanisława Szczęsnego Potockiego wojewody ruskiego Gene rała leutenanta komenderującego dywizjami Ukraińską i podolską Wojsk Koronnych, orderów Orła białego, S. Jędrzeja i S. Stanisława Kawalera etc. etc.
Bibliografia 143 Ku pożytkowi felczerów i cyrulików napisana przez Teodora Weichardta J. K. Mci Akademii Rzymsko Cesarskiej towarzysza, Kraków 1786. [Wieczorkowicz A.], Compendium medicum auctum. To jest, krótkie zebranie i opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia. Także różnych sposobów robienia wódek, olejków julepów, syropów, konfitur, maści, plastrów i różnych osobliwszych rzeczy, Częstochowa 1715. Wolf N. M., Nauka przeciwko ospie dziecinnej z niemieckiego przetłumaczona, Warszawa 1774. Wolski M., List cnotliwej żony do przyjaciółki o obowiązkach karmienia dzieci własnymi piersiami, „Dziennik Wileński” 1820, t. 2. [Zatorski A. P.], Uwagi do zupełnego zbierających się w stan małżeński szczęścia służące, przez pewnego Podgórzanina, powszechnej Ich Mciów Kawalerów Polskich (stanu mianowicie rycerskiego) ciekawości i honorowi poświęcone, Wrocław 1768. Zebranie rytmów przez wierszopisów żyjących lub naszego wieku zeszłych pisa nych, t. 4, cz. 1, Warszawa 1755. Współczesne i XIX-wieczne edycje tekstów źródłowych: Arnold J. Ch., Rozprawa czwarta o hojności Królów i względach Panów Polskich dla rzeczy lekarskiej i Lekarzów od roku 1764 do roku 1795 to jest za pano wania Stanisława Augusta Poniatowskiego przez Jerzego Krystiana Arnolda Doktora Medycyny Członka Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przy jaciół Nauk czytana na posiedzeniu publicznym tegoż Towarzystwa dnia 24 Listopada 1819, „Roczniki Towarzystwa Warszawskiego Królewskiego Przyjaciół Nauk” 1882, t. 13. Arnold J. Ch., Rozprawa piąta o hojności Królów i Panów Polskich na Lekarzy i
rzecz lekarską, w szczególności za czasów Króla Stanisława Augusta czytana na posiedzeniu publicznym Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przy jaciół Nauk dnia 26 Listopada 1821 roku przez Jerzego Arnolda Doktora Medycyny, „Roczniki Towarzystwa Warszawskiego Królewskiego Przyjaciół Nauk” 1882,1.15. Bieliński F., Sposób edukacji w XV listach opisany, [w:] Pisma i projekty peda gogiczne doby Komisji Edukacji Narodowej, wybór K. Mrozowska, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk 1973. Bielski M., Satyry, oprać. W. Wisłocki, Kraków 1889. Diderot D., O kobietach oraz inne miniatury literacko-filozoficzne, przeł. M. Skrzy pek, Gdynia 1992. Dobiński S., Świt wierszów na święta Najświętszej Maryi Panny światu wydany, oprać. R. Mazurkiewicz, Warszawa 2011. Droga do Komisji Edukacji Narodowej, oprać. A. Czerwińska, Warszawa 1973. Druszkiewicz S. Z., Pamiętniki 1648-697, oprać. M. Wagner, Siedlce 2001.
144 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Drużbacka E., Wiersze wybrane, oprać. K. Stasiewicz, Warszawa 2003. Fiszerowa W., Dzieje moje własne i osób postronnych: wiązanka spraw poważ nych, ciekawych i błahych, przeł. E. Raczyński, Warszawa 1998. Kołłątaj H., Wybór pism politycznych, oprać. B. Leśnodorski, Wrocław 1951. Kołłątaj H., Stan Oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta II, Wrocław 2003. Komisja Edukacji Narodowej. Pisma komisji i o komisji. Wybór źródeł, oprać. S. Tync, Wrocław 1954. Kossakowski J., Pamiętnik Józefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego 1738-1788, Warszawa 1891. Krasicki I., Dzieła, t. 4, Warszawa 1803. Krasicki I., Pisma poetyckie, oprać. Z. Goliński, t. 2, Warszawa 1976. Matuszewicz M., Diariusz życia mego, t. 2, 1758-1764, tekst oprać, i wstępem poprzedził B. Królikowski, kom. Z. Zielińskiej, Warszawa 1986. Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprać. J. Dür-Durski, Warszawa 1949. Naruszewicz A., Wiersze różne, 1.1, Warszawa 1804. Nax J. E, Wybór pism, wybór i oprać. W. Sierpiński, Warszawa 1956. Ochocki J. D., Pamiętniki Jana Duklana Ochockiego z pozostałych po nim rękopi sów przepisane i wydane przez J. I. Kraszewskiego, 1.1, Wilno 1857. Pasek J. Ch„ Pamiętniki, oprać. W. Czapliński, Wrocław 1968. Pilsztynowa R. S., Proceder podróży i życia mego awantur, Kraków 1957. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu— Biblia Tysiąclecia, Poznań 2002. Polska fraszka i satyra medyczna, oprać. K. Borzęcki, Z. Woźniewski, Warszawa 1961. Potocki W., Dzieła, oprać. L. Kukulski, 1.1, Warszawa 1987. Trembecki S., Dzieła
poetyczne, t. 2, Wrocław 1828. Woronicz J. P., Dzieła poetyczne wierszem i prozą, 1.1, Lipsk 1853. Wybicki J., Listy patriotyczne, oprać. K. Opałek, Wrocław 1955. Wybór tekstów źródłowych do dziejów medycyny polskiej, red. W. Osińska, Z. Podgórska-Klawe, Kraków 1983. Opracowania: Aleksandrowska E„ Zabawy Przyjemne i Pożyteczne 1770-1777 monografia bibliograficzna, Warszawa 1990. Aries P., Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, przeł. M. Ochab, Gdańsk 1995. Badinter E„ Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa 1998. Bakalarska I., Matka i opiekunka okresu polskiego oświecenia w świetle poglą dów pedagogicznych Franciszka Bielińskiego i Stanisława Staszica, [w:] Part nerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000.
Bibliografia 145 Baranowski В., Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce XVII i XVIII wieku, Wrocław 1955. Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927. Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim na tle porównawczym, Warszawa 1998. Bogucka M., Problematyka genderowa w perspektywie europejskiej, [w:] Per muliererm. Kobieta w dawnej Polsce w średniowieczu i dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012. Borys W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005. Brauer W. Z., Polskie piśmiennictwo położnicze XVIII wieku, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1934, t. 14, z. 1-2. Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1993. Buksiński T., Interpretacja źródeł historycznych pisanych, Warszawa-Poznań 2000. Bystroń J,, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce: wiekXVI-XVIII, t. 2, Warszawa 1993. Chamcówna M., Mrozowska K., Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765-1850, t. 2, cz. 1, Kraków 1965. Charewiczowa Ł„ Kobieta w dawnej Polsce do okresu rozbiorów z 18 rycinami w tekście, Lwów 1938. Chojna J. W., JózefAndrzej Załuski jako popularyzator wiedzy medycznej, „Kwar talnik Historii Nauki i Techniki” 1975, t. 20, z.l. Corbin A., We władzy wstrętu. Społeczna historia poznania przez węch. Od odrazy do snu ekologicznego, Warszawa 1998. Dąbrowski S., Teoria genologiczna Stefanii Skwarczyńskiej, Gdańsk 1974. Długosz-Kurczabowa K., Nowy słownik etymologiczny, Warszawa 2003. Dunaj B., Współczesny słownik języka polskiego,
Warszawa 2007. Dziechcińska H„ Parenetyka, jej tradycje i znaczenie w literaturze, [w:] Problemy literatury staropolskiej, red. J. Pelc, ser. I, Wrocław 1972. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcie i problemy wiedzy o kulturze, red. A. Kłoskowska, Wrocław 1991. Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka, Warszawa 1987. Godineau D., Kobieta, [w:] Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, Warszawa 2001. GrzeszczukS.,HombekD.,Książkapolskaw ogłoszeniach prasowychXVlII wieku: źródła,X. 1, cz. 2, „Gazeta Warszawska” 1774-1785, red. Z. Goliński, Wrocław 1992. Guzek A. K., Salony literackie, [w:] Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002. Historia medycyny, red. T. Brzeziński, Warszawa 2000.
146 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Historia Polski w liczbach, red. C. Kuklo, J. Lukasiewicz, C. Leszczyńska, Warszawa 2014. HombekDReklama wydawnicza i księgarska w „Gazecie Warszawskiej” w latach 1764-1795, Kielce 1988. Honsza N., Literatura użytkowa jako produkt codziennej komunikacji, „Zaranie Śląskie”1980, z. 2. Jędrzejko E., Kobieta w przysłowiach, aforyzmach i anegdotach polskich. Koncep cje i stereotypy, [w:] Język a kultura, t. 9, Wrocław 1994. Kamier M., Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiejpołowie XVI i XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich), Warszawa 2010. Karkowska D., Zawody medyczne, Warszawa 2012. Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i XVII wieku, Warszawa 1995. Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 2007. Kopaliński W., Przygody słów i przysłów, Warszawa 2007. Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almana chem, Warszawa 2007. Korzon T., Wewnętrzne dzieje Polski za panowania Stanisława Augusta (17401794) badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego, Kraków 1897. Kośmiński S„ Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską pobką od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej, Warszawa 1888. Kowalski R, Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenia, Warszawa 1998. Krotia T., Ludność parafii bielawskiej w latach 1766-1830 (na podstawie ksiąg metrykalnych), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1991, R. 46, nr 4. Kuchowicz
Z., Obyczaje staropolskie XVII-XVIII wieku, Łódź 1975. Kuchowicz Z., Społeczne konsekwencje postępującej degeneracji możnowładztwa polskiego w XVII i XVIII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1969, R. 76, nr 1. Kuchowicz Z., Warunki zdrowotne wsi i miasteczek województw łęczyckiego i sieradzkiego, Łódź 1961. Kuchowicz Z., Z badań nad stanem biologicznym społeczeństwa polskiego od schyłku XVI wieku do końca XVIII wieku, Łódź 1972. Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009. Kuklo C., Odmienność rytmów rozwoju? Rodziny europejskie, rodziny polskie na przełomie XVIII i XIX wieku, [w:] Rodzina, prywatność, odmienność, intymność. Dzieje rodziny pobkiej w kontekście europejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005. Kuklo C., Rodzina staropolska na tle europejskim, „Podobieństwa i różnice rytmów rozwoju, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2005,26. Kuklo C., Lukasiewicz J., Leszczyńska C., Historia Polski w liczbach, Warszawa 2014.
Bibliografia 147 Kulesza-Woroniecka L, Cudzoziemcy w Białymstoku w XVIII wieku, „Studia Podlaskie” 2011,1.19. Lebrun R, Jak dawniej leczono. Lekarze, święci i czarodzieje w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1997. Linde S. B., Słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa 1811. Linde S. B., Słownik języka polskiego, t. 4, Lwów 1858. Łaszewski R„ Wiejskie prawo karne w Polsce XVII i XVIII wieku, Toruń 1988. Lukasiewicz J., Historia szkół w Koronie i Wielkim Księstwie Litewskim od najdaw niejszych czasów aż do roku 1974, Poznań 1849. Marcinkowska M., Ludzkie pragnienia, trudy i obawy w oświeceniowych modli twach poetyckich, „Tematy i Konteksty” 2014, nr 4 (9). Matuszewska E., Zarys historii zawodu położnej, Warszawa 2012. Mazurkowa B., Weksle prawdy i nieprawdy. Studia literackie o książce oświecenio wej, Warszawa 2011. Orkisz ]., Historia chorób wenerycznych w Polsce z czasów króla Stanisława, „Przegląd Lekarski” 1862, nr 49. Pawiński A., Michał Gröli obrazek na tle epoki stanisławowskiej, Kraków 1896. Płonka-Syroka B., Medycyna w historii i kulturze, Warszawa 2016. Płonka-Syroka B., Recepcja doktryn medycznych przełomu XVIII i XIX wieku w polskich ośrodkach akademickich w latach 1784-1863, Wrocław 1990. Podgórska E., Sprawa wychowania kobiet w znaczniejszych czasopismach polskich drugiej połowy XVIII wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty 4” 1961. Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad historią mentalności kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003. Popiołek B., Męska zbrodnia, kobiecy ból. Drobna przemoc w czasach saskich, [w:] Kobieta i mężczyzna, jedna przestrzeń
— dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2015. Popiołek B„ Woli mojej ostatniej testament ten. Testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII i XVIII wieku, Kraków 2009. Problemy antropologii medycyny, red. B. Płonka-Syroka, M. Marczyk, Wrocław 2009. Rodak M., Nowińska P., Ostrogórska P., Regulska N., Porody na przestrzeni wieków, [w:] Od prehistorii do współczesności. Różne spojrzenie na medy cynę i zdrowie człowieka, red. H. Głąb, M. Dąbrowska, M. Kępa, Ł. Krysta, J. Marchewka, Kraków 2008. Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1984. Rudzki E., Damy polskie XVIII wieku, Warszawa 1997. Ryba J., Jan Potocki — „maniak” języka francuskiego, [w:] W stronę Francji. Z problemów literatury i kultury polskiego Oświecenia, red. E. Z. Wichrowska, Warszawa 2007.
148 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Ryba J., Rozkosze światowców: konwersacja, [w:] Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Warszawa 2011. Sajkowski A., Staropolska miłość. Z dawnych listów i pamiętników, Poznań 1981. Skobel A., Genetliakony w twórczości Kaspra Miaskowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego” 2010, z. 65. Skuza S., Mąż głowa, żona szyja, co głową wywija. Analiza realnej władzy kobiety nad mężczyznami (mężem, ministrem, królem, wodzem) na przestrzeni wieków na przykładzie premii polskich i włoskich, [w:] Płeć i władza w kontek stach historycznych i współczesnych, red. M. A. Kubiaczyk, F. Kubiaczyk, Gniezno 2014. Skwarczyńska S., O pojęcie literatury stosowanej, „Pamiętnik Literacki: czasopi smo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1931, t. 28, nr 1/4. Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900-1927. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Warszawa 1995. Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1964. Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 2002. Słownik polszczyzny XVI wieku, red. S. Bąk, M. R. Mayenowa, F. Pepłowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1956, t. 1. Sokołowska M., Myć się czy wietrzyć. Dramatyczne dzieje higieny od starożytności do dziś, Wrocław 1999. Srogosz T., Między biologiczną egzystencją człowieka w dziejach a historią nauki, Częstochowa 2003. Srogosz T., Reforma opieki społecznej i zdrowotnejjako czynnik poprawy parame trów ilościowych i jakościowych potencjału
ludnościowego według populacjonistów polskich drugiej połowy XVIII wieku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2003, R. 2, nr 1(3). Srogosz T., Stan i potrzeby badań nad dziejami osiemnastowiecznej medycyny polskiej, „Medycyna Nowożytna” 1995, t. 2, z. 1. Stasiewicz K., Kobiece przyjemności w XVIII wieku, [w:] Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Warszawa 2011. Stawiak-Ososińska M., Sztuka położnicza dla kobiet. Kształcenie akuszerek na ziemiach polskich w dobie niewoli narodowej (1773-1914), Warszawa 2019. Stojek-Sawicka K„ Szlachcianka w dawnej Polsce. Na salonach i od kuchni, Warszawa 2013. Stojek-Sawicka K., Szlachcianki w dawnej Polce — na salonach i od kuchni, Warszawa 2014. Stuchlik-Surowiak B., Barokowe epitalamium śląskie. Kobieta, małżeństwo, rodzina, Katowice 2007. Szczepański J„ Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972.
Bibliografia 149 Szostak J., Farmakogrtozja, farmacja galenowa i aptekarstwo w renesansowych zielnikach polskich, Warszawa 2006. Szumowski W., Galicja pod względem medycznym za Jędrzeja Krupińskiego 17721783: z portretem Krupińskiego, Lwów 1907. Szumowski W., Historia medycyny filozoficznie ujęta, Warszawa 2008. Szumowski W., Krakowska szkoła lekarska po reformach Kołłątaja, Kraków 1929. Szumowski W., Na co najwięcej chorowali nasi pradziadowie przed 150 laty, Poznań 1920. Ślękowa L., Wiersze uświetniające narodziny potomka. Ze studiów nad poezją okolicznościowo-rodzinną renesansu i baroku, „Pamiętnik Literacki: czasopi smo poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1990, 81/3, z. 2. Tadeusiewicz H., Problematyka lekarska na łamach warszawskiego czasopisma popularnonaukowego „Polak Patriota” 1785, „Biuletyn Głównej Biblioteki Lekarskiej” 1993. Tokarczyk R„ Związki sztuki leczenia z innymi rodzajami sztuki, [w:] Między lite raturą a medycyną. Literackie i pozaliterackie działania środowisk medycz nych a problemy egzystencjalne człowieka XIX i XX wieku, red. E. Łoch, G. Wallner, Lublin 2005. Trzpiot W., Stan błogosławiony czy „nieznośne męki”? Kobieta staropolska w okre sie ciąży i połogu w świetle memuarów, [w:] Per mulierem. Kobieta w dawnej Polsce — w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniańska-Chojak, S. Konarska-Ziminicka, Warszawa 2012. Vigarello G., Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku, przeł. B. Szwarcman-Czarnota, Warszawa 1996. Wasilewski J. S., Tabu, Warszawa 2010. Waszyński E„ Historia położnictwa i ginekologii
w Polsce, Wrocław 2002. Węglorz J., Zdrowie, choroba i lecznictwo w społeczeństwie Rzeczypospolitej XVIXVIII wieku, Toruń 2005. Wieniawska A., Choroby układu oddechowego w polskich osiemnastowiecznych poradnikach medycznych. Diagnozowanie, przebieg i leczenie, [w:] Wśród córek Eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVIXVIII wieku, red. A. Karpiński, Warszawa 2009. Wiślicz T., Dzieciobójstwo jako narzędzie polityki reprodukcyjnej w Rzeczypo spolitej XVII-XVIII wieku, [w:] W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2014. Wołyniec L, Walka z depopulacją w publicystyce Sejmu Czteroletniego, [w:] Codzienność i niecodzienność oświeconych, red. B. Mazurkowa, t. 2, Kato wice 2013. Wójcicki W. K., Niewiasty polskie. Zarys historyczny, Warszawa 1845. Wrzosek A., Królewska Szkoła Lekarska w Grodnie, „Archiwum Historii i Filozo fii Medycyny” 1925, t. 2, z. 2.
150 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Wysłobocki T., Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX, Kraków 2014. Wysocka R, Polska terminologia lekarska do roku 1838. Anatomia: proste prymarne nazwy nie motywowane, t. 1, Wrocław 1980. Wysocka R, Zarys historii polskiej literatury medycznej i piśmiennictwa medycz nego do początków XIX wieku, Piotrków Trybunalski 1999. Zaborowska B., Pomoc przy porodach w Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej w świetle zielników i poradnikach medycznych, [w:] Wśród córek Eskulapa: szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, red. A. Karpiński, Warszawa 2009. Zdrójkowski Z., Dawne polskie prawo prywatne ziemskie, odbitka z Historii państwa i prawa Polski, t. 2, Warszawa-Toruń 1966. Zieleniewski M., Notatki do historyi akuszeryi w Polsce, Warszawa 1862. Żołądź-Strzelczyk D„ Dziecko w dawanej Polsce, Poznań 2002. Żołądź-Strzelczyk D., Jamrożek W, Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich, Poznań 2001. Żołądź-Strzelczyk D., Łuczak-Kabacińska K., Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012.
Summary The present book was devoted to the role of women in the development and shap ing of the medical culture in Poland the second half of the eighteenth century. The basis of the considerations presented in it became issued during this period medication guides. The work consists of six chapters. The first part includes a reflection carried out during the reign of Stanislaw August Poniatowski measures to improve the sanitary — health of the country and increase in the level of medical care. Attention was drawn to the character of the implemented solutions, we sought to identify and discuss their causes and consequences. An important element was also an attempt to describe the perception of concepts of health and disease. In the further course of deliberations were a woman, and the exact position which occupied in the Polish society the second half of the eighteenth century. The core of the trial is an analysis of the literature usable moving about health, illness and healing arts. An important point is the characterization of the vari ous guides and an attempt to organize the medical literature entirely dedicated to pregnancy and prenatal care. After the presentation of the classification guides present another part of the art of take care of women, paying attention to biological and cultural factors determining the perception of the phenomena of pregnancy, childbirth and postpartum. The whole chapter closes approxi mates presented in the handbooks of medical silhouette women — obstetricians, midwives and wet nurses. Keywords: medical guidebooks, sales literature,
woman, obstetrics, medical culture
Indeks osobowy A Ałbertrandi Jan 115,138 Aleksandrowska Elżbieta 144 Adamczyk Maria 119 Aries Philippe 116,144 Arnold Jerzy Christian 23,24,25,143 Asch 53, 59,138 В Badinter Élisabeth 133,143 Badurski Jędrzej 18,138 Bakalarska Iwona 40,144 Ballexserd Jakub 59,138 Baranowski Bohdan 98,144 Bąk Stanisław 123,148 Beimler Samuel 50,138 Berger de Lonchamps Józef 55,89,90, 96, 99, 100, 103,106,116 Berkeley Jerzy 52, 138 Biegeleisen Henryk 92,96,102,114,144 Bieliński Franciszek 39, 40, 143 Bielski Marcin 32,143 Biretowski Paweł 51, 64, 65,138 Bisio Stefan 18 Boeckler Jan 24 Bogucka Maria 37,45, 85.144, 145 Borys Wiesław 74, 77,145 Borzęcki Kazimierz 15, 144 Branicka Izabela 25, 78,46 Brauer Witold Zygfryd 69,145 Brückner Aleksander 32,145 Brzeziński Tadeusz 58,105,110,145 Buksiński Tadeusz 70,145 Bystroń Jan 122,145 C Chamcówna Mirosława 18,145 Charewiczowa Łucja 37,145 Chłosta-Sikorska Agnieszka 35,112, 128,147 Chojna Jan Władysław 52, 145 Corbin Alain ПО, 145 Cornario Ludwik 49, 138 Czapliński Władysław 93,144 Czartoryska Izabela 46 Czartoryski Adam Kazimierz 39, 61, 139 Czerwiakowski Rafał Józef 10,59,139 Czerwińska Alina 30,143 D Dąbrowska Magdalena 105,147 Dąbrowski Stanisław 82,145 Diderot Denis 33, 143 Długosz-Kurczabowa Krystyna 33, 133,146 Dobiński Stanisław 111,143 Doroszewski Witold 72, 74,148 Druszkiewicz Stanisław Zygmunt 86, 143 Drużbacka Elżbieta 44,143 Dufour Piotr 50, 61, 62
154 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Dunaj Bogusław 15,145 Dupont Jan Feliks 7 Dürr-Durski Jan 93,144 Dziechcińska Hanna 80,117, 145 E Eisen Jan Jerzy 53, 139 F Falmirz Stefan 65 Fiszerowa Wirydianna 35,143 Flores Jose 52,139 Foucault Miechel 135, 136,145 G Gadocha Marcin 35, 112,128, 147, 149 Gilibert Emmanuel 19 Głąb Henryk 105,147 Godineau Dominique 33,145 Goliński Zbigniew 28,63, Górna Krystyna 87 Gröli Michał 61,62,147 Grzeszczuk Stanisław 63,147 Guzek Andrzej Krzysztof 47,145 H Hoffman Fryderyk 54,139 Hombek Danuta 63,145, 147 Honsza Norbert 82,145 I Issuart Antoni 25 J Jabłonowska Anna z Sapiehów 25 Jakubiak Krzysztof 40, Jamrożek Wiesław 39,150 Jędrzejko Elżbieta 32,145 Justyniarska-Chojak Agnieszka 45,145 К Kabacińska-Łuczak Katarzyna 113, 115,150 Kałwa Dobrochna 98,146 Kamier Marcin 127, 146 Karczewski Wincenty Roch 50 Karkowska Dorota 106,134,146 Karłowicz Jan 77, 127,148 Karpiński Andrzej 20,37,127,146 Karpiński Franciszek 46,48 Kępa Małgorzata 105,147 Kęszycka Helena 45, 145 Kluk Jan Krzysztof 65 Kłapsia Jan 101,139 Kłoskowska Antonina 14,145,146 Knapski Grzegorz 119 Kniaźnin Franciszek Dionizy 46 Kochanowski Jan 8 Kołłątaj Hugo 18, 38,143, 144, 149 Konarska-Zimnicka Sylwia 45,86, 145,149 Kopaliński Władysław 15, 33,146 Kossakowski Józef 23,24,144 Kostkiewiczowa Teresa 46,47, 145, 147,148 Kostrzewski Jakub 55, 73, 88, 89, 97, 104,105,120,123,124, 139,142 Kośmiński Stanisław 7,24,146 Kowalski Piotr 102,107,111, 146 Krasicki Ignacy 14, 16,28, 32,43, 44, 46,48, 139, 144 Kraszewski Józef Ignacy 36, Krotia Teresa 87, 146
Królikowski Bohdan 86, 144 Krupiński Jędrzej 10, 57,63,139,140, 148 Kryński Adam 77,148 Krysta Łukasz 105,147 Kuchowicz Zbigniew 11, 20,26,46, 47, 146 Kuklo Cezary 67, 88, 91, 98,145,146
155 Indeks osobowy Kukulski Leszek 86 Kulesza-Woroniecka Iwona 25,149 Kurcjusz Franciszek 54,63,140 Kwilecki Antoni 35 L Lavoisier Antoine 29 Lebrun François 105,146 Leszczyńska Cecylia 67,88,145,146 Linde Samuel Bogumił 70, 71,123, 146 Ł Łaszewski Ryszard 98,146 Łukaszewicz Józef 38, 67, 88, 145 Łuszczewska Jadwiga 117 M Mackenzie John 49,140 Małachowski Jan 61 Małachowski Stanisław 38 Marchewka Justyna 105,147 Marcin z Urzędowa 65 Marcinkowska Małgorzata 38,147 Massalski Ignacy 19 Matuszewicz Marcin 86,144 Matuszewska Eleonora 12, 144 Mayenowa Maria Renata 123, 148 Mazurkowa Bożena 147, 149 Mączyński Jan 119 Mianowski Mikołaj 74, 75, 140 Miaskowski Kasper 91 Michałowska Teresa 73, 80, 83,119, 148 Michelis Jakub Feliks 25, 56, 77, 78, 79,97, 103, 114,125, 140 Minasowicz Józef Epifani 16,141 Mitlzer de Kolof Wawrzyniec 61 Moneta Jakub Krystian 53, 54,140 Morsztyn Jan Andrzej 15, 93,144 Mrozowska Kamila 18,40, 143, 145 N Naruszewicz Adam 7,8,42,46,144 Nax Jan Ferdynard 21,22,144 Niemcewicz Julian Ursyn 43 Niedźwiedzki Władysław 77,148 O Ochocki Jan Duklan 36,144 Orkisz Józef 21,147 Osińska Wanda 58, P Pasek Jan Chryzostom 93, 144 Pauster Ludwik 110,127 Pelc Janusz 117, 145 Pepłowski, Franciszek 123,148 Perzyna Ludwik 50, 55, 58, 77, 78, 99, 124,125, 136,141 Piaskowski Mikołaj 24, 141 Pieniążek Paweł 136 Piller Antoni 63 Piramowicz Grzegorz 26,27,29, 58, 141 Plisztynowa Regina Salomea 9,144 Plutarch 32 Płonka-Syroka Bożena 135,147,148 Poczobutt Marcin (właściwie Marcin Poczobutt-Odlanicki) 19 Podgórska Eugenia 42,147 Podgórska-Klawe Zofia 58,144 Popiołek Bożena 85, 112, 128,
147 Popławski Antoni 21 Potocki Wacław 15, 16, 86, 87 R Raczyński Edward 35, Radziwiłł Aleksander Ludwik 85 Radziwiłłowa Helena 46 Radziwiłłowa Urszula Henryka z Przebendowskich 35 Reczek Stefan 96
156 Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku Regnier Mikołaj 19 Rostworowski Emanuel 29,147 Rousseau Jan Jakub 33 Roussel Pierre 33, 34 Różański Jan 55, 56, 73, 75, 79, 80, 81, 83,103, 108, 112, 114, 116, 118, 119, 120,121, 122, 123, 124,125, 130,131, 132, 133, 141 Rudomicz Bazyli 113 Rudzki Edward 37,147 Ryba Janusz 47,62,147 Ryszkowski Franciszek Ksawery 8, 9, 59, 141 S Sajkowski Alojzy 36, 147 Sanguszkowa Barbara z Duninów 34 Sapieha Cecylia Zofia 35 Semmelweis Ignaz Philip 110 Sierpiński Witold 22, 144 Sioda Tomasz 112 Skobel Anna 91,148 Skuza Sylwia 33,148 Skwarczyńska Stefania 81, 82,148 Skrzypek Marian 33, 143 Sławski Franciszek 96 Sokołowska Małgorzata 110,148 Soranus z Efezu 115 Spiczyński Hieronim 65 Srogosz Tadeusz 136,148 Stanisławska Anna 36 Stanisław August (Poniatowski) 19, 23,24,26, 30, 45, 46,49, 50, 53, 60,61, 67,136,143,151,152 Stasiewicz Krystyna 44, 148 Stawiak-Ososińska Małgorzata 12,147 Steidele Rafał 55, 73, 75, 76, 88, 97, 99, 103,104, 108, 109,112,113,114, 116, 121,124,125,127,128,130, 131, 132,133, 141 Stojek-Sawicka Karolina 12, 35,147 Strozzi Lukrecja 85 Stuchlik-Surowiak Beata 38,112,148 Szczepański Jan 15,148 Szostak Jan 65,148 Szumowski Władysław 10,11,18,20, 62, 63, 148, 149 Szwarcman-Czarnot Bella 110,149 Szylarski Wojciech 53,142 Szymanowski Józef 46 Szymczak Mieczysław 74,148 Ś Ślękowa Ludwika 114,149 Świtkowski Piotr 41 T Tadeusiewicz Hanna 30,149 Tissot Samuel August 23,27,49, 50, 53, 56, 60, 64,65, 67, 70, 71, 93, 142 Tokarczyk Roman 15,149 Trautman Jeremiasz 105 Trembecki Stanisław 129,144 Trzpiot Wiktoria
85, 149 Tukałło Maciej 51,142 Tync Stanisław 19,144 Tyzenhaus Antoni 19 Tyzenhaus Michał 35 V Vicát Philipp Rodolph 54,142 Vigarello Georges ПО, 149 Vovelle Michel 33,143 W Wagner Marek 86,143 Walaszek Adam 98,146 Warszycki Kazimierz 36 Wasilewski Jerzy 102,149 Waszyński Edward 12,149 Weichardt Tomasz Teodor 57,58,149
157 Indeks osobowy Węglorz Jakub 65,107,126, 127,149 Wieczorkowicz Apolinary 49, 64, 65, 142 Wieniawska Aleksandra 20,149 Wisłocki Władysław 32,143 Wiślicz Tomasz 127 Wolf Nataniel Mateus 53,143 Wolski Mikołaj 129,143 Wołyniec Iwona 21,149 Woronicz Jan Paweł 95, 96, 144 Wolter wł. François-Marie Arouet zw. Voltaire 32 Woźniewski Zbigniew 15,144 Wójcicki Kazimierz Władysław 45, 149 Wrzosek Adam 19, 149 Wybicki Józef 20, 21, 22,144 Wysłobocki Tomasz 34,149 Wysocka Felicja 57,69,70,150 Z Zaborowska Bożena 12,150 Załuski Józef Andrzej 52,145 Zatorski Aleksander Paweł 34,143 Zdrójkowski Zbigniew 99,150 Zieleniewski Michał 12,150 Zielińska Zofia 86,144 Ż Żarnowska Anna 98,146 Żołądź-Strzelczyk Dorota 12, 39,113, 115,148,150 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Kocela, Weronika |
| author_GND | (DE-588)1218810963 |
| author_facet | Kocela, Weronika |
| author_role | aut |
| author_sort | Kocela, Weronika |
| author_variant | w k wk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046923117 |
| ctrlnum | (OCoLC)1199061666 (DE-599)BVBBV046923117 |
| era | Geschichte 1750-1799 gnd |
| era_facet | Geschichte 1750-1799 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02670nam a2200505 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV046923117</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220103 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">201002s2020 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788328601161</subfield><subfield code="9">978-83-286-0116-1</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8328601168</subfield><subfield code="9">83-286-0116-8</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1199061666</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046923117</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kocela, Weronika</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1218810963</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Trudna sztuka babienia</subfield><subfield code="b">kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku</subfield><subfield code="c">Weronika Kocela</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwi DiG</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">157 Seiten</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite [138]-150</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassungen auf Polnisch und Englisch</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1750-1799</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geburt</subfield><subfield code="0">(DE-588)4019589-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geburtshilfe</subfield><subfield code="0">(DE-588)4019604-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Położnictwo / Polska / 18 w</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geburt</subfield><subfield code="0">(DE-588)4019589-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geburtshilfe</subfield><subfield code="0">(DE-588)4019604-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1750-1799</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220103</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032332275</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">610.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09033</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV046923117 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T15:31:54Z |
| indexdate | 2024-07-10T08:57:36Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788328601161 8328601168 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032332275 |
| oclc_num | 1199061666 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 157 Seiten 25 cm |
| psigel | BSB_NED_20220103 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Wydawnictwi DiG |
| record_format | marc |
| spelling | Kocela, Weronika Verfasser (DE-588)1218810963 aut Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku Weronika Kocela Warszawa Wydawnictwi DiG 2020 157 Seiten 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Literaturverzeichnis Seite [138]-150 Zusammenfassungen auf Polnisch und Englisch Geschichte 1750-1799 gnd rswk-swf Geburt (DE-588)4019589-2 gnd rswk-swf Geburtshilfe (DE-588)4019604-5 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Położnictwo / Polska / 18 w Polen (DE-588)4046496-9 g Geburt (DE-588)4019589-2 s Geburtshilfe (DE-588)4019604-5 s Geschichte 1750-1799 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Kocela, Weronika Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku Geburt (DE-588)4019589-2 gnd Geburtshilfe (DE-588)4019604-5 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4019589-2 (DE-588)4019604-5 (DE-588)4046496-9 |
| title | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku |
| title_auth | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku |
| title_exact_search | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku |
| title_exact_search_txtP | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku |
| title_full | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku Weronika Kocela |
| title_fullStr | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku Weronika Kocela |
| title_full_unstemmed | Trudna sztuka babienia kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku Weronika Kocela |
| title_short | Trudna sztuka babienia |
| title_sort | trudna sztuka babienia kultura medyczna polski drugiej polowy xviii wieku |
| title_sub | kultura medyczna Polski drugiej połowy XVIII wieku |
| topic | Geburt (DE-588)4019589-2 gnd Geburtshilfe (DE-588)4019604-5 gnd |
| topic_facet | Geburt Geburtshilfe Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032332275&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kocelaweronika trudnasztukababieniakulturamedycznapolskidrugiejpołowyxviiiwieku |