Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego, Łazienki Królewskie
2008
|
| Ausgabe: | Wyd. 1. |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV035442312 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20180420 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 090420s2008 |||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788392808404 |9 978-83-928084-0-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)297855859 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV035442312 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Kaczorowska, Teresa |d 1953- |e Verfasser |0 (DE-588)1156430305 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Herodot Polonii amerykańskiej |b Mieczysław Haiman (1888 - 1949) |c Teresa Kaczorowska |
| 250 | |a Wyd. 1. | ||
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego, Łazienki Królewskie |c 2008 | |
| 300 | |a 360, XXIV S. |b il. (w tym kolor.) |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Zsfassung in engl. Sprache | ||
| 505 | 0 | |a Bibliogr. s. 331-349. Indeks | |
| 600 | 1 | 7 | |a Haiman, Mieczysław / (1888-1949) |2 jhpk |
| 600 | 1 | 7 | |a Haiman, Mieczysław <1888-1949> |2 jhpk |
| 600 | 1 | 7 | |a Haiman, Mieczyslaw |d 1888-1949 |0 (DE-588)140455671 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4006804-3 |a Biografie |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Haiman, Mieczyslaw |d 1888-1949 |0 (DE-588)140455671 |D p |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-017362540 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804138889643819008 |
|---|---|
| adam_text | Spis
tresei
Od Autora
- 9
ROZDZIALI
Dzieciństwo i młodość
(1888-1913)
1.1.
Na Ziemi Lwowskiej
- 15
1.2.
Żeglowanie po świecie, fascynacja Japonią, emigracja
- 20
1.3.
O jedynej siostrze historyka, Marii
Herminie - 22
ROZDZIAŁU
Początki na amerykańskiej ziemi
(1913-1918)
II.
1.
Przyszły historyk jako robotnik
- 27
11.2. Jeden z najznamienitszych Sokołów
- 27
11.3. Małżeństwo. Pierwsze kroki w poezji i dziennikarstwie
- 31
ROZDZIAŁ III
Dziewięć lat w
Buffalo
(1918-1927)
111.1.
Nagła przeprowadzka
- 39
ÏÏI.2.
Śmierć brata we Francji
-41
111.3. Przyjaźń z ks. Aleksandrem Syskim
- 42
111.4. Z „Polaka w Ameryce do „Telegramu
- 44
111.5. Haiman jako poeta
- 46
111.6.
Narodziny historyka
- 51
ΙΠ.7.
Odkrycie związków Mickiewicza z
Cooperem
- 54
ΙΠ.8.
Pierwsza książka: Z Przeszłości Polskiej w Ameryce
- 58
Ш.9.
Amerykańskie obywatelstwo i bankructwo „Telegramu
- 64
ROZDZIAŁ W
W stolicy amerykańskiej Polonii
(1927-1931)
IV.1.
Sukces Z Przesztości Polskiej w Ameryce
- 69
IV.2.
Debiut jako tłumacza
(1927) -71
IV.3.
Druga książka: Historia Udziału Polaków w Amerykańskiej Wojnie Domowej
(1928) - 71
IV.4.
Haiman i rodzina
- 78
IV.5.
Propozycja zorganizowania muzeum w Cambridge
Springs (1929) - 82
rV.6.
Trzecia książka: Polacy Wśród Pionierów Ameryki
(1930) - 83
IV.7.
Haiman dla dzieci
- 96
IV.8.
Marzenie
Haimana
o funkcji historyka Polonii
- 99
ROZDZIAŁ
V
Pierwsza książka angielskojęzyczna, sława, odwiedziny Polski
(1931-1934)
V.l.
Polacy w Walce o Niepodległość Ameryki
(1931) -105
V.2.
Poland and the
American
Revolutionary War
(1932) -109
V.3.
Udział
Haimana
w
200.
rocznicy urodzin G.Washingtona
(1932) - 112
V.4.
Sława historyka
- 113
V.5.
Felib Paweł Wierzbicki
t
jego Kalifornia
(1933) - 117
V.6.
Odwiedźmy Polski
(1934) -118
V.7.
Dalsze badania
- 126
MIECZYSŁAW HAIMAN
ROZDZIAŁ
VI
Przełomowy
1935
rok w polonijnym Chicago
VII.
The Fall of Poland in Contemporary
American
Opinion
-135
VI.2.
Szeroka współpraca historyka
- 138
VI.3.
Trzy laury
- 141
VI.4.
Stosunki
Haimana
z bliskimi
- 143
ROZDZIAŁ
VII
Bibliotekarz, organizator oraz kustosz
Archiwum i Muzeum Zjednoczenia
(1935-1949)
VILI.
Okoliczności powołania Muzeum i Archiwum ZPRK
- 149
Vn.2.
Pierwszy kustosz
(1935) -150
VII.3.
Haiman jako bibliotekarz
(1935-1936) -153
VII.4.
Przebudowa gmachu ZPRK, wydanie
„Annals of the Polish Roman Catholic Union
Archives and Museum
(1936) - 155
Vn.5.
Otwarcie Muzeum i Archiwum
ZPRK
(12
stycznia
1937) -157
VII.6.
Polskie Towarzystwo Historyczno-Muzealne
(1937) - 159
Vn.7. Pierwsze trzy lata Muzeum i Archiwum
(1937-1939) -160
VÏÏ.8.
Muzeum i Archiwum podczas okupacji Polski
(1940-1944) -164
VII.9.
Jubileusz dziesięciolecia
(1945) - 179
VELIO.
Ostatnie trzy lata
Haimana
jako kustosza
(1946-1949) - 182
ROZDZIAŁ Vni
Dalsze badania i publikacje
(1936-1939)
VÏÏI.1
.
Rozprawy naukowe w
„Annals of the Polish Roman Catholic Union Archives
and Museum
- 195
Vni.2.
Ślady
Polskkw
Ameryce
(1938) -198
Vin.3.
Sukces
Polish Past in America
1608-1856 (1939) -203
Vni.4.
Współpraca z czołowymi historykami z Polski i USA
(1937-1939) - 205
ROZDZIAŁ
IX
Działalność w czasie
II
wojny światowej
i pierwszych latach powojennych
(1940-1947)
DCI. Prowadzenie Archiwum i Muzeum oraz pomoc Polsce
- 213
ΓΚ.2.
Dwienowerozprawynaukowew/,Annals... - 214
IX.3.
Ostatnie spotkanie
Haimana
z Ignacym Janem Paderewskim i przejęcie po nim
pamiątek
(1940-1941) -216
IX.4.
Dwa angielskojęzyczne tomy o Tadeuszu Kościuszce
- 217
IX.5.
Autor publikacji prasowych, popularnych i naukowych
-221
IX.6.
Haiman wśród pisarzy i artystów
-223
IX.7.
Ratowanie bibliotek
PAU
w Europie
-225
IX.8.
Współpraca z Biblioteką Polską w Paryżu
- 226
IX.9.
Kontakty z innymi środowiskami Polonii
- 227
DCIO. Wznowienie współpracy z Polską Akademią Umiejętności w Krakowie oraz z Kasą
im. Mianowskiego w Warszawie
- 229
ROZDZIAŁ
X
Polsko-Amerykańskie Towarzystwo Historyczne,
The Polish
American
Historical Association
(РАНА)
Xl.
Powstanie Komisji do Badań nad Imigracją Polską (Chicago,
1
grudnia
1942) - 237
X.2.
I Zjazd w siedzibie PIASA (Nowy Jork,
1943) - 238
X.3. The Polish American Encyclopedia
-240
Spis
tresei
X.4.
II
Zjazd w Seminarium Polskim
(Orchard Lake,
1944) - 242
X.5.
III Zjazd w
St. Mary s
College
(Orchard Lake,
1946) - 246
X.6. IV
Zjazd w Muzeum ZPRK (Chicago,
1947) -250
X.7.
V
Zjazd w parafii św. Trójcy (Chicago,
1948) - 253
X.8.
Rola
Haimana
w
РАНА
i pamięć o założycielu
- 254
ROZDZIAŁ
XI
Ostatnie dzieło i lata
Haimana
(1945-1948)
XI.1.
Historia Zjednoczenia
- 261
XI.2.
Ulubione
Orchard Lake -
263
XI.3
Haiman i rodzina po wojnie
- 267
XI.4.
Praca do ostatnich dni
- 270
XI.5.
Jubileuszowy rok
1948 - 273
XI.6.
Niewykorzystany zapis Biegasa
- 275
XI.7.
Choroba i próby ratowania kustosza
- 276
ROZDZIAŁ
XII
Pamięć o historyku i podsumowanie dorobku pisarskiego
XII.1.
Choroba i śmierć w wyniku przepracowania
- 283
XII.2.
Pamięć o pierwszym historyku
- 288
XII.3.
Szybkie zapominanie
- 292
XII.4.
Próba podsumowania dorobku pisarskiego
Haimana
w dziedzinie historii polskiej
emigracji
- 293
Zakończenie
- 307
Summary
- 311
Aneks
I. Kalendarium Mieczysława
Haimana
- 315
II.
Kalendarium Muzeum i Archiwum ZPRK
- 321
III. Kalendarium
The Polish
American
Historical Association -
325
IV.
Spis fotografii
- 327
Bibliografia
- 331
Indeks nazwisk
- 350
Summary
Mieczysław Haiman
(1888-1949),
in
spite
of being modest, quiet and never trying to
assume high status or to be in the limelight, nevertheless played an important role in the life
of Polish-Americans in the first half of the 20th century. He was a human being with many
diversified talents (traveller, poet, journalist, writer, librarian, translator, archivist, historian
and collector), but his greatest successes related to his historical research and writing of the
first chronicles about the evolution of Polish-Americans. Through his multi-faceted activities
he helped in the first half of the twentieth century to create in the United States a number of
Polish cultural institutions as well as special publications for Polish emigrants. Furthermore,
working as a journalist and later a historian, he brought to light much information about the
history of early Polish settlers in North America as well as the participation of Poles in vari¬
ous American battles and conflicts of the
XVIII
and
XIX
centuries (battles of independence
and secession with Mexico and Great Britain).
Haiman was a pioneer in historical research about Polish migration to America covering the
period from the
XVII
to the
XIX
centuries. Because of his own personal dedication and unending work
in historical archives and libraries as well as his fascination with Polish national identity, he was
the first to demonstrate that Polish emigrants were part of the earliest wave of colonists to America,
that they were on American soil right at the start (as early as
1608),
that they fought in all American
battles, that they helped to build a new country and had a big input into the creation of the might of
the United States. His independent research and personally achieved results Haiman wrote up in
scientific journals as well as periodicals by Polish societies in both English as well as Polish languages.
To this day his groundbreaking discoveries form the basis of the historical profile of Polish emigration
to America and undoubtedly contribute greatly to a better understanding of Polish-American interac¬
tions. They had a profound impact, both on Poles of American birth as well as fully fledged Americans,
who were forced to re-evaluate the benefits created by and the overall standing of immigrants during
the colonial period. They also eliminated feelings of inadequacy among the Polish immigrants them¬
selves, by confirming the services rendered by their predecessors towards the American heritage. His
works titled Polish Herodotus as a Poet were enthusiastically received also in Poland as well as
elevating the status of Poland during the XX century. They even most certainly contributed to raising
the income level of Poles in America, which was something for which Haiman had always strived.
The contributions made by
Mieczysław
Haiman to the pool of knowledge about
Polish emigration to the USA is enormous. In my first bibliography of his works (not yet
completed) there exist already:
14
books of which some are scientific for the general public
and some fictional, five scientific works,
2
popularised scientific publications,
65
significant
newspaper articles,
2
narrative tales,
51
poems plus
2
translations
-
in total
159
titles.
It should be mentioned that Haiman performed his pioneering and laborious inves¬
tigations and reports under very difficult conditions. The task of sourcing materials and his¬
torical information required enormous effort, especially since he had to work twice as hard
because he had to simultaneously earn a living as a journalist. As a researcher he had a tough
task because he did not have access to any souvenirs or archives which would serve as a
source of information about Polish people. Instead, his own historical research became a
major source
ofinformation
for other scientific investigations. Within the ranks of American
historians who relied on research done by Haiman was the author of the iconic The Oxford
History of American People , but even more significantly Haiman s research served as a ref¬
erence point for anyone studying the history of Polish-American relations both in Poland as
• 311 .
MIECZYSŁAW HAIMAN
well among the migrant groups. To this day such people base their historical knowledge on
the research of this father of Polish immigration to America , even though they often cite
more contemporary historians as their source. However these in turn had earlier relied on
the works of Haiman. Some researchers, such as Gerard
Labuda,
consider Haiman as a sci¬
entist of Polish descent, who contributed enormously to the development of science scholar¬
ship throughout the world, while others are united in their belief that Haiman was a writer
of enormous merit and achievement, to whom much is owed by the Polish community in
strengthening their national identity, because he created great interest and respect for the
Polish nation, resulting from his writings which provided much greater awareness for both
Americans and Polish migrants about the lives and deeds of Polish people within the new
territories between the Atlantic and the Pacific Oceans.
Haiman was also the creator of the Polish Museum in America
(МРА)
which exists
to this day, together with the archives, library and reading rooms ZPRK as well as the larg¬
est collection in America of Polish artifacts, known as American Rappersville ( in reference
to the splendid Polish museum of JRappersville in Switzerland). Thanks to his influence as
well as the generous response from Polish migrants
,
contributions during the creation of
this
МРА
were very substantial, and included souvenirs from
Ignacy
J.
Paderewski (after his
death in
1941)
as well as artifacts from the Polish Pavilion at the
1939
World Expo in New
York. Thanks to his enormous effort, Haiman managed to create within only a few years an
institution of culturally-educational and promotional significance equal to that of other na¬
tionalities. Haiman was the first (and to this day unequalled) trustee of this institution, start¬
ing from the foundation of the
МРА
in
1935
until his death in
1949.
None of the subsequent
trustees of the
МРА
managed to collect as many artifacts relating to the history of Poles in
America, or physically expand the area of the museum, or increase its fame as a Pantheon of
Polish identity.
Haiman was also the creator and manager of
2
other cultural institutions within the
USA: The Polish Association of Historical Museums
(1937)
as well as the Commission for
Research about Poles Abroad
(1942),
or as it is now known as the Polish American Histori¬
cal Association. Both these institutions awakened the interest of Polish Americans in their
own history, supported the Museum in its activities and members of the
РАНА
organised
educational courses about Polish-American history and culture in co-operation with many
other historical associations. Haiman was their pillar of strength , managed them, moti¬
vated, found financial supporters, encouraged membership and established their agendas
of activity.
Haiman was also the editor and creator of English language periodicals: Annals of
the Polish R.C. Union Archives and Museum (between the years of
1936
and
1947
man¬
aged to issue
11
editions, including
5
which were his own dissertations) as well as Polish
American Studies (a half-yearly publication by the
РАНА
which has been published since
1944
to this very day). Both of these pioneered the concept of creating a written record of
Polish-American historical events, incorporated new historical dissertations about Polish mi¬
gration to America and were kept by the most important libraries in USA, Poland and other
countries.
It is worth noting that Haiman arrived at the historian s workshop unassisted, by way
of systematic evolution. With passion and determination as well as a great enthusiasm for
the subject (over a quarter of a century of historical journalism) he sought out traces of his
countrymen from the Atlantic to the Pacific, discovering their existence among the settlers
of New Zealand as well as tracing the activities of Polish pioneers in the American states of
Virginia, Texas, Kentucky, New York, Pennsylvania, New Mexico and California. He also de¬
scribed the fate of Poles during the American wars as well as their voyages across uncharted
• 312»
Summary
oceans and lands. Today, thanks to advances in technical analysis, not all his studies can
be universally accepted, but we should appreciate his research abilities and energy, which
were appreciated with amazement by many contemporary historians and scholars, not only
among the Polish migrants but also by local Americans and Polish people back home. With¬
out the work and discoveries of Haiman, our current knowledge and further studies of the
problems relating to Polish migration would be impossible. Even his biggest critics regard
Haiman as a writer of great merit and achievement, endowed with those unique qualities
essential for a historian: passion, great imagination, precision, conscientiousness and inde¬
pendence (in spite of belonging to ZPRK), who recreated the start of the era of Polish settle¬
ment in the USA.
In addition to this Haiman managed to stir up a passion for scientific research among
the younger migrants as well as strengthening the emotional bonds of these Polish migrants
with their homeland. Because of this, back in his native Poland Haiman s works got a lively
and sincere reception as a result of which he was nominated as an active member of the In¬
stitute for Migration Studies in Warsaw
(1928)
and received various awards, incl.: Knight s
Cross of
Polonia Restituta
Order
(1932),
The Silver Laurels of the Polish Academy of Lit¬
erature
(1935),
the literary-journalism award of the World Union of Poles Abroad
(1935).
The
Polish people themselves were taken by Haiman s attachment to Polish culture, his lively,
though sometimes naive patriotism, pride in belonging to Polish society. Haiman, although
seeing himself as a patriotic American citizen, always remained a patriotic Pole in his heart.
Haiman also played a key role in many other activities of Polish migrants to America
in the first half of the 20th century. As one of
4
delegates from the ZPRK to the 2nd World
Congress of Poles Residing Overseas held in Warsaw in July and August of
1934,
he was
one of the creators of a new foundation from America, later named the Polish-American
Declaration of Independence . Immediately after World War II he joined in defending the
independence of two libraries of the Polish Academy of Arts and Sciences in Europe, located
in Paris and Rome. The action in Paris was successful and as a result the Polish Library on the
Seine retained its independence from the communist system, serving as a base for a major
concentration of the Polish anti-communist movement in the West
(Giedroyć, Grudziński,
Czapski and many others). As curator of the
МРА
Haiman also helped the Director of the
Library in Paris, Prince
Franciszek Pułaski
to save for posterity by hiding in Chicago
9
his¬
torical swords of Joseph
Piłsudski
and
2
daggers as well as
$8,000
in cash. Haiman, as a con¬
temporary expert on the subject of Poles overseas, worked extensively with and often wrote
to many scholars and institutions: colleges, libraries and archival organisations not only in
Poland and the USA but also in other parts of North and South America as well as Europe
and even the migrants in London.
Summing up the achievements of
Mieczysław
Haiman as a historian, it is worth em¬
phasising once again that he was a pioneer in the field of researdi relating to the Polish
community s development in America. It was he who initiated this research on
sudi a
large
scale, both through his discoveries as well as the setting up of the Polish Museum (as a source
of original materials) and the creation of institutions wnidi would continue this historical
research (such as
РАНА
and Polish American Studies ), thus paving the way for Ms suc¬
cessors.
The multi-faceted activities of
Mieczysław Haiman
have been presented here against
the background of his personal life. Little known facts from the biography of this historian
have been enriched through many new details (such as his family origins, his diildhood,
education, and in the USA his adoption of children, dates of some relocations, etc.).
Mudi
erroneous information has been rectified (e.g. his surname
-
from Haimann to Haiman, po¬
etic pen-name changed to Nie-Tersytes , dianges in his functions as editor, etc.) Following
• 313 .
MIECZYSŁAW HAIMAN
the analysis of previously unknown documents describing the travels of Haiman in search
of work, from New York, via Paterson, Boston, Buffalo and finally to Chicago and Orchard
Lake, it was proven beyond a doubt that the life of this migrant from
Lwów
was neither easy
nor abundant. In spite of all this, because he was a great Polish patriot who regarded his life
as serving the national cause , Haiman achieved professional success. Although he had to
start in New York with hard physical labour, he eventually managed
,
through his amazing
output and unyielding strength of character, to progress
írom
modest tasks working with
4
publishers in Boston, Buffalo and Chicago, to eventually attain the position of trustee and
principal historian of Polish migration to America. He achieved so much for Polish migrants
and for Poland that he was honoured with the highest accolades, enjoyed universal respect,
not only among his countrymen who had emigrated, but also in his own country and even
within the American community itself.
For all the above as well as his unending dedication to the history of Polish migrants
in America,
Mieczysław
Haiman nevertheless had to pay a high price. His achievements
in the fields of literature, journalism and historical research for museums never managed
to improve his financial position. His whole life he had spent with his family in poverty,
in rented premises, and when he finally fell gravely ill, Polish migrants had to start raising
funds through special appeals to restore the health of this historian. He died at the age of
61,
mainly from exhaustion. He also was not able to achieve success in his personal
Ufe.
He did
not have children of his own and his wife
Kazimiera,
from the Nigbor family, was herself of
frail health, even though she eventually outlived him by
28
years, finally passing away in a
public shelter.
Undoubtedly the lack of family descendants had a negative influence on keeping alive
the memory about this Father of the history of Polish migration to America . He is quickly
being forgotten. The name of Haiman, once widely known amongst Polish migrants in the
first half of the XX century, is today virtually unknown by most ofhis countrymen overseas
as well as in Poland. Polish migration societies have not yet combined to publish his histori¬
cal works, or to present a detailed account of his activities and achievements. Published ma¬
terials about Haiman are rarely available and, as a result, Polish migrants do not even realise
that they would have very little knowledge about the deeds of their ancestors in the USA if it
had not been for the intensive labours for
25
years by one man who tirelessly devoted his life
to this task
-
to unearth, bring to light and record the deeds of their forefathers.
English Translation by Mark Krawczynski,
2008
314
Zakończenie
Mieczysław Haiman
(1888-1949),
pomimo iż był skromny, cichy i nie zabiegał nigdy
0 eksponowane funkcje ani stanowiska, odegrał ważną rolę w życiu Polonii amerykańskiej
pierwszej połowy
XX
w. Jako człowiek wyjątkowo wszechstronny (podróżnik, poeta, dzien¬
nikarz, pisarz, bibliotekarz, tłumacz, archiwista, historyk, muzealnik), największe sukcesy
osiągnął jako pierwszy historyk Polonii amerykańskiej i odkrywca jej najwcześniejszych
dziejów. Swoją różnoraką, bogatą działalnością Haiman przyczynił się również do stworze¬
nia kilku polonijnych instytucji,
organizaqi
kulturalnych i pism w USA, a autorskimi pracami
-
najpierw jako dziennikarz, a potem historyk
-
do ukazania zarówno przeszłości osadników
polskich na terenie Ameryki Północnej, jak i udziału Polaków w wojnach amerykańskich
w okresie
XVIÏÏ-XIX
w. (niepodległościowej, secesyjnej, z Meksykiem, z Anglią).
Haiman był pionierem badań o historii wychodźstwa polskiego w Ameryce, okre¬
su
XVII-XIX
w. Jako pierwszy
-
dzięki własnej pasji, niezmordowanej pracy w archiwach
1 bibliotekach oraz umiłowaniu polskości
-
udowodnił, że imigranci polscy należeli do naj¬
starszej fali kolonizacyjnej w Ameryce, że byli na amerykańskiej ziemi od samego począt¬
ku
(1608
г.),
że walczyli na jej wszystkich frontach, budowali nowy kraj i mają duży udział
w tworzeniu potęgi Stanów Zjednoczonych. Swoje niezależne i osiągnięte samodzielnie wy¬
niki ogłaszał zarówno w pracach naukowych, jak też w prasie polonijnej, nie tylko w j. pol¬
skim, ale również w j. angielskim. Jego odkrycia były przełomowe, do dziś stanowią pod¬
stawę historiografii wychodźstwa polskiego w Ameryce i niechybnie przyczyniły się do lep¬
szego zrozumienia polsko-amerykańskich dziejów. Wywarły głębokie wrażenie, zarówno
na Polakach pochodzenia amerykańskiego, jak i na Amerykanach, którzy zostali zmuszeni
do przewartościowania zasług i pozycji imigrantów polskich w okresie kolonialnym. Po¬
zbawiały również Polonię pewnych kompleksów, utwierdzając ją w przekonaniu o zasłu¬
gach przodków dla Ameryki. Prace „Herodota
Polomi
amerykańskiej były entuzjastycz¬
nie przyjmowane także w Polsce, podnosiły w I połowie
XX
w. jej znaczenie, a nawet, o co
Haiman zawsze zabiegał
-
z pewnością przyczyniły się do zwiększenia polskich wpływów
w Ameryce.
Dorobek twórczy Mieczysława
Haimana
w dziedzinie historii polskiej
emigraqi
w USA jest duży. W przygotowanej pierwszej bibliografii jego publikacji (być może jeszcze
niepełnej), stanowi go:
14
książek popularnych i popularnonaukowych, pięć prac nauko¬
wych,
20
publikacji popularnonaukowych,
65
najważniejszych artykułów prasowych,
dwa opowiadania,
51
wierszy oraz dwa przekłady
-
razem
159
tytułów.
Należy podkreślić, że Haiman prowadził swoje pionierskie, mozolne i żmudne studia
w bardzo trudnych warunkach. Źródłowe udokumentowanie faktów historycznych wyma¬
gało ogromnego trudu, zwłaszcza, że musiał łączyć je z zarobkową pracą dziennikarską. Jako
badacz nie dysponował żadną składnicą pamiątek i archiwaliów, przechowującą materiały
o Polakach. Pomimo to prace historyczne
Haimana
stały się poważnym źródłem wiedzy
History of the American People),
zaś z Polski i
emigraqi
korzystali z jego wyników wszyscy
parający się rozdziałem dziejów polsko-amerykańskich, Na badaniach „ojca historii Polonii
amerykańskiej opierają się zresztą do dziś (choć często cytując już historyków współcze¬
snych, którzy z kolei czerpali z pionierskich prac
Haimana).
Niektórzy, jak Gerard
Labuda,
zaliczają
Haimana
do uczonych polskiego pochodzenia, którzy wnieśli duży wkład w roz¬
wój nauki światowej, inni są jednomyślni, iż Haiman jest pisarzem o wielkich zasługa*
i osiągnięciach, dobrze zasłużył się polskiej kulturze narodowej, gdyż wzbudzał dla Polski
307
MIECZYSŁAW HAIMAN
szacunek i zainteresowanie, a jego dzieła w swoim czasie poszerzały wiedzę Polonii i Ame¬
rykanów o polskich dziejach między Atlantykiem i Pacyfikiem. Dały też początek dalszym
badaniom przeszłości polskiej w Ameryce, stając się trwałym dorobkiem historiografii pol-
sko-amerykańskiej.
Haiman był również głównym twórcą istniejącego do dziś Muzeum Polskiego
w Ameryce
(МРА)
-
wraz z archiwum, biblioteką i czytelnią ZPRK oraz największą w Ame¬
ryce
kolekqa
poloniców, nazywanego „polskim Rapperswilem . Dzięki jego autoryteto¬
wi i hojnej
reakqi
Polonii, dary do tworzonego
МРА
płynęły całymi skrzyniami, włącznie
z pamiątkami po Igancym J. Paderewskim (po śmierci w
1941
г.),
czy eksponatami z Pawi¬
lonu Polskiego ze Światowej Wystawy w Nowym Jorku z
1939
r. Haimanowi udało się zor¬
ganizować placówkę, która dzięki jego wysiłkom, już po kilku latach rywalizowała na polu
kulturalno-oświatowym i propagandowym z podobnymi innych narodowości. Haiman był
jej pierwszym (i do dziś medośdgnionym),kustoszem, począwszy od momentu powołania
МРА
w
1935
г.,
aż do jego śmierci w
1949
r. Żaden z późniejszych kustoszy
МРА,
nie zgroma¬
dził tylu eksponatów dotyczących śladów przeszłości polskiej w Ameryce, nie rozwinął tak
przestrzennie muzeum, nie rozsławił go w Ameryce jako Panteonu Polskości.
Haiman był również twórcą i przewodniczącym dwóch organizacji kulturalnych na
terenie USA: Polskiego Towarzystwa Historyczno-Muzealnego w Ameryce
(1937)
oraz Ko¬
misji do Badań nad Imigracją Polską
(1942),
czyli obecnego Polsko-Amerykańskiego Towa¬
rzystwa Historycznego
(Polish
American
Historical Association).
Obydwie rozbudzały zain¬
teresowania Polonii amerykańskiej własną historią, wspierały Muzeum, członkowie
РАНА
prowadzili studia nad polsko-amerykańską historią i kulturą, współpracując z licznymi to¬
warzystwami historycznymi. Haiman był ich filarem, prowadził je, dynamizował, poszuki¬
wał funduszy, zachęcał do zasilania jej szeregów, ustalał programy działania.
Haiman był też redaktorem i twórcą ważnych angielskojęzycznych periodyków:
„
Annals of the Polish R.
С.
Union Archives and Museum
(w latach
1936-1947
zdołał wydać
11
numerów, z czego pięć stanowiły jego rozprawy) oraz
„Polish
American
Studies
(półrocz-
nik
РАНА,
wydawany od
1944
r. do dziś). Obydwa spełniały pionierskie zadanie w polsko-
-amerykańskiej historiografii, zawierały nowe prace historyczne z dziejów polskiej emigracji
w Ameryce, trafiały do najważniejszych bibliotek w USA, w Polsce i innych krajach.
Warto podkreślić, że Haiman doszedł do warsztatu historyka samodzielnie, dzięki
systematycznemu kształceniu. Z pasją, zawziętością, a zarazem umiłowaniem przedmiotu
(przez ćwierć wieku pisarstwa historycznego), poszukiwał śladów rodaków od Atlantyku
do Pacyfiku, odnajdując ich pośród osadników Nowej Holandii, śledząc losy pionierów
polskich w stanach: Wirginia, Teksas,
Kentucky,
Nowy Jork, Pensylwania, Nowe
Mexico,
Kalifornia; czy pokazując losy Polaków w wojnach amerykańskich oraz ich wędrówki po
nieznanych lądach i wodach. Dziś, dzięki postępowi w badaniach, nie ze wszystkimi wyni¬
kami
Haimana
można się zgodzić, ale należy docenić jego umiejętności i wysiłek badawczy,
co czynili wówczas, nie bez podziwu, liczni historycy i recenzenci jego prac, nie tylko wśród
Polonii, ale także w Ameryce i Polsce. Bez prac i odkryć
Haimana,
dzisiejszy stan wiedzy
i dalsze badania nad problematyką polonijną byłyby niemożliwe. Nawet najwięksi krytycy
Haimana
uważają, go za obdarzonego niezbędną dla historyka pasją, dużą wyobraźnią, do¬
kładnością, sumiennością i niezależnością (mimo, iż należał do ZPRK), który zrekonstruował
dzieje początków polskiego osadnictwa w USA.
Ponadto Haimanowi udało się wyzwolić namiętności naukowo-badawcze wśród
młodszej
generaqí
imigrantów oraz wzmocnić stosunki duchowe pomiędzy Polonią a kra¬
jem. W ojczyźnie prace
Haimana
miały bowiem żywe, serdeczne przyjęcie, stąd powoła¬
no go na rzeczywistego członka Naukowego Instytutu Emigracyjnego w Warszawie
(1928)
i przyznawano wyróżnienia, jak: Krzyż Kawalerski Orderu „Polonia
Restitute
(1932),
Srebr¬
ny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury
(1935),
nagroda literacko-dziennikarska Świato¬
wego Związku Polaków z Zagranicy
(1935).
Polaków w kraju ujmowało gorące przywiązanie
• 308·
Zakończenie
Haimana
do polskości, żywy, choć czasem nieco naiwny patriotyzm, duma z przynależności
do polskiej grupy narodowej. Haiman, choć uważał się za lojalnego obywatela USA, w sercu
pozostał do
konca
Polakiem i patriotą.
Haiman odegrał kluczową rolę również w wielu innych poczynaniach Polonii amery¬
kańskiej w pierwszej połowie
XX
w. Jako jeden z czterech delegatów ZPRK na
2.
Światowy
Zjazd Polaków z Zagranicy w Warszawie (lipiec-sierpień
1934)
był współtwórcą wspólnego
stanowiska delegacji z USA, nazwanego później „Polsko-Amerykańską Deklaracją Niepod¬
ległości . W czasie
Π
wojny światowej również zapisał piękną kartę: kierowane przez niego
Muzeum wsparło Fundusz Ratunkowy Polski w
1939
r. (ok.
$3 000),
organizowało wykłady
o Polsce, zaangażowało się w pomoc dla uchodźców i żołnierzy polskich na świecie, wy¬
syłało książki, uczestniczyło w odbudowie księgozbiorów w Polsce po wojnie. W
1946
r.
Haiman włączył się też w obronę niezależności dwóch bibliotek polskich Stacji
PAU
w Euro-
pie: Paryżu i Rzymie
-
przedsięwzięcie udało się w Paryżu, dzięki czemu Biblioteka Polska
nad Sekwaną zachowała niezależność wobec systemu komunistycznego, skupiając w drugiej
połowie
XX
w. znaczną część polskiej
opozyq i
antykomunistycznej na Zachodzie (Giedroyć,
Grudziński, Czapski i wielu innych). Jako kustosz
МРА
Haiman pomógł także dyrektorowi
Biblioteki w Paryżu Franciszkowi Pułaskiemu w przechowaniu w Chicago dziewięciu histo¬
rycznych szabel Józefa Piłsudskiego i dwu puginałów oraz sumy
$8 000.
Haiman, jako ów¬
czesny autorytet w dziedzinie historii Polonii, prowadził szeroką współpracę i koresponden¬
cję z wieloma uczonymi i instytucjami: uczelniami, bibliotekami, archiwami, organizacjami,
zarówno w USA, jak w Polsce, ale także w innych krajach Ameryki Płn. i Płd. oraz Europy,
także z
emigraqaw
Londynie.
Podsumowując dorobek Mieczysława
Haimana
jako historyka należy jeszcze raz pod¬
kreślić, że był on pionierem w dziedzinie badań polonijnych nad przeszłością w Ameryce.
To on zapoczątkował je w tak szerokiej skali; zarówno swymi odkryciami, jak utworzeniem
Muzeum Polskiego (jako instytucji zasobnej w materiały źródłowe), a także pracą nad or-
ganizaqa
badań historycznych na
emigraq i
(założenie
РАНА і
„Polish
American
Studies ),
torując drogę swoim następcom.
Wielostronną działalność Mieczysława
Haimana
przedstawiono w tej pracy na
Üe
jego życia osobistego. Mało znane do tej pory fakty z biografii historyka zostały wzbogaco¬
ne o liczne nowe szczegóły (m.in. jego pochodzenie, dzieciństwo, wykształcenie, a w USA
o adopcję dzieci, daty kilku przeprowadzek, itp.); liczne fakty skorygowane (np. nazwisko
-
na Haimann, pseudonim poetycki
-
na „Nie-Tersytes ;
funkqe
w
redakqach, itp.).
Po analizie
dotąd niezbadanych dokumentów obrazujących wędrówki
Haimana za
chlebem: od Nowe¬
go Jorku, przez Paterson, Boston,
Buffalo,
po
Chicago i
Orchard Lake,
wynika jednoznacznie,
że życie emigranta ze Lwowa nie było ani łatwe, ani dostatnie. Jednak -jako gorący polski
patriota, który swoje życie traktował „jako służbę narodową - Haiman osiągnął sukces za¬
wodowy. Choć zaczynał w Nowym Jorku od ciężkiej pracy fizycznej, to udało mu się, dzięki
historyka Polonii amerykańskiej oraz uczynić dla Polonii i Polski tak wiele, że został uhono¬
rowany najwyższymi odznaczeniami, cieszył się powszechnym szacunkiem, i to zarówno
wśród rodaków na emigracji, jak w kraju, a także w środowisku Amerykanów. Za sukces ten
nie przekładały się na poprawę sytuacji materialnej. Całe życie spędził z rodziną w biedzie,
w wynajętych mieszkaniach, a kiedy ciężko zachorował, Polonia musiała ogłaszać apele
o datki na ratowanie zdrowia historyka. Zmarł w wieku
61
lat, głównie z przepracowania.
Nie ułożyło mu się też życie osobiste. Nie miał własnych dzieci, żona Kazimiera z domu
Nigbor była chorowita, choć przeżyła go o
28
lat (zmarła osamotniona w przytułku).
Prawdopodobnie brak potomków rzutuje do dziś na zachowanie w Stanach Zjed¬
noczonych pamięci o „ojcu dziejów Polonii amerykańskiej , która bardzo szybko zanika.
309
MIECZYSŁAW HAIMAN
Nazwisko
Haimana,
tak powszechnie znane wśród Polonii w I połowie
XX
w., dziś dla więk¬
szości rodaków za oceanem, a także w kraju, niewiele już znaczy. Polonia nie zdobyła się do
tej pory na zbiorowe wydanie jego prac historycznych, ani na rzetelne opracowanie działal¬
ności i dorobku. Rzadko też ukazują się o Haimanie publikacje, stąd Polacy na
emigraqi nie
zdają sobie sprawy, że o dokonaniach swoich przodków w USA niewiele by wiedzieli, gdyby
nie mrówcza, 25-letnia praca jednego człowieka, który bez reszty poświęcił się właśnie temu
zagadnieniu
-
ujawnieniu potomności jej dziejów1.
Przypisy:
1
Więcej w rozprawie doktorskiej T. Kaczorowskiej, Mieczysław Haimn
(1888-1949)...,
op. cit.
310
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Kaczorowska, Teresa 1953- |
| author_GND | (DE-588)1156430305 |
| author_facet | Kaczorowska, Teresa 1953- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kaczorowska, Teresa 1953- |
| author_variant | t k tk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV035442312 |
| contents | Bibliogr. s. 331-349. Indeks |
| ctrlnum | (OCoLC)297855859 (DE-599)BVBBV035442312 |
| edition | Wyd. 1. |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01895nam a2200421 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV035442312</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20180420 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">090420s2008 |||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788392808404</subfield><subfield code="9">978-83-928084-0-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)297855859</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV035442312</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kaczorowska, Teresa</subfield><subfield code="d">1953-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1156430305</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Herodot Polonii amerykańskiej</subfield><subfield code="b">Mieczysław Haiman (1888 - 1949)</subfield><subfield code="c">Teresa Kaczorowska</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wyd. 1.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego, Łazienki Królewskie</subfield><subfield code="c">2008</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">360, XXIV S.</subfield><subfield code="b">il. (w tym kolor.)</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in engl. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="505" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Bibliogr. s. 331-349. Indeks</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Haiman, Mieczysław / (1888-1949)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Haiman, Mieczysław <1888-1949></subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Haiman, Mieczyslaw</subfield><subfield code="d">1888-1949</subfield><subfield code="0">(DE-588)140455671</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4006804-3</subfield><subfield code="a">Biografie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Haiman, Mieczyslaw</subfield><subfield code="d">1888-1949</subfield><subfield code="0">(DE-588)140455671</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-017362540</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content |
| genre_facet | Biografie |
| id | DE-604.BV035442312 |
| illustrated | Not Illustrated |
| indexdate | 2024-07-09T21:35:22Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788392808404 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-017362540 |
| oclc_num | 297855859 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 360, XXIV S. il. (w tym kolor.) 25 cm |
| publishDate | 2008 |
| publishDateSearch | 2008 |
| publishDateSort | 2008 |
| publisher | Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego, Łazienki Królewskie |
| record_format | marc |
| spelling | Kaczorowska, Teresa 1953- Verfasser (DE-588)1156430305 aut Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) Teresa Kaczorowska Wyd. 1. Warszawa Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego, Łazienki Królewskie 2008 360, XXIV S. il. (w tym kolor.) 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zsfassung in engl. Sprache Bibliogr. s. 331-349. Indeks Haiman, Mieczysław / (1888-1949) jhpk Haiman, Mieczysław <1888-1949> jhpk Haiman, Mieczyslaw 1888-1949 (DE-588)140455671 gnd rswk-swf (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content Haiman, Mieczyslaw 1888-1949 (DE-588)140455671 p DE-604 Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Kaczorowska, Teresa 1953- Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) Bibliogr. s. 331-349. Indeks Haiman, Mieczysław / (1888-1949) jhpk Haiman, Mieczysław <1888-1949> jhpk Haiman, Mieczyslaw 1888-1949 (DE-588)140455671 gnd |
| subject_GND | (DE-588)140455671 (DE-588)4006804-3 |
| title | Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) |
| title_auth | Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) |
| title_exact_search | Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) |
| title_full | Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) Teresa Kaczorowska |
| title_fullStr | Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) Teresa Kaczorowska |
| title_full_unstemmed | Herodot Polonii amerykańskiej Mieczysław Haiman (1888 - 1949) Teresa Kaczorowska |
| title_short | Herodot Polonii amerykańskiej |
| title_sort | herodot polonii amerykanskiej mieczyslaw haiman 1888 1949 |
| title_sub | Mieczysław Haiman (1888 - 1949) |
| topic | Haiman, Mieczysław / (1888-1949) jhpk Haiman, Mieczysław <1888-1949> jhpk Haiman, Mieczyslaw 1888-1949 (DE-588)140455671 gnd |
| topic_facet | Haiman, Mieczysław / (1888-1949) Haiman, Mieczysław <1888-1949> Haiman, Mieczyslaw 1888-1949 Biografie |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017362540&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kaczorowskateresa herodotpoloniiamerykanskiejmieczysławhaiman18881949 |