Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki

Gespeichert in:
Bibliographische Detailangaben
1. Verfasser: Stępień-Kuczyńska, Alicja (VerfasserIn)
Format: Buch
Sprache:Polish
Veröffentlicht: Łódź Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2016
Ausgabe:Wydanie 1
Schriftenreihe:Politologia
Schlagworte:
Online-Zugang:Inhaltsverzeichnis
Literaturverzeichnis
Abstract
Abstract
Register // Personenregister
Tags: Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!

MARC

LEADER 00000nam a2200000 c 4500
001 BV043758895
003 DE-604
005 20201127
007 t
008 160909s2016 a||| |||| 00||| pol d
020 |a 9788380881808  |c oprawa broszurowa  |9 978-83-8088-180-8 
020 |a 9788380881822  |c oprawa twarda  |9 978-83-8088-182-2 
035 |a (OCoLC)1002257702 
035 |a (DE-599)BVBBV043758895 
040 |a DE-604  |b ger  |e rda 
041 0 |a pol 
049 |a DE-12 
084 |a OST  |q DE-12  |2 fid 
100 1 |a Stępień-Kuczyńska, Alicja  |e Verfasser  |0 (DE-588)1159243107  |4 aut 
245 1 0 |a Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki  |b = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki  |c Alicja Stępień-Kuczyńska 
246 1 1 |a Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika 
246 1 1 |a Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki 
250 |a Wydanie 1 
264 1 |a Łódź  |b Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego  |c 2016 
300 |a 440, [4] Seiten  |b Illustrationen 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
490 0 |a Politologia 
546 |a Zusammenfassung in russischer und englischer Sprache 
600 1 7 |a Gorbačev, Michail  |d 1931-2022  |0 (DE-588)11874660X  |2 gnd  |9 rswk-swf 
648 7 |a Geschichte 1985-1991  |2 gnd  |9 rswk-swf 
650 0 7 |a Perestroika  |0 (DE-588)4193962-1  |2 gnd  |9 rswk-swf 
651 7 |a Sowjetunion  |0 (DE-588)4077548-3  |2 gnd  |9 rswk-swf 
689 0 0 |a Gorbačev, Michail  |d 1931-2022  |0 (DE-588)11874660X  |D p 
689 0 1 |a Sowjetunion  |0 (DE-588)4077548-3  |D g 
689 0 2 |a Perestroika  |0 (DE-588)4193962-1  |D s 
689 0 3 |a Geschichte 1985-1991  |A z 
689 0 |5 DE-604 
776 0 8 |i Erscheint auch als  |n Online-Ausgabe  |z 978-83-8088-181-5 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Inhaltsverzeichnis 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Literaturverzeichnis 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000003&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Abstract 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000004&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Abstract 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000005&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Register // Personenregister 
940 1 |n oe 
999 |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029170288 
942 1 1 |c 909  |e 22/bsb  |f 09048  |g 947.08 
942 1 1 |c 909  |e 22/bsb  |f 09049  |g 947.08 

Datensatz im Suchindex

_version_ 1804176573120643072
adam_text SPIS TRESCI Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 Część pierwsza Michaił Gorbaczow: lata młodości i początki kariery politycznej 17 Rozdział 1. Misza Gorbaczow w kręgu rodzinnym i edukacja w stolicy kraju 19 Rozdział 2. Kariera partyjna: od Kraju Stawropolskiego do Moskwy 53 Część druga Pieriestrojka w polityce wewnętrznej 81 Rozdział 3. Nowy program, nowi ludzie 83 Rozdział 4. Uskorienije: przyspieszenie w gospodarce 117 Rozdział 5. Głasnost’ i nowe myślenie 157 Rozdział 6. Pieriestrojka w partii. W kierunku pluralizmu partyjnego 197 Część trzecia Nowe myślenie w polityce zagranicznej 253 Rozdział 7. Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i polityka rozbrojenia 255 Rozdział 8. Idea Europejskiego Wspólnego Domu. Wokół zjednoczenia Niemiec 293 Spis treści Rozdział 9. Polityka wobec Polski na tle stosunków z innymi europejskimi państwami socjalistycznymi 315 Część czwarta Ostatni etap rządów Gorbaczowa. Rozpad imperium 347 Rozdział 10. Zaostrzenie konfrontacji politycznej i pucz sierpniowy 1991 r. 349 Rozdział 11. Niejednoznaczne oceny pieriestrojki - zamiast zakończenia 385 Chronologia pieriestrojki 1985-1991 395 Bibliografia 407 Михаил Горбачев: Идея и практика перестройки (Содержание) 421 Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika (Summary) 427 Spis tabel 431 Indeks nazwisk 433 BIBLIOGRAFIA Aikman D. The man who rules Russia, „Time”, 9/2/1991. Aikman D., Portrait of a populist, „Time”, 3/25/1991. Ajtmatow Cz., Podważane podstawy?, [w:] Sumienie pieriestrojki, Warsza- wa 1989. Aleksandrów D., Politołogija XX wieka. Wychod iz biezdny, Moskwa 2003. Aleksiejewicz S., Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka, Woło- wiec 2014. Allis S., Banta K.W., Eastern Europe worried and nervous neighbors Gorbachev’s reforms, „Time”, 3/9/1987. An interview with Gorbaczev candid views about U.S. - Soviet relations and his goals for his people, „Time”, 9/9/1985. And so to Moscow, „The Economist”, December 19,1987. Andropow |.W., Izbrannyje rieczi i stati, Moskwa 1983. Arbatow A.G., Rossija nacyonalnaja biezopasnost’ w 90 gody, „Mirowaja eko- nomika i mieżdunarodnyje otnoszenija” 1994, nr 7. Ash T., Wiosna obywateli, Warszawa 1990. Badowski D., Szutow A., Regionalnyje elity wpostsowietskoj Rossii: osobien- nosti politiczeskogo uczastija, „Mirowaja ekonomika i mieżdunarodnyje otnoszenija” 2000, nr 4. Bakłanow G., O słusznej sprawie i prawdach domniemanych, [w:] Sumienie pieriestrojki, Warszawa 1989. Balcerowicz L., Socjalizm, kapitalizm, transformacja, Warszawa 1997. The Baltic transition, „The Economist”, May 12,1990. Barbarossa. The Axis and the Allies, eds J. Ericson, D. Dilks, Edinburgh 1991. 407 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Barsienkow A.S., Rieformy Gorbaczewa isud’ba sojuznogogosudarstwa 1985- 1991y Moskwa 2001. Barsienkow A.S., Wwiedienije wsowriemiennuju rossijskuju istoriju 1985-1991, Moskwa 2002. Bartnicki A., Stefanowicz K., Społeczeństwo obywatelskie: teoria i praktyka - przypadek rosyjski. Rozumienie polityku red. J. Błuszkowski,}. Zaleśny, „Stu- dia Politologiczne” 2009, vol. 1. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wiekuy red. D.B. Bo- brów, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. Bieleń S., Polityka w stosunkach międzynarodowych·, Warszawa 2010. Bieleń S., Rosja w poszukiwaniu demokratycznej tożsamość/, [w:] Szkice o Rosjiy red. A. Stępień-Kuczyńska, J. Adamowski, Łódź-Warszawa 2000. Bieleń S., Rosyjskie interesy bezpieczeństwa w Europie Środkowejy [w:] Bezpie- czeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. The Black Book of Communism, ed. S. Courtois, Cambridge, Mass. 1999. The blue-eyed lady, „The Economist”, April 4,1987. Boldin W.I., Kruszenijepiediestała, Moskwa 1995. Braun A., Seven Years the Changed the World: Perestroika in Perspective, New York 2007. Braun A., The Gorbaczev Factor in Soviet Politics, New York 1992. Braun A., The Rise and Fall of Communism, New York 2009. Brejtwejt R., Krach sowietsoj impierii, Moskwa 2012. Breżniew L., Nowe ziemie, Warszawa 1979. Breżniew L., Odrodzenie, Warszawa 1978. Bringing the boys home, „The Economist”, September 8,1990. Broda M., Zrozumieć Rosję? O rosyjskiej zagadce - tajemnicy. Łódź 2011. Buden B., Strefa przejścia. O końcu postkomunizmu, Warszawa 2012. Byłaby wielka wojna... Rozmowa f. Baczyńskiego z Michaiłem Gorbaczowem, „Polityka”, 31X2009. Cameron R., Historia gospodarcza świata. Od paleolitu do czasów najnowszych, Warszawa 1999. Can he do a Deng?, „The Economist”, March 16,1985. Carney J., Mikhails new best friends, „Time”, 12/17/1990. Carney J., Nelan B.W., Boris vs Mikhail, „Time”, 3/25/1991. * 408 Bibliografia Catastrophe at Chernobyl, „The Economist”, May 3, 1986. Chałubiński M., Transformacja systemowa w państwach postkomunistycznych. Termin, pojęcie i przedmiot badań, [w:] Transformacja systemowa w Polsce i krajach postkomunistycznych. Studia i rozprawy, Pułtusk 2006. Chua-Eoan H.G., Blackman A„ Traver N., „My wife is a very independent lady „Time”, 6/6/1988. Church G.J., Moscow s vigorous leader „Time”, 9/9/1985. Church G.J., Aikman D„ Amfitheatrof E., Jackson J.O., Cover stories Moskowys vigorous leader, „Time”, 9/9/1985. Church J.G., Aikman D., Jackson J.O., Kohan J., The education of Mikhail Sergeyevich Gorbachev an intimate biography of the private man, „Time”, 1/4/1988. Church G.J., Aikman D., Redman CL·, Now, super-zero?, „Time”, 4/27/1987. Church G.J., Carney J., Depths of gloom, „Time” 11/26/ 1990. Church G.J. Jackson J.O., McGeary J., Geneva s lost spirit Reagan and Gorba- chev, „Time”, 4/14/1986. Cloud S.W., Duffy M., After the war.; „Time”, 9/9/1991. Comrade Europe, „The Economist”, October 12,1985. Czajowski A., Demokratyzacja Rosji w latach 1987-1999, Wrocław 2001. Czerniajew A.S., Dniewnikpomoszcznika priezidienta SSSR, Moskwa 1997. Czerniajew A.S., Sowietskoje obszczestwo: poczemu rospałos sojuznojegosudar֊ stwo, [w:] Dwaputcza i rospad SSSR. Gorbaczowskije cztienija, Moskwa 2011. Czeszko S.W., Rozpad sowietskogo Sojuza: etnopoliticzeskij analiz, Mos- kwa 1996. Cziomer E., ZSRR wobec przemian politycznych w Europie Środkowej i Wschod- niej, [w:] Łagodna agonia realnego socjalizmu, red. J. Hausner, T. Klemente- wicz, Warszawa 1991. Czubiński A., Europa XX wieku. Zarys historii politycznej, Poznań 2001. Ćwiek-Karpowicz J., Zastosowanie teorii transformacji w wyjaśnianiu prze- mian ustrojowych w państwach poradzieckich, [w:] Rozumienie polityki, red. J. Błuszkowski, ƒ. Zaleśny, vol. 14, Warszawa 2009. Davies N.E., Europa, Kraków 1998. Diemokratizacya - pieriestrojka sut socyalizma, „Prawda”, 13 1 1988. Di Nolfo E., Istorija mieżdunarodnych otnoszenii, t. 2,1918-1999, Moskwa 2003. 409 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Doerner W.R., Banta K.W., Eastern Europe fraternal differences in Poland, „Time”, 7/25/1988. Doerner W., Hofheinz P, Kohan J., Soviet Union hard lessons, „Time”, 6/19/1989. Donell G.O., Whitehead L. Schmitter P.C., Transition from Autoritarian Rule, Tentative Conclusions about Ucertain Democracies, Baltimore 1986. Drozd W., Czy powrócą ich czasy?, [w:] Sumienie pieriestrojki, Warszawa 1989. Dwa putcza i rozpad SSSR. Gorbaczewskije cztienija, Moskwa 2011. Encyklopedia geografii świata - Europa Wschodnia. Azja Północna i Środkowa. Zakaukazie, Warszawa 1997. Europe uncharted waters Soviet, „Time”, 9/4/1989. Ewart E., Widziałam, Warszawa 2015. The flickering glow from the fireside summit, „The Economist”, November 23, 1985. Fukuyama E, Ład polityczny i polityczny regres. Od rewolucji przemysłowej do globalizacji demokracji, Poznań 2015. Fukuyama R, Wielki wstrząs w krajach uprzemysłowionych, Warszawa 2000. Gajdar J., Gibiel impierii. Uroki dla sowriemiennoj Rossii, Moskwa 2006. Gałkin A.B., „Sto dniej” Gorbaczewa, [w:] Dwa putcza i rospad SSSR. Gorba- czowskije cztienija, Moskwa 2011. Gaman-Gołutwina O.W., Politiczeskije elity Rossii. Wiechi istoriczeskoj ewo- lucyi, Moskwa 1998. Garadża W.I., Pierieosmyslenije, „Nauka i religia” 1987, nr 1. Gelman W., Tarasina I., Studies of political elites in Russia: issues and alterna- tives, „Communist and Post-Communist Studies” 2000, vol. 33. Giedroyć J., Polska obsesja, „Wprost”, 7IV 1996. Głasnost9 i pieriestrojka są nadal żywe i nie można ich zatrzymać. Wywiad z M. Gorbaczowem, „Eastern Review” 2015, t. 4. Głasnost9 i rieformy w Rossii: ocenki, mify, fakty, [w:] Dwa putcza i rospad SSSR. Gorbaczowskije cztienija, Moskwa 2011. Go, go back,go Gorbachev, „The Economist”, March 25,1989. Going, going, głasnost, „The Economist”, February 23,1991. Gorbachev, God and socialism, „Time”, 12/11/1989. Gorbachev options, „The Economist”, March 30,1985. Gorbachev power, „Time”, 4/15/1985. 410 Bibliografia Gorbachev’s decade, „Time”, 1/22/1990. Gorbachev’s peace offensive, „Time”, 1/9/1989. Gorbachev’s year, „Time”, 1/25/1988. Gorbaczow M., Przebudowa i nowe myślenie dla naszego kraju i dla całego świata, Warszawa 1988. Gorbaczow M., Sam ze wspomnieniami, Warszawa 2014. Gorbaczow M.S., Diekabr-91. Mojapozycya, Moskwa 1992. Gorbaczow M.S., Inicyatywa, organizacya, efiektiwnost’, „Prawda”, 24IV 1985. Gorbaczow M.S., Izbrannyje rieczi i stati, 1.1-4, Moskwa 1987. Gorbaczow M.S., Kak zakończyłaś „chołodnaja wojna”, [w:] Otwieczaja na wyzow wriemieni. Wniesznaja politika pieriestrojki: dokumientalnyje swiditielstwa, Moskwa 2010. Gorbaczow M.S., Moguczij instriumientpieriestrojki, „Prawda”, 6 V 1987. Gorbaczow M.S., Opieriestrojkie i kadrowojpolitikte, „Prawda”, 2711986. Gorbaczow M.S., Osnawnyje woprosy pieriestrojki, „Prawda”, 13 VI1987. Gorbaczow M. S., Politika pieriestrojki: opyt ipierspiektiwy, „Prawda”, 7 VII1990. Gorbaczow M.S., W intieriesach bolszynstwa. Socyał-diemokraticzeskijprojekt dla Rossii, Moskwa 2007. Gorbczow M.S., Żyzn i rieformy, Moskwa 1995. Gorbaczow M.S., Sławin B.F., Nieokonczennaja istorija. Tri cwieta wriemieni, Moskwa 2005. Gorszkow M., Pietuchow W., Pieriestrojka głazami rossijan: 20 let spustija, www.gorby.ru/userfiles/file/petuhov.pdf (dostęp 08.03.2016). Góralczyk B., Przebudowa to znaczy?, „Polityka”, 23 1 1987. Graczow A., Gorbaczow, Warszawa 2003. Greenwald ]., Soviet Union morefalloutfrom Chernobyl, „Time”, 5/19/1986. Help forRussia, „The Economist”, December 1,1990. Heller M„ Dokąd zmierza Rosja?, „Obóz” 1996, nr. 30. Historia Europy, red. A. Mączak, Wrocław, Warszawa, Kraków 1997. Hofheinz P., Soviet Union one man, one vote, „Time”, 2/6/1989. Hough J.R, Democratization and Revolution in the USSR, 7985-1991, Washing- ton 1997. How Russia’s marshals could burst Gorbachev’s bubble, „The Economist”, No- vember 30,1985. Huntington S., Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 1995. 411 Gorbaczow a idea i praktyka pìeriestrojki If Gorbachevfumbles* „The Economist”, July 6,1985. Igricki J.I., Obszczestwiennaja transformacya w SSSR i Rossi։ posle 1985 g. Wzglądy i koncepcyU Moskwa 1998. Iłarionowa T.S., Informacyonnyjeprocessy w sowriemiennoj Rossiiy Mos- kwa 1999. Is it the Europe of the 1990s Gorbachev is aiming at?, „The Economist”, October 12,1985. Isaacson W., Oqden Ch., Talbott S., Mikhail Gorbachev: Yes, he’s for real, „Time”, 11/6/1989. Istorija sowriemiennoj Rossii, 1985-1994, Moskwa 1995. Jakson J.O., Mikhail Gorbaczev challenging abroad, opening up at home, „Time”, 1/5/1987. Jelcyn B., Priezydienckij marafon, Moskwa 2000. Jelcyn B„ Wyznania, Warszawa 1990. Jewtuszenko J., Cierpliwość, [w:] Sumienie pierestrojki, Warszawa 1989. Kak eto było?, Moskwa 1999. Kapitan B., Rozmowa z wnuczkę, Warszawa 2003. Kapłun W., Szto takoje istoriczeskaja pamiaf o niedawnym proszłom, swi- dietielami katorgo my byli? Gorbaczowskije cztienija, Moskwa 2011. Kapuściński R. - wywiad, „Gazeta Wyborcza”, 3-4IX 1990. Karaganow S., Whither Western Aid to Russia. Strategies and Options for Eu- rope, Gütersloh 1994. Kennedy R, U progu XXI wieku. Przymiarka do przyszłości, [b.m.w.] 1994. Khrushchev S.N., My Father Nikita’s Downfall in intimate, „Time”, 11/14/1988. Kissinger H., O Chinach, Wołowiec 2014. Kleer J., Pierwszy próg reform. Zmiany gospodarcze w ZSRR, „Polityka”, 24 VIII 1985. Kohan J., Gorbachev’s home remedy, „Time”, 9/17/1990. Kohan J., Soviet Union nothing less than a coup, „Time”, 3/26/1990. Kohan J., Yeltsin, „Time”, 1/7/1991. Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa 1990. Konczałowski A., Pastuchów W., Na trybunie rieakcyoniera, Moskwa 2007. Koriagina T.I., My stali swidietielami antipieriestrojki, „Litieraturnaja Rossija” 1011991. 412 Bibliografia Kramer M., Blackman A., Gorbachev touch a master politician, „Time”, 1/1/1990. Kuczyńska A., Rozwój socjalistycznych świat i obrzędów radzieckichy „Euhemer - Przegląd Religioznawczy” 1983, nr 1. Kukułka J., Historia współczesnych stosunków międzynarodowych, 1945-1996, Warszawa 1998. Kukułka J. Kształtowanie się nowego ładu międzynarodowego, [w:] Bezpie- czeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. Kuroń J., Nadzieja i rozczarowanie. Pisma polityczne 1989-2004, Warszawa 2010. Kuźniar R., Zagadnienie bezpieczeństwa narodowego w polityce Polski, [w:] Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. Lacayo R., Carney J., The silent guns of August, „Time”, 9/2/1991. The leap and the pirouette that could and in a fall, „The Economist”, March 7, 1987. Lebow R.N., Zmiany i transformacje: budowanie współpracy międzynarodowej, [w:] Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, red. Cz. Mojsiewicz, Wrocław 1997. Letopis’ Moskowskogo Uniwiersitieta, 1.1, 1755-1952, t. II, 1953-1984, t. III, 1985-2004, Moskwa 2004. Ligaczow J.K., Zagadki Gorbaczowa, Nowosybirsk 1992. Lwów D.S., Razwitije ekonomiki Rossii i zadaczi ekonomiczeskoj nauki, Mos- kwa 1999. Łoś-Nowak T, Rosja między dawną a przyszłą wielkością, [w:] Postzimno- wojenna Europa: ku jedności czy przyszłym podziałom, red. T. Łoś-Nowak, Wrocław 1995. Makarkin N.P., M.S. Gorbaczow i jego pieriestrojka. Popytka obiektiwnogo analiza, Moskwa 2013. Malczyk J., Jaki jest Gorbaczow?, „Polityka”, 21 III 1987. Malczyk J., Ten sam, ale już nie taki sam, „Polityka”, 8 XI1986. Malczyk J., Wolno wszystko, czego nie zabrania prawo. Największe zmiany od czasów NEP-u, „Polityka”, 14 VII 1987. 413 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Matlock J.F., Russia, Europe and ”Western Civilization”, [w:] The Cultural Gra- dient The Transmission of Ideas in Europe, Maryland 2003. McAllister J.F.O., Kohan J.P.H., Is the Soviet Union next to explode?, „Time”, 12/18/1989. McCauley M„ From Perestroika towards a new order; 1985-1995, [w:] Russia a History, ed. G.L. Freeze, Oxford, New York 1997. McCauley M., Narodziny i upadek Związku Radzieckiego, Warszawa 2010. Meanwhile back in Russia, „The Economist”, June 2,1990. Michaił Gorbaczow igiermanskij wopros, Moskwa 2006. Michałowska G., Bezpieczeństwo kulturowe w warunkach globalizacji proce- sów społecznych, [w:] Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. Miedwiediew R., Chruszczów. Biografia polityczna, Warszawa 1990. Miedwiediew R., Sowietskij Sojuz poslednije gody żyzni, Moskwa 2010. Miedwiediew R., Miedwiediew Ż., Nieznany Stalin, Katowice 2006. Miedwiediew W.A., W komandie Gorbaczowa. Wzgląd iz nutrii, Mos- kwa 1994. Mikhail Gorbachev, „Time”, 11/25/1985. Młynaż Z., Chołod wiejet ot Moskwy, „Problemy Wostocznoj Jewropy” 1988, nr 15. Moody J., Jackson J.O., Traver N., Soviet Union the battle of the bottle, „Time”, 10/21/1985. Morrow L„ Gorbachev the unlikely patron of change, „Time”, 1/1/1990. Morrow L., Starting at year zero, „Time”, 9/9/1991. Morrow L., Kohan J., The Russian revolusion, „Time”, 9/2/1991. Morrison D., Mikhail Gorbachev in cyrillic characters, „Time”, 1/4/1988. Mueller J., Democracy and the end of transition, [w:] Postcommunism Four Perspectives, ed. M. Mandelbaum, New York 1996. Na gruzach imperium... W stronę nowego ładu m iędzyna rodowego i społeczno - -politycznego w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, red. A. Stępień֊ -Kuczyńska, M. Słowikowski, Łódź 2012. Nazarbajew N., Kazachstan. Riealii ipierspektiwy niezawisimogo razwitija, Moskwa 1995. Nelan B.W., Soviet Union: Revolution down below, „Time”, 7/3/1989. Nelan B.W., Soviet Union: Ridinga dangerous wave, „Time”, 8/7/1989. 414 Bibliografia Nelan B.W., Carney J., Boris vs. Mikhail, „Time”, 3/25/1991. Nelan B.W., Carney J., Broadside from the right, „Time”, 12/31/1990. Nelan B.W., Carney}., Gorbachev’s nightmare, „Time”, 4/1/1991. Nelan B.W., Hofheinz P., Kohan J., Soviet Union revolution down below striking, „Time”, 7/3/1989. Nelan B., W, Kohan J., Mader W., Soviet Union riding a dangerous wave Gor- bachev keeps his balance, „Time”, 8/7/1989. No kisses, no scowls, „The Economist”, November 16,1985. Non-agresive Franzislav Joszef, „The Economist”, January 9,1988. Not bad at all, „The Economist”, October 5, 1985. Obszczejewropiejskaja wstriecza w wierchach. Dokumienty i matieriały, Mos- kwa 1990. Offe C., Drogi transformacji, Warszawa-Kraków 1999. Orłowski W.M., Krótka historia rubla, „Polityka”, 15-21IV 2014. Osnawnyje woprosy pieriestrojki, „Prawda”, 13 VI1987. Ostling R.N., Blackman A., Booth C., Leuker A., Cross Meets Kremlin Gorba- chev’s historie visit to Pope Johan Paul II seals a truce after 72 years of bitter spiritual warfare, „Time”, 12/4/1989. Otwieczaja na wyzow wriemieni. Wniesznaja politika pieriestrojki: dokumien- talnyje swidietielstwa, Moskwa 2010. Otwieczaja na wyzow wriemieni: wniesznaja politika pieriestrojki. Gorbaczew- skieje cztienija, Moskwa 2011. Panin E„ Politiczeskij rieżym w Rossii 2000-ch gg.: osobiennosti nasledstwien- nyjepriobrietiennyje, „Wiestnikobszczestwiennogo mnienija” 2009, nr 4. Partii, obszczestwienno-politiczeskoje dwiżenija, idiejnyje tieczenija: istorija, sowriemiennost’, prioblemy, Moskwa 1998. Paryska Karta Nowej Europy, Warszawa 1991. Pawłów A., Ewolucja radzieckiej i rosyjskiej doktryny wojskowej, [w:] Bezpie- czeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. Pichoja R.G., Sistiema isorawitielno-trudowych łagieriej w SSRS, 1923-1960, Moskwa 1998. Pichoja R.G., Sowietsij Sojuz: istorija włastii 1945-1991, Moskwa 1998. Pieriestrojka partii - ważniejszyje, kluczewyje momienty, „Prawda”, 19 VII 1989. 415 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Pieriestrojka trzydzieści lat później, red. A. Stępień-Kuczyńska, „Eastern Re- view” 2015, t. 4. Pipes R., Komunizmy Warszawa 2008. Podriezow K.A., Cennostnyje orientacji ipartijnyjestroitielstwo wsowriemien- noj Rossii, [w:] Parlamientarizm w Rossi։: sostajanie, tiendiencyi razwitija, pierspektiwy, Tuła 2006. Podstawim pleczo pieriestrojkie, „Prawda”, 5 II 1990. Podwysocka A., Rola wymiany handlowej pomiędzy Unią Europejską a Rosją, [w:] Szkice o Rosji, red. A. Stępień-Kuczyńska, J. Adamowski, Łódź-War- szawa 2000. Popow G.Ch., Budiť li u Rossii wtoroje tysiacziletije, Moskwa 1998. The Presidency Reagan on Gorbachev: „We can get alongł „Time”, 12/28/1987. Przeworski A., Democracy and the Market: Political and Economic Reforms in Eastern Europe and Latin America, Cambridge 1991. Rakowski M.F., Polityk nowej epoki, „Polityka”, 16 VII 1988. Rakowski M.F., Rewolucja wielkich nadziei, „Polityka”, 16 VII 1988. Ready, steady, Gorbachev, „The Economist”, April 27,1985. Reddaway P., Gliński D., The Tragedy of Russia’s Reform. Market Bolshevism against Democracy, Washington D.C. 2001. Redlich J., Wrogowie przebudowy, „Polityka”, 8 VIII 1987. Rieligija i Cerkow w Rossii i za rubieżom, „Informacyonno-analiticzeskij biu- letien” 1997, nr 9-10. Religioznyje organizacji, centry i riegionalnyje struktury, Moskwa 1993. Rossija-2000. Sowriemiennaja politiczeskaja istorija. 1985-1999; 1.1, Chronika i analitika, Moskwa 2000. Rożdiestwienski R., Nie dla pozoru, [w:] Sumieniepierestrojki, Warszawa 1989. Russell G., Gorbachev’s charm offensive, „Time”, 10/14/1985. Russell G., Soviet Union: shifts in the Kremlin, „Time”, 5/6/1985. Russell G., Soviet Union: the succession problem, „Time”, 2/11/1985. Russell G., Amfitheatrof E., Soviet Union the succession problem, „Time”, 2/11/1985. Russell G., Amfitheatrof E., Aikman D., Soviet Union shifts in the Kremlin, „Time”, 5/6/1985. Russell G., Bonfante J., Zagorin A., Gorbachevs, charm offensive, „Time”, 10/14/1985. 416 Bibliografia Russia a Historyy ed. G.L. Freeze, Oxford-New York 1997. Rutland R, The Economy: The Rocky Road from Plan to Market In Deve- lopments in Russian and Post-Soviet Politics, London 1994. Ryżkow N.L, Diesiaf let wielikichpotraslenii Moskwa 1995. Sakva R., Gorbachev and his Reforms. 1985-1990, New York-Toronto-Sydney- Tokyo-Singapore 1990. Sakva R., Russian Politics and Society, London 1996. Salut to Mikhail Gorbachev on his 70th Birthday, Moskwa 2001. Sancton T.A., Soviet Union: the Armenian challenge, „Time”, 3/3/1988. Sancton T. A., Jakson J.O., Olsen K., Soviet Union the Armenian Challenge Gor- bachev tries to defuse ethnic clashes, „Time”, 3/14/1988. Selunin W., Źródłay [w:] Sumieniepieriestrojku Warszawa 1989. Shevchenko A., Breaking with Moscow, „Time”, 2/11/1985. Sistiema isorawitiejelno-trudowych łagieriej w SSRS, 1923-1960, Moskwa 1998. Smaga J., Narodziny i upadek imperium. ZSRR 1917-1991, Kraków 1992. Smoleń M., Stracone dekady. Historia ZSRR 1917-1991y Warszawa - Kraków 1994. Smołowe J., Diplomacy zeroing in on Moskow cool welcome to Chirac, „Time”, 5/25/1987. Smołowe J., Disarmament lefs make a deal Gorbachevy „Time”, 3/16/1987. Smołowe J., Soviet Union the shaky fortunes ofGorbyIncy „Time”, 1/30/1989. Sobczak J., Zmierzch ery Gorbaczowa i triumf Jelcyna. Mój znikający świat... (ZyyDziennika moskiewskiego” 1990-1992)y Warszawa 2012. Sogrin W.W., Politiczeskaja istorija sowriemiennoj Rossii 1985-1994y Mos- kwa 1994. Sogrin W.W., Rossijskaja istorija na pieriełomie. Pricziny, charakter, sledstwija, „Obszczestwiennyje nauki i sowriemiennost’” 1994, nr 1. Sojuz możno było sochranit Biełaja kniga. Dokumienty i fakty o politikie M.S. Gorbaczowa po rieformirowaniju i sochranientju mnogonacyonalnogo gosudarstwa, izd. 2, Moskwa 2007. Sołżenicyn A., KaknamobustroiPRossiju?, „Litieraturnajagazieta” 1990, nr 38. Sołżenicyn A., Rosja w zapaści. Warszawa 1999. Sonin M.Jo Socyalisticzeskaja discyplina truda Moskwa 1985. Spotkanie z Polską 11-16 lipca 1988 roku, Warszawa 1988. 417 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Stępień-Kuczyńska A., Gorbaczow: nowe myślenie w polityce zagranicznej ZSRR, [w:] W kręgu nauki o stosunkach międzynarodowych. Księga dedyko- wana profesor Teresie Łoś-Nowak, red. A. Dudek, Warszawa 2015. Stępień-Kuczyńska A., O pieriestrojce: trzydzieści lat później, [w:] Między- narodowe studia polityczne i kulturowe wobec wyzwań współczesności red. T. Domański, Łódź 2016. Stępień-Kuczyńska A., Religion and process of social transformation, „Interna- tional Studies. Interdyscyplinary Political and Cultural Journal” 2000, no 1. Stępień-Kuczyńska A., Rosja: ku Europie. Problemy stosunków rosyjsko-unij- nych, Toruń 2007. Stępień-Kuczyńska A., Social democratic parties on the russian political scene, [w:] Social Democratic Movement and Ideology and Today, ed. E. Olszewski, Lublin 2002. Stępień-Kuczyńska A., Transformacya wstranach bywszego wostocznogo Moka, „WiestnikMoskowskogo Uniwiersitieta. Politiczeskije nauki”, Moskwa 2004. Stępień-Kuczyńska A., Unia Europejska - Rosjay [w:] Studia z nauk społecz- nych i humanistycznych, red. ƒ. Juchnowski, M.S. Wolański, Wrocław 2008. Stępień-Kuczyńska A., Wpływ religii na kształtowanie się nowej tożsamości Ro- sjan, [w:] Nowa tożsamość Niemiec i Rosji w stosunkach międzynarodowych, red. S. Bieleń, W. Góralski, Warszawa 1999. Stępień-Kuczyńska A., Słowikowski M., Unia Europejska a Europa Wschodnia, Warszawa 2008. Stranie nużenpriezidient, „Prawda”, 28II1990. Sud’by rieform i rieformatorow w Rossii, ried. R.G. Pichoja, P.T. Timofiejew, Moskwa 1999. Sutieła P., Rossija i Jewropa. Niekatoryje aspiekty ekonomiczeskich otnoszenii Moskwa 2003. Szachnazarow G.Ch., Cena swobody. Rieformacya Gorbaczowa głazami jego pomoszcznika, Moskwa 1993. Szejnis W., Głasnosfi rieformy w Rossii. Ocenki, mify, fakty. Gorbaczowskije cztienija, Moskwa 2011. Szeliga Z., Nowe kierowanie, „Polityka”, 1 III 1986, Szeliga Z., Przebudowa i przyspieszenie, „Polityka”, 1 III 1986. Szemiatienkow W.G., Jewropiejskaja intiegracya, Moskwa 2003. Szewardnadze E„ The Future Belongs to Freedom, New York 1991. 418 Bibliografia SzmielowN„Nowe zagrożenia, [w:] Sumieniepienesfrojki, Warszawa 1989, Szubin A.W., Ot zastoju k rieformam SSRS w 1978-1985, Moskwa 2001. Szyszkow J., Rossija i SNG: nieudawszyjsia brak po razczotu, „Pro et Contra” 2001, t. 6, nr 1-2. Talbott S., Advice from the Third Man, „Time” 11/30/1987, Talbott S„ The general secretary in his labirinth, „Time”, 12/10/1990. Talbott S., No, it’s not a new cold war, „Time”, 3/4/1991. Talbott S-, Prelude to a putsch, „Time”, 9/2/1991. Talbott S., The personality factor, „Time”, 12/31/1990. Talbott S., Kohan }., „I want to stay the course”, „Time”, 12/12/1991. Talbott S., Mader W.B., Paint the Town Red Mikhail Gorbachev s visit to New York, „Time” 12/12/1988, Thatcher in Moscow, „Time” 5/11/1987. Thatcher M., Moje lata na Downing Street, Warszawa 2012. Tifft S., Simmons S., Those days were horrible!, „Time”, 9/16/1991. Transformacje systemowe w Polsce i krajach postkomunistycznych. Studia i roz- prawy, red. M. Chałubiński, Pułtusk 2006. UgrinowiczD.M., Obriady. Za iprotiw, Moskwa 1976. Van Voorst B., Jackson J.O., Redman Ch., A promising soviet ploy Gorbachev embraces „global double zero „Time”, 8/3/1987. Wjedinstwiepartii - sud’ba pieriestrojki, „Prawda”, 25 XII 1989. Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej uto- pii, Warszawa 1996. Walicki A., Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii, Kra- ków 2013. The warm war, „The Economist”, June 16,1990. Weber A.B., Podgotowka iprowal awgustowskogoputcza, [w:] Dwaputcza i ro- spad SSSR. Gorbaczowskije cztienija, Moskwa 2011. Welcome to Boris Yeltsins Russin circus, „The Economist”, June 2,1990. Wiatr J., Socjologia wielkiej przemiany, Warszawa 1999. „Wiestnik Moskowskogo Uniwiersitieta” 2005, nr 2, Politiczeskije nauki. Wilk M., Reformy Gorbaczowa, Łódź 2004. WizitM.S Gorbaczowa w Finlandiju 25-27 oktiabrija 1989goda. Dokumienty i matieriały, Moskwa 1989. 419 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Wizyt M.S. Gorbaczowa w FRG, 9-10 1990g. Dokumenty i matieriały, Mos- kwa 1990. Wojnicki ƒ., Trudna droga do demokracji. Europa Środkowo-Wschodnia po 1989 roku, Warszawa 2002. Wojnicki J„ Zróżnicowanie przeobrażeń ustrojowych w Europie Środkowo- -Wschodniej, [w:] Transformacje systemowe w Polsce i krajach postkomuni- stycznych. Studia i rozprawy, Pułtusk 2006. Wołodin S.F., Zakonadatielstwo o trudowoj dyscyplinie 1983g., [w;] Parlamien- tarizm w Rossii: sostojanie, tiendiencyi, pierspiektiwy. Tuła 2006. Woźniak M., Rieformy w Polsze, „Prawda”, 5IX 1987. Współczesna Rosja. Leksykon. Polityka. Organizacje. Społeczeństwo, red. A. Stępień, Łódź 1999. Wtoroj razgowor M. Gorbaczowa i Z. Młynaża o tom, kak my striemilis wozro- dif socyalizm, [w:] M.S. Gorbaczow, W intieriesach bolszynstwa. Socyał-die- mokraticzeskij projekt dla Rossiiy Moskwa 2007. The Yeltsin factor, „The Economist”, January 26,1991. Yeltsin s last stand, „The Economist” February 23,1985. You have to get the worker to work, „The Economist”, May 25,1985. Zasławska T.I., Socyalizm, pieriestrojka i obszczestwiennoje mnienije, „Socyo- łogiczeskije issledowanija” 1991, nr 8. Zdrowomysłowa O.M., Pieriestrojka i faktor Gorbaczowa w obszczestwiennom mnienii 1985-1991. Zapadnaja Jewropa, SSzA, SSSR, http://www.gorby.ru/ userfiles/file/zdovomyslowa/pdf (dostęp 08.03.2016). Zieliński E., Współczesna Rosja. Studium polityczno-ustrojowe, Warsza- wa 1995. Zięba R., Kształtowanie ogólnoeuropejskiego systemu bezpieczeństwa, [w:] Bez- pieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bo- brów, H. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997. 420 МИХАИЛ ГОРБАЧЕВ: ИДЕЯ И ПРАКТИКА ПЕРЕСТРОЙКИ (Содержание) Книга посвящена последнему этапу существования СССР (1985-1991), который связан был с личностью Михаила Горбачева и его реформами, называемыми перестройкой. Автор с исторической и политологической перспективы показывает времена советских перемен, определенные области внутренней ситуации в стране как и существенные аспекты внешней политики. Мировая литература, касающаяся М. Горбачева, представляет собой огромное количество изданий, которые в Польше знакомы нам к сожалению только с переводов иностранных авторов. А ведь в указанный период истории начались перемены не только на постсоветском пространстве, но в связи с ликвидацией установленного в ходе Холодной войны мирового порядка, существенные перемены произошли также в Европе и во всем мире. Представленная книга является авторским проектом, основанным на анализе документов, литературы, материалов воспоминаний, публици- стики, интервью людей, на личном опыте знакомых с рассматриваемым периодом. Представляемая работа была разделена на четыре части. Первая из них, названная Михаил Горбачев: молодые годы и начало политической 421 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki карьерЫу имеет ретроспективный характер и представляет личность автора перестройки во времена, когда взрослел, получала образование и начинал свою политическую карьеру Мы можем познакомиться с жиз- ненным путем М. Горбачева, юноши из далекой провинции, для которого получение образования в самом известном советском университете, Мо- сковском государственном университете им. М.В. Ломоносова, принесло большие перемены. Карьера в партийном аппарате, как и для части его ровесников, была естественным путем профессионального и обществен- ного роста. Эта дорога привела на вершину человека без сомнения нео- бычайного, открытого, отличающегося от тех, кто до сих пор стоял во главе страны. У него в руках была практически неограниченная власть для того, чтобы реформировать страну, которая находилась в состоянии кризиса. Каков был масштаб этого кризиса? Какую программу предло- жил М. Горбачев и почему она не принесла успеха? На эти вопросы автор пытается дать ответы в своей книге. В следующей части книги под названием Перестройка во внутрен- ней политике представлена программа реформ, предпринятых прак- тически во всех сферах политической, экономической и общественной жизни. Перестройка по задумке автора, должна была быть повсеместной переменой принципов функционирования и образов мышления (новое мышление). М. Горбачев уже в начале 1986 года представил программу экономического развития и ускорения. Это привело не к торможению развития кризисных явлений, а с точностью до наоборот ֊ усугубило их. Попытка введения новых решений в области индивидуальных форм собственности, кооперации и введение элементов рыночной экономики была осуществлена слишком поздно, приводя к уничтожению экономи- ческого потенциала страны, нарушению экономических связей и обще- ственному кризису, акциям протеста, росту бедности, что в последствии привело к углублению пропасти между СССР и развитыми странами. Неблагосклонная внешняя ситуация, низкие цены на нефть и отсутствие, несмотря на все попытки М. Горбачева, эффективной финансовой по- мощи со стороны западных партнеров, повлияли на очевидный провал реформ (раздел Ускорение в экономике). Важным для исхода реформ было их недостаточная поддержка со стороны партийного аппарата и бюрократических элит. М. Горбачев 422 Содержание в недостаточной мере оценил силу сопротивления властных элит его инициативам. Таким образом, трудно было реформировать систему, не имея достаточной поддержки со стороны, тех, кто должен был эти ре- формы приводить в жизнь. Не помогли также и кадровые ротации, осу- ществленные М. Горбачевым на центральном и региональном уровне. Со временем разделения внутри партии отражали разделения во всем обществе. На М. Горбачева и группу реформаторов все больше начали напирать те, кто в перестройке видели посягательство на целостность страны и советского народа, а также те, кто хотел дальнейшей демокра- тизации системы и реформ. М. Горбачев, не желая принимать ни одну из сторон, постепенно терял влияние на ход событий в стране. Его идеи ку- муляции власти встретились с острой критикой. Внедряемое ускорение, под воздействием общественного давления, попытки изменения полити- ческой системы привели к потере партийной монополии КПСС, открыли дорогу партийному плюрализму, изменениям в избирательной системе и функционировании законодательных органов, усугубили политиче- ский и общественный хаос. На окончательную дестабилизацию страны повлияла внутренняя борьба. Слабеющая роль центра в конфронтации с набирающими силу республиками и регионами, в наибольшей степени была заметна в борьбе между М. Горбачевым и Б. Ельциным. Последний, отлично чувствуя общественные настроения, не только стал во главе воз- рождающейся России, но и во главе демократических сил (раздел Пере- стройка в партии). Одним из наиболее важных элементов программы М. Горбачева были перемены во внешней политике (раздел Новое мышление во внешней по- литике). Он принял решение о выводе войск из Афганистана, о ограни- чении военной помощи союзникам, а также предоставил программу ра- зоружения (план Горбачева). Тем самым, удалось заручиться поддержкой и доверием некоторых иностранных партнеров, сделать более тесными отношения с Соединенными Штатами и европейскими странами (идея „общего европейского дома”), что привело к выходу СССР, а позднее Рос- сии, из международной изоляции. Действия М. Горбачева привели к рас- паду международного лада, сложившегося в результате Холодной войны, к падению Берлинской стены и объединению Германии, достижению странами бывшего СССР независимости, а также повышению ядерной 423 Gorbaczow a idea i praktyka pierìestrojki безопасности и ядерному разоружению. В этой части книги автор затра- гивает также польскую проблематику. В частности, говорится о том, что политика М. Горбачева инициировала перемены в советско-польских отношениях, в том числе начался процесс дефальсифицирования исто- рии (комиссия по вопросам белых пятен в истории), а также начались переговоры о выводе советских войск с территории Польши. В книге автор показывает также зарождающийся процесс обществен- ных перемен. Дается характеристика программы „горбачевской гласно- сти” (Раздел Гласность и новое мышление), которая стала причиной ак- тивизации граждан, возникновения общественных организаций, увели- чение роли религии и церкви, а благодаря ликвидации цензуры, помогла развитию средств массовой информации. Гласность, как пишет автор, даже спустя годы позитивно оценивается современниками, так как открывала дорогу процессам демократизации. Политика гласности позволила бороться с разлагающими общество па- тологиями, хотя административный подход к борьбе с пьянством (сухой закон), не принес результата. Необходимо также помнить, что в этот пе- риод имели место две природные катастрофы мирового масштаба, с ре- зультатами которых команде М. Горбачева пришлось встретиться лицом к лицу - Чернобыльская катастрофа и землетрясение в Армении. Завершающий фрагмент книги под названием «Последний этап правления М. Горбачева. Распад империи, раскрывает кулисы безого- ворочной борьбы за власть, а также борьбы М. Горбачева за удержание Союза (апрельский референдум и новый союзный договор), прерванная августовским путчем, результатом которого было окончательное завер- шение реформ и вытеснение их автора из политического поля. Распад СССР и появление Союза Независимых Государств, по мнению автора, не решило ни одной из проблем. Государства, появившиеся на обломках империи оакзались слабыми, нестабильными и вынуждены были сра- жаться с постоянно разгорающимися кризисами. Рассчитанная на 20-30 лет перестройка, как планировал М. Горбачев, была огромной программой и по сути нереалистичной. Результаты соци- ологических исследований подтверждают, что на перестройку и М. Гор- бачева смотрят, прежде всего, через призму развала страны. Однако на распад империи, согласно мнению многих исследований, повлияло 424 I Содержание множество внутренних факторов, а также внешняя ситуация. Сегодня оценка перестройки в российском обществе неоднозначна. Молодое по- коление, которое знает о тех временах по рассказам родителей и из ли- тературы, не так критично подходит к оценке М. Горбачева. Перспекти- ва 30 лет, которая отделяет нас от того времени, дает нам возможность формирования определенных оценок. В завершение приведем слова бывшего советского лидера, высказанные во время одного из интервью; „Сожалею, что мне не удалось вывести корабль, которым я управлял, на спокойные воды. Надеюсь, историки придут к тому, что сделать удалось а что нет, и почему так произошло”. Tłumaczenie Andrzej Lulkowski MIKHAIL GORBACHEV: THE IDEA AND PRACTICE OF THE PERESTROIKA (Summary) The book covers the final years of the USSR’s existence (1985-1991) - the period of Mikhail Gorbachev’s reforms known as the perestroika. The author presents Russia’s transitory period, with certain aspects of its internal and international politics, from historical and political science perspective. The enormous world literature on Gorbachev contrasts with scarcity of research on the subject in Poland - surprisingly so, given that the period brought the dismantling of the Cold War system and profound changes in Europe and the entire world. The book is based on the analysis of documents, memoirs, press articles, scholarly literature, as well as recollections of the witnesses of the times. It con- sists of four parts. The first, entitled Mikhail Gorbachev: the early years and the beginnings of political activity, shows the growing up, education and ear- ly political career of the future Soviet leader. For a provincial boy, graduation from Lomonosov State University, the most famous Soviet university, was a life-changing experience. The party career was for him, and many of his gen- eration, a natural path of professional development and social advancement. At the same time, he was to become a unique, open-minded leader, very different 427 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki from his predecessors. He wanted to use his near absolute power to reform the system in a state of crisis. What was the scale of this crisis? What was Gor- bachev s plan? And why did it fail? ֊ are among the fundamental questions the author addresses. The second part of the book, Perestroika in internal politics, describes the reform programme reaching all spheres of political, social and economic life. Perestroika was to introduce an entirely new approach to public policy and the new way of thinking (novoie myshlenie). In early 1986, Gorbachev presented a programme of rapid economic development (uskorienie). If anything, it only worsened the crisis. The attempt at introducing new forms of individual and communal property and the elements of market economy were belated and resulted in the destruction of the country s economic potential, severing of economic ties, social crisis and unrest, increased poverty; ultimately, it only widened the gap between the USSR and the Western countries. Coupled with unfavourable international circumstances, low oil prices, and the lack of finan- cial support from the West, despite Gorbachev s efforts, it all contributed to the obvious failure of the reform programme (the chapter Uskorienie in economy). At the same time, the reforms did not have adequate support within the party apparatus and the bureaucratic elites. In his calculations, Gorbachev un- derestimated the elite s opposition. It thus became nearly impossible to suc- cessfully introduce the plan without the support of those who were supposed to implement it, notwithstanding the constant rotation of the personnel on central and regional levels. The divisions within the party came to reflect the actual social divisions. Gorbachev and the reformers found themselves under the growing pressure of, on the one hand, those who perceived the perestroika as an assault on the unity of the Soviet state and nation and, on the other hand, those who demanded even more radical reforms and democratization of the political system. Gorbachev, unwilling to openly support any of these fractions, had gradually lost control of the events. Quick changes of the political system, enforced by social pressure, led to the loss of the Communist Party s monopoly, opened the way to a multiparty system, caused changes in electoral system and the functioning of the executive, ultimately resulting in a protracted state of political and social chaos. Internal strife contributed greatly to destabilization of the state. Weakening position of the central government vis-a-vis the eman- cipating republics found its most dramatic expression in the struggle between 428 Summary Gorbachev and Yeltsin. The latter, perfectly aware of popular sentiments, had become the head of the recovering Russia and the democratic forces (chapter Perestroika in the party). Among the fundamental elements of the Gorbachev’s programme were changes in the foreign politics (chapter Novoie mishlenie in foreign politics). Troops were withdrawn from Afghanistan, military support for the allies was limited and a disarmament plan was presented (the “Gorbachev plan”). By gaining confidence of some foreign partners and closer contacts with the USA and European countries (the idea of a common European home), the USSR finally escaped international isolation. Gorbachev’s actions contributed to the dismantling of the Cold War system, the fall of the Berlin wall and the unifi- cation of Germany, the regaining of independence by the socialist states and, ultimately, disarmament and the increase in nuclear security. In this part of the book, the Polish issues are also discussed. Gorbachev’s policies changed Soviet-Polish relations: the talks leading to withdrawal of Russian troops from Poland were initiated and the attempt to give fair account of history was made (the so-called “blank pages commission”). The book contains an analysis of social changes, too. The Gorbachev’s pro- gramme of transparency (chapter Glasnost and the new thinking) had spurred citizens’ activity, the proliferation of social organizations and the increased role of religion and churches, while the lifting of censorship enabled the develop- ment of mass-media. Glasnost (transparency), according to the author, is still evaluated positively by the Russians as an impulse for democratization. It also facilitated the struggle against social pathologies, even though the administra- tive measures against alcoholism (sukhyi zakon) proved ineffective. It is worth remembering that the Gorbachev’s cabinet had to face the consequences of two great catastrophes: the Chernobyl and an earthquake in Armenia. The closing section of the book, The final phase of the Gorbachev s rule. The breakdown of the empire, describes the ruthless power struggle and Gorbachevs desperate attempts to save the Union (the April referendum and the new fed- eral agreement). These attempts came to an abrupt end with the August putsch which resulted in stopping the reforms and marginalization of their author. The dissolution of the USSR and replacing it with the Commonwealth of Independ- ent States did not solve any of the problems. States which emerged on the ruins of the empire proved weak, unstable and constantly stricken with crises. 429 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki The perestroika, intended as a 20-30 years long programme, turned out to be unrealistic. Public opinion studies show that it is now predominantly viewed from the perspective of the USSR’s downfall, although, in fact, the latter was caused by many other internal and external factors. The present attitude to the perestroika in the Russian society varies. Young generation, familiar with the era only through literature and their parents’ accounts, tends to be less critical of Gorbachev. From the distance of 30 years we are now in a position to make some evaluation. Let us end with Gorbachev’s own reflection from an inter- view: “I truly regret I wasn’t able to steer the ship I was in charge of to safety. I hope historians will one day explain what was successful, what went wrong and why...”. Tłumaczenie Maciej Potz INDEKS NAZWISK A Abałkin Leonid I. 66, 114, 139, 146, 147, 355 Abaszydze Irakli W. 37 Abuładze Tengiz J. 164, 396 Afanasjew Jurij N. 170, 211, 215, 216, 226, 362 Afanasjew W.G. 167, 210 Aganbegian Abel G. 66, 91, 114 Aikman David 35, 40, 71, 273, 284, 365, 407, 409, 416 Ajtmatow Czingis T. 164, 183, 227, 236, 407 Aleksander !l, car 22, 101, 102 Aleksandrów Dimitrij N. 388, 407 Aleksijewicz Swietłana 14, 73, 86, 167, 233, 356 Aleksy II {Aleksìej M. Ridigier), patriarcha 249, 401 Alijew Gejdar A. 191 AllisonG. 288 Allis Sam 407 Amfitheatrof Erik 69, 273, 409, 416 Andreotti Giulio 265 Andriejewna Nina A. 211, 241, 398 Andropow Jurij W. 32, 50, 55, 62-69, 75, 77, 85, 86, 96, 105, 110, 111, 120, 128, 151, 200, 262, 264, 327, 380, 389, 407 Antall József 329 Antoszewski Andrzej 100,317 Arbatow Gieorgij A. 66, 114, 267, 407 Archomiejew Sieriegiej F. 281 Asatiani A. 246 Ash Timothy 317, 407 Astafjew Wiktor P. 164 Awaljan Teimuraz G. 226 B Baczyński Jerzy 307, 308, 312, 313, 331, 345-347, 408 Badowski Dimitrij 239, 407 Bajbakow Nikołaj K. 113 Bakatin Wadim W. 226-228, 366 Baka Władysław 317, 340 Baker James 79, 284, 285, 287, 288, 290, 302, 303, 310, 311, 359, 373, 377, 378, 405 Bakłanow Grigorij J. 165, 407 Balcerowicz Leszek 332, 344, 407 Banta Kenneth W. 320, 337, 339, 407, 410 Barcikowski Kazimierz 323 Barkaszow Aleksandr R 244 Barsienkow Aleksander S. 63, 65-68, 106, 185, 186, 408 Bartnicki Adam 87, 408 Bek Aleksandr A. 164 BergolcOlga 164 Berman Jakub 38 Bertram Kristof 21 Biegun I. 163 Gorbaczow a idea i praktyka pterìestrojki Bielajew Jurij A. 216 Bielecki Jan K. 344 Bieleń Stanisław 259, 267, 268, 304, 392, 393, 408, 418 Biełyj Andriej 164 Bierdiajew Nikołaj A. 164 Bierut Bolesław 38 Biessmiertnych Aleksandr A. 106 Blackman Ann 178, 249, 286, 409, 413, 415 Błuszkowski Jan 87, 408, 409 Bobrow David 31, 143, 260, 298, 318, 353, 408, 413-415, 420 Bogomołow Oleg T. 66, 114, 243 Bołdin Walerij I. 59, 60, 113, 355, 364, 408 Bonfante Jordan 73, 163, 296, 300, 417 Bonner Jelena 163, 251 Booth Cathy 178, 415 Borrell Josep 340 Brandt Willy 295, 305, 306 Brejtwejt R. 252, 408 Breżniew Leonid I. 29, 30, 49, 51, 52, 55-57, 60-63, 66, 164, 227, 261-263, 270, 327, 356, 380, 408 Broda Marian 408 Brown Archie 388 Brylska Barbara 331 Brzeziński Zbigniew 75, 387 Bucharin Nikołaj I. 162, 398 Buden Boris 393, 408 Buławin Kondratij A. 28 Bułganin Nikołaj A. 41 Bunin Iwan A. 35, 164 Burbufis Giennadij E. 243 Bush George 106, 116, 149, 192, 222, 266, 283-286, 288-291, 302, 309, 310, 327-329, 365, 367, 368, 377, 378, 400, 402, 404 c Cameron Rondo 153, 408 Carney James 149, 230, 246, 249, 361, 362, 363, 373, 408, 409, 413, 415 Carrington Peter 278 Casaroli Agostino 176, 179 Castro Fidel 271 Ceausescu Nicolae 319, 321, 327, 388 Chadżijew S. 246 Chasbułatow Rusłan I. 230 Chirac Jacques 321, 397, 417 Chodorkowski Michaił 135 Chodubski Andrzej 15 Chruszczów Nikita S. 13, 30, 31, 45-47, 49-52, 57, 60, 80, 88, 96, 103֊ 105, 111, 151, 260, 261, 345, 372, 414 Church George J. 35, 40, 71, 246, 269, 273, 275, 284, 362, 409 Ciosek Stanisław 342, 344 Cloud S. 287, 288, 303, 409 Courtois S. 25, 408 Cue’llar Javier Perez 266, 281 Cyrankiewicz Józef 38 Czajkowski Piotr 36 Czajowski Andrzej 100, 225, 351, 409 Czebrikow Wiktor M. 111, 204, 338 Czechow Anton 35 Czerniajew Anatolij S. 94, 272, 277, 279, 283, 295, 332, 409 Czernienko Konstantin U. 62, 68, 69, 71, 73, 75, 76, 262 Czernomyrdin Wiktor S. 345 Czubajs Anatolij B. 115, 166, 211, 224 Czubiński Antoni 89, 94, 97, 261, 409 Czyrek Józef 340, 342 * c Ćwiek-Karpowicz Jarosław 90, 409 D Dahrendorf R. 317 Daniłow Nikolas 159, 404 Davies Norman 183, 184, 392, 409 434 Indeks nazwisk Dawydow G. I. 86 Dickens Karol 35 Dlelagin Michaił G. 380 Dleniczew 76 Dilks D. 29, 407 Di Nolfo Ennio 123, 125, 409 Dmitriew Aleksandr N. 226 Dodolew Jewgienij 159,396 Doenhoff Marion von 72 Doerner William R. 320, 337, 339, 410 Drawicz Andrzej 342 Drozd Władimir G. 183,410 Dubček Alexander 41 Dudajew Dżochar 405 Dudincew Władimir D. 164 Duffy M. 287, 288, 303, 409 Dumas R. 274 Dżamilew Mustafa 163 E Erenburg llja 46 Ericson J. 29, 407 Ewart Ewa 72, 76, 371, 410 F Falin Walentin M. 210 Fiodorow Swiatosław N. 135 Fontaine La Oskar 312 Freeze Gregory L. 21, 114, 146, 190, 200, 372, 414, 417 Fukuyama Francis 392, 410 G Gabryś Z. 190 Gagarin Jurij A. 49 Gajdar Jegor T. 115, 124, 242, 396, 405, 410 Gałkin Aleksandr A. 375, 376, 410 Gaman-Gołutwina Olga W. 63, 89, 410 Garadża Wiktor I. 179, 410 Gaulle de Charles 258 Gdljan Telman Ch. 216, 224, 242 Gelman Władimir J. 13, 90, 410 Genscher Hans-Dietrich 309, 313, 400 German Anna 331 Giedroyć Jerzy 345, 346, 410 Gieysztor Aleksander 342 Gistard d’Estaige Valéry 299 Gliński Dimitri Ju. 114, 416 Gomułka Władysław 38, 261 Gopkało Pantelej J. 23, 25 Gopkało Wasilisa Ł. 23 Gorbaczow Aleksandr S. 25 Gorbaczowa Maria P. 23, 24 Gorbaczow Andriej M. 23,25 Gorbaczowa Raisa M. 12, 24, 35, 42-46, 67, 69, 72, 73, 93, 100, 178, 273, 290, 333, 336, 370, 371, 394, 398 Gorbaczowa Stiepanida 23 Gorbaczowa-Wirgańskaja Irina M. 24, 42, 99 Gorbaczow Michaił S. 11-15, 17, 19, 21-29, 32, 33, 35-37, 39-46, 48, 50-52, 55-57, 59-64, 66-81, 85-116, 119-122, 126-130, 133-137, 139-155, 159-164, 166, 168, 176, 178, 179, 181-195, 199-212, 214-238, 244- 253, 257, 258, 264-291, 295-314, 317-343, 345-347, 351-381, 383, 387-405, 408, 410, 411, 413, 414, 417-420 Gorbaczow Siergiej A. 23, 24 Gorki Maksym 36 Gorszkow Michaił K. 90, 91, 98, 126, 131, 135, 162, 167, 170, 177, 185, 188, 202, 203, 234, 235, 257, 411 Góralczyk B. 135, 411 Graczow Andriej S. 13, 21, 24, 26, 35, 40, 43-45, 55, 61, 67, 77, 78, 101, 115, 116, 143, 151, 162, 187, 200, 212, 215, 222, 234, 257, 355, 379, 411 435 Gorbaczow a idea i praktyka pierìestrojki Grigorianc Siergiej I. 163, 166 Griszyn Wiktor W. 76, 112, 205 Gromyko Andriej A. 42, 44, 52, 56, 69, 70, 75, 111, 112, 204, 265, 268, 270, 281, 337, 395, 398 Grunwald Henry A. 74 Gumilow Nikołaj S. 162 Gurienko Stanisław I. 150 Gusjew Paweł N. 211 H Haliżak Edward 31, 143, 260, 298, 318, 353, 408, 413-415, 420 Havel Vaclav 329,341, 342 Heller Michał 411 Herbut Ryszard 100,317 Hofheinz Paul 357, 410, 411, 415 Honecker Erich 305-309,319 HoughJ. 68,85,411 Hunter R. 288 Huntington Samuel 317,411 Husajn Saddam 267 Husák Gustav 326 I lliczewa Ludmiła E. 14 Ifiescu Jon 329 Isaacson Ch. 327, 412 Isajew Andriej K. 163 Iwanow Nikołaj J. 242 Iwaszko Władmimir A. 226 j Jackson James O. 35, 40, 71, 194, 205, 269, 273, 275, 282, 340, 409, 414, 419 Jakowlew Aleksandr N. 68.113,115, 162, 179, 204. 211, 213, 221, 226, 227, 281, 299, 345, 363, 395, 404 Jakunin Gleb P. 163, 177 Janajew Giennadij I. 106, 225, 239, 246, 329, 364, 367 Jan Paweł II. papież 176, 178, 179, 319, 321, 336, 374, 400 Jaroszewski W. 39 Jaruzelski Wojciech 29, 271, 319, 327, 331-333, 335-337, 339-343, 395 Jazów Dimitrij T. 248, 355, 361, 364. 367, 372 Jefremow Leonid N. 60 Jelcyn Borys N. 14, 56, 73, 90, 98, 106, 112, 115, 122, 142, 146, 147, 167, 181, 191, 201, 202, 205, 208, 209, 211-216, 220, 222, 224, 230-232, 237-239, 241, 244, 245, 247, 249-251, 287-290, 311, 344, 345, 351, 353- 357, 359, 361-367, 370-377, 391, 395-398, 401, 403-405, 412, 417 Jewtuszenko Jewgienij A. 87, 88. 412 Juchnowski Jerzy 301, 378, 418 K Kádár János 29, 62. 261, 319, 327 Kałasznikow Maksim 380 Kapitan Bolesław 34, 35, 38, 40, 172. 215, 412 Kapuściński Ryszard 93, 412 Karaganow Siergiej A. 124,125,412 Karamzin Nikołaj M. 164 Karimow Islam A. 246, 375 Karmai Babrak 65, 262, 265 Kasparow Garry K. 243 Katarzyna II, caryca 22 Kennedy Edward 302, 303 Kerstenowa Krystyna 261 Kim Ir Sen 319 Kissinger Henry 75, 155, 276, 278, 283. 284, 391, 412 Kiszczak Czesław 340 Kleer Jerzy 66, 128, 129, 412 Kohan John 35, 40, 71, 147, 148, 227- 229, 250, 251, 357, 358, 361-363, 377, 409, 410, 412, 414, 415, 419 436 Indeks nazwisk Kohen Steven 388 Kohl Helmut 92, 284, 305, 307, 309-314, 341, 343, 368, 398-400, 404 Kołodko Grzegorz 317 Kondrusiewicz Tadeusz, biskup 178 Konieczny Marian 335 Koriagina Tatiana I. 63, 412 Kornijenko Aanatolij I. 224 Kosygin Andriej N. 51, 52, 56, 58, 59, 122,145 Kowalski Włodzimierz 337 Kozłowski E. 337 Kramer Michael 249, 413 Krawczuk Leonid M. 106, 148, 375, 376, 405 Krenz Egon 308-310 Kriuczkow Władimir W. 355, 364, 367 Kruczina Nikołaj J. 373 Kubiak Hieronim 335 Kucenko N. 226 Kuczyńska Alicja 26, 413 Kuczyński Marek 337 Kukułka Józef 268, 276, 283, 296, 298, 304, 413 Kułaków Fiodor D. 55, 57, 60, 62 Kunajew Dinmuhamad A. 204 Kuźniar Roman 330, 413 Kwaśniewski Aleksander 342 Kwiatkowski Stanisław 334 L Landsbergis Vytaukas 191, 228, 378 Le bo w Richard 143, 267, 303, 304, 318, 353, 413 Leczyk Marian 337 Lenin Włodzimierz I. 36, 74, 78, 103, 162, 217, 233 Leuker Angela 178, 415 Lewada Jurij A. 42,215 Lewikowski W. 38 Ligaczow Jegor K. 59, 66, 68, 110, 111, 189, 195, 204, 208, 211, 213, 214, 221, 226, 229, 248, 266, 319, 397, 413 Liłow Aleksandr 353 Lulkowski Andrzej 15, 425 Lwów Dmitrij S. 64, 413 Ł Łagunow Aanatolij A. 169 Łoś-Nowak Teresa 258, 269, 304, 413, 418 Łuczak Czesław 337 Łukjanow Anatolij I. 113, 219, 227, 355, 388 M Maciszewski Jarema 337 Madajczyk Czesław 337 Mader B. William 274, 286, 358, 415, 419 Majakowski Włodzimierz 36 Major John 299, 329 Makarkin Nikołaj R 59, 120, 141, 145, 146, 152, 155, 203, 237, 413 Malinowski Roman 335, 340 Małachow W.S 98 Mandelbaum M. 100, 414 Мао Zedong 261 Marchais Georges 300 Marczenko Anatolij T. 159 Maslukow Jurij D. 227, 354 Matlock Jack 301, 355, 414 Mazowiecki Tadeusz 340-343, 346 Mączak Antoni 261,411 McAHister J.F.O. 413 McCauley Martin 21, 114, 116, 123, 130, 146, 150, 151, 154, 186, 187, 190, 200, 214, 228, 248, 249, 250, 372, 389, 414 McGeary Johanna 269, 275, 409 Messner Zbigniew 142 Michałowska Grażyna 31,414 Miedwiediew Roy A. 30, 31,46, 47, 50, 80, 104, 123, 124, 128, 130, 132, 134, 139, 144, 163, 165, 166, 187-189, 223, 226, 259, 260, 414 437 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Miedwiediew Wadim A. 68, 113, 193, 225, 272, 277, 279, 283, 295, 332, 337, 339 Miedwiediew Żores A. 30, 41, 46, 47, 414 Migranian Andronik M. 230 Mikołaj II, car 187, 219, 230 Mikulski Stanisław 337 Mitterrand François 92, 280, 296, 299, 300, 309, 313, 329, 330, 368, 398 Mlynář Zdeněk 37, 41, 42, 200, 209, 250, 318, 326, 358, 360, 365, 389, 414, 420 Modrow Hans 310, 311, 400 Mojkowski Jacek 190 Mojsiewicz Czesław 259, 413 Mojsiejew Michaił 249 Mołotow Wieczesław 193, 337, 338, 340, 397, 400 Morawski Jerzy 38 Morrison Donald 93, 414 Morrow L. 317,414 Mueller J. 100,414 Muravchik Josef 288 N Nabokow Wladimir W. 162, 164 Nadżibullah Mohammad 185, 266, 267 Nagy Imre 261 Nazarbajew Nursułtan A. 225, 370, 375, 382, 414 Nazarewicz Ryszard 337 Nehru Jawaharlal 39 Nelan Bruce W. 149, 249, 357, 358, 362, 408, 415 Nikolski Boris N. 226 Nixon Richard 275 Nowikow G. 226 Nowodworska Waleria I. 166, 211, 241, 251, 398, 404 O Obodowski Janusz 323 Oboleński Aleksandr M. 220, 227 Obrazcow Siergiej B. 36 Okudżawa Bułat Sz. 164 Olbrychski Daniel 331 Olsen Ken 194, 417 O’DonelI Guillermo 100 O’Neil Tomas 273 Onyszkiewicz Janusz 342 Orłów Jurij M. 148, 163 Orłowski Witold 124, 415 Osipow Giennadij K. 169 Ostling Richard N. 415 Ostraich David 36 P Panin Emii 415 Pasternak Borys N. 162, 164 Pastuchów W. 412 Paustowski Konstantin G. 35 Pawlak Waldemar 345 Pawłów Andriej P. 260, 261, 282, 415 Pawłów Walentin S. 147, 186, 361, 366, 370, 403 PeJsze Arwid J. 204 Penderecki Krzysztof 335 Perez de Cuellar Javier 266, 281 Pichoja Rudolf G. 29, 43, 57, 102, 121, 141, 162, 415, 418 Pietrakow Nikołaj J. 66, 115 Pietuchow Walery W. 90, 91, 97, 98, 126, 131, 135, 162, 167, 170, 177, 185, 188, 202, 203, 234, 235, 257, 411 Pimen (Izwiekow), patriarcha 176, 177, 398 Piotr i Wielki, car 40, 92, 102 Piotrowski U.G. 37 Pipes Richard 23-25, 29, 32, 43, 77, 209, 380, 387, 416 Pitirim (Nieczajew), metropolita 177 438 Indeks nazwisk Podgórny Nikołaj W. 52 Podriezow Konstantin A. 239, 416 Połozkow Iwan K. 230 Popow Gawriło Ch. 64, 139, 142, 147, 216, 224, 238, 401, 416 Potz Maciej 430 Poupard abp 179 Primakow Jewgienij M. 223, 227, 354 Prunskiene Kasimira. 192 Przeworski Adam 100,416 Pugaczow Jemielian I. 28 Pugo Borys K. 228, 357, 359, 361, 364, 367, 372, 373 Putin Władimir W. 112, 115, 376, 383 R Rakowski Mieczysław 33, 68, 74, 76, 79, 86, 89, 142, 308, 331, 340, 341, 416 Rasputin Walentin G. 164, 220, 227 Ratuszynska Irina B. 164 Rauszenbach Boris W. 114 Reagan Nancy 44 Reagan Ronald 44, 76, 163, 189, 263, 264, 266, 269, 272, 274, 275, 278-280, 283, 304, 319, 387, 395-398, 409, 416 Reddaway Peter 114, 416 Redman Christopher 278, 282, 284, 409, 419 Riabow J. 216 Riazin Stiepan T. 28 Ribbentrop Joachim von 193, 337, 338, 397, 400 Rodowicz Maryla 331 Romanow Grigorij W. 67, 76, 111, 112 Rosiewicz Andrzej 335,336 Rotfeld Adam D. 13, 162, 187, 379 Rostropowicz Mstisław L. 164, 400 Rożdiestwienskij Robert I. 89, 416 Ruckoj Aleksandr W. 240, 250 Russell George 69, 73, 163, 296, 300, 416, 417 Rutland R 119, 417 Rybaków Anatolij I. 164, 233 Rybaków B. 36 Rybkin Iwan R 239 Ryżkow Nikołaj I. 59, 64, 68, 110, 111, 113, 139, 140, 145-147, 186, 189, 204, 211, 213, 220, 226, 227, 237, 245, 248, 265, 303, 333, 354, 355, 366, 395, 400, 402, 403, 417 s Sacharow Andriej D. 163, 192, 215, 216, 220, 233, 251, 278, 396, 400 Sakva Richard 113, 393, 417 Sancton Thomas A.. 194, 417 Sawranskaja Andżelika 285 Schmitter Philippe C. 100, 410 Schultz George 44, 270 Selunin Wasilij 417 Siłajew Iwan S. 146, 230 Simmons S. 42,43,73,371,419 Sitarían Stiepan A. 66 Siwicki Florian 343 Siwińska Ewa 15 Skubiszewski Krzysztof 343 SkwirskiW. 163 Sławin Borys F. 28, 59-62, 68, 69, 70, 77, 79, 81, 88, 101, 103, 233, 252, 411 Słucki Borys A. 164 Smirnow Gieorgij 337 Smoleń Mieczysław 304, 417 Smołowe Jill 278,286,340,417 Sobczak Anatolij A. 226, 238, 401 Sobczak Jan 72, 73, 122, 154, 191, 220, 235, 237, 238, 251, 311, 313, 359, 361, 417 Sobczak K. 337 Sodano Angelo 176,179 Sokołow Siergiej L. 114, 281 Sołomiencew Michaił S. 161, 397 Sołowjow Władimir S. 164 439 Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki Sołżenicyn Aleksandr I. 164, 223, 243, 393, 417 Sonin Michaił J. 63,417 Stalin Jozef.W. 25, 29, 30, 32, 36, 37. 39, 41, 43, 46, 47, 50, 68, 72, 75, 80, 103, 104, 161, 162, 170, 183, 188, 192, 230, 345, 387, 398, 414 Stankiewicz Sergiej B. 216 Starowojtowa Galina P. 215 Stefanowicz Karolina 87, 408 Stelmach Andrzej 15,100 Stępień-Kuczyńska Alicja 14, 100, 103, 124, 171, 177, 225, 235, 258, 269, 301, 378, 380, 393, 408, 414, 416, 418, 420 Stołypin Piotr A. 101,244 Strutyński Władysław 173 Suchodolski Bohdan 39, 336 Suchow Leonid I. 227 Susłow Michaił A. 50, 51, 55, 60, 62 Sutieła Pekka 382,418 Syzdek Bronisław 337 Szabłowski Jerzy 335 Szachnazarow Gieorgij Ch. 64, 69, 85, 86, 102, 159, 184, 212, 231, 234, 272, 277, 279, 283, 326, 327, 336, 418 Szarinski Andriej 163 Szatalin Stanisław S. 114, 115, 146, 227, 243, 401 Szatrow Michaił F. 233 Szczerbicki Władimir I. 204 Szczełkanow Aleksandr A. 227 Szejnis Wiktor L. 159, 389, 391, 418 Szelepin Aleksandr N. 345 Szeliga Zenon 204,205,418 Szemiatienko Władimir G. 379,418 Szenin Oleg S. 364 Szewardnadze Eduard A. 55, 66, 111, 112, 179, 211, 225, 227, 265- 268, 270, 281, 285, 321, 343, 356, 361, 370, 395, 403, 419 Szewczenko Arkadij N. 52 Szmielow Nikołaj R 115, 130-133, 137, 138, 186, 419 Szołochow Michaił A. 37 Sztompka Piotr 317 Szubin Aleksandr W. 63,419 Szumów Aleksandr 248 Szuszkiewicz Stanisław S. 106, 375, 405 Szutow Andriej Ju. 239, 407 T Talbott Strobe 274, 275, 286, 287, 327, 357, 377, 392, 412, 419 Tałyzin Nikołaj W. 113 Tanty Mieczysław 337 Tarasina I. 13, 90, 410 Thatcher Margaret 62, 63, 65, 67, 68, 72, 92, 106, 164, 184, 188, 262-264, 272-274, 280, 281, 283, 284, 299, 311, 313, 327, 329, 332, 336, 367, 397, 419 Tichonow Nikołaj A. 66, 70, 76, 111, 113 TifftS. 42,43,73,371,419 Timofiejew Piotr R 102,121.418 TiszkowW.A. 98 Titarienko Raisa 42 Tito Josip Broz 261 Tołstoj Lew 35, 37 Tulejew Aman G. 366 u Umałatowa Saży Z. 220 Umierow Bajks A. 192 Ustinow Dymitr F. 56, 262 v Van Voorst Bruce 278, 282, 419 w Wajda Andrzej 331 440 ■ Indeks nazwisk Walichnowski Tadeusz 337 Walicki Andrzej 11, 331, 332, 387, 388, 419 Wałęsa Lech 322, 329, 340, 344, 345 Weizsacker Richard 307, 397 Whitehead L. 100, 410 Wiatr Jerzy 317, 388, 419 Wilczek Mieczysław 142 Wilk Marian 179, 419 Wiszniewska Galina R 164, 400 Witte Sergiej Ju. 101,124 Wnuk-Lipiński Edmund 317 Wojciechowski Marian 337 Wolański M. 301,378,418 Wolf M. 380 Wolski Arkadij J. 69 Wołodin Siergiej F. 64, 420 Woroszyłow Klimient J. 41 Worotnikow Witalij I. 204,232, 279 Woźniak Marian 142, 420 Z Zagładin Wadim W. 305 Zagorin Adam 73, 163, 296, 300, 417 Zajkow Lew N. 112, 204, 208, 269, 281 Zaleśny Jacek 87, 408, 409 Załygin Siergiej R 226 Zamiatin Jewgienij M. 162 Zasławska Tatiana I. 66, 97, 106, 114, 119, 120, 125, 132, 135, 141, 147, 168, 199, 206, 210, 217, 354, 356, 358, 359, 381, 420 Zawierniajew Anatolij 166, 397 Zdrowomysłowa Olga M. 74, 93, 280, 420 Zięba Ryszard 31, 143, 260, 297, 298, 318, 353, 408, 413-415, 420 Zinowjew Aleksandr A. 162 Ziuganow Gienadij A. 354 Ż Żdanow Andriej A. 51 Żiwkow Teodor 271,319 Żyrinowski Władimir W. 242, 366 Bayerische Staatsbibliothek München
any_adam_object 1
author Stępień-Kuczyńska, Alicja
author_GND (DE-588)1159243107
author_facet Stępień-Kuczyńska, Alicja
author_role aut
author_sort Stępień-Kuczyńska, Alicja
author_variant a s k ask
building Verbundindex
bvnumber BV043758895
ctrlnum (OCoLC)1002257702
(DE-599)BVBBV043758895
edition Wydanie 1
era Geschichte 1985-1991 gnd
era_facet Geschichte 1985-1991
format Book
fullrecord <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03374nam a2200553 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV043758895</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20201127 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">160909s2016 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788380881808</subfield><subfield code="c">oprawa broszurowa</subfield><subfield code="9">978-83-8088-180-8</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788380881822</subfield><subfield code="c">oprawa twarda</subfield><subfield code="9">978-83-8088-182-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1002257702</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV043758895</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Stępień-Kuczyńska, Alicja</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1159243107</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki</subfield><subfield code="b">= Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki</subfield><subfield code="c">Alicja Stępień-Kuczyńska</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie 1</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Łódź</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego</subfield><subfield code="c">2016</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">440, [4] Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Politologia</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in russischer und englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Gorbačev, Michail</subfield><subfield code="d">1931-2022</subfield><subfield code="0">(DE-588)11874660X</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1985-1991</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Perestroika</subfield><subfield code="0">(DE-588)4193962-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Sowjetunion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077548-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Gorbačev, Michail</subfield><subfield code="d">1931-2022</subfield><subfield code="0">(DE-588)11874660X</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Sowjetunion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077548-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Perestroika</subfield><subfield code="0">(DE-588)4193962-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1985-1991</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="z">978-83-8088-181-5</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029170288&amp;sequence=000001&amp;line_number=0001&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029170288&amp;sequence=000002&amp;line_number=0002&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029170288&amp;sequence=000003&amp;line_number=0003&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029170288&amp;sequence=000004&amp;line_number=0004&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029170288&amp;sequence=000005&amp;line_number=0005&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029170288</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09048</subfield><subfield code="g">947.08</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09049</subfield><subfield code="g">947.08</subfield></datafield></record></collection>
geographic Sowjetunion (DE-588)4077548-3 gnd
geographic_facet Sowjetunion
id DE-604.BV043758895
illustrated Illustrated
indexdate 2024-07-10T07:34:20Z
institution BVB
isbn 9788380881808
9788380881822
language Polish
oai_aleph_id oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029170288
oclc_num 1002257702
open_access_boolean
owner DE-12
owner_facet DE-12
physical 440, [4] Seiten Illustrationen
publishDate 2016
publishDateSearch 2016
publishDateSort 2016
publisher Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
record_format marc
series2 Politologia
spelling Stępień-Kuczyńska, Alicja Verfasser (DE-588)1159243107 aut
Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki Alicja Stępień-Kuczyńska
Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika
Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
Wydanie 1
Łódź Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2016
440, [4] Seiten Illustrationen
txt rdacontent
n rdamedia
nc rdacarrier
Politologia
Zusammenfassung in russischer und englischer Sprache
Gorbačev, Michail 1931-2022 (DE-588)11874660X gnd rswk-swf
Geschichte 1985-1991 gnd rswk-swf
Perestroika (DE-588)4193962-1 gnd rswk-swf
Sowjetunion (DE-588)4077548-3 gnd rswk-swf
Gorbačev, Michail 1931-2022 (DE-588)11874660X p
Sowjetunion (DE-588)4077548-3 g
Perestroika (DE-588)4193962-1 s
Geschichte 1985-1991 z
DE-604
Erscheint auch als Online-Ausgabe 978-83-8088-181-5
Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis
Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis
Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000003&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract
Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000004&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract
Digitalisierung BSB Muenchen 24 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000005&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister
spellingShingle Stępień-Kuczyńska, Alicja
Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
Gorbačev, Michail 1931-2022 (DE-588)11874660X gnd
Perestroika (DE-588)4193962-1 gnd
subject_GND (DE-588)11874660X
(DE-588)4193962-1
(DE-588)4077548-3
title Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
title_alt Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika
Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
title_auth Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
title_exact_search Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
title_full Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki Alicja Stępień-Kuczyńska
title_fullStr Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki Alicja Stępień-Kuczyńska
title_full_unstemmed Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki Alicja Stępień-Kuczyńska
title_short Michaił Gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki
title_sort michail gorbaczow a idea i praktyka pieriestrojki mikhail gorbachev the idea and practice of the perestroika michail gorbacev ideja i praktika perestrojki
title_sub = Mikhail Gorbachev: The idea and practice of the perestroika = Michail Gorbačev: Ideja i praktika perestrojki
topic Gorbačev, Michail 1931-2022 (DE-588)11874660X gnd
Perestroika (DE-588)4193962-1 gnd
topic_facet Gorbačev, Michail 1931-2022
Perestroika
Sowjetunion
url http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000003&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000004&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029170288&sequence=000005&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv AT stepienkuczynskaalicja michaiłgorbaczowaideaipraktykapieriestrojkimikhailgorbachevtheideaandpracticeoftheperestroikamichailgorbacevidejaipraktikaperestrojki
AT stepienkuczynskaalicja mikhailgorbachevtheideaandpracticeoftheperestroika
AT stepienkuczynskaalicja michailgorbacevidejaipraktikaperestrojki