Anadolu'da Selçuklu Dönemi İdare Sisteminin Mekansal Örgütlenmeleri: Selçuklu İdari Birim Organizasyonları (ve Evrimi)

Bu araştırma, Türklerin Anadolu yerleşim zincirine katıldığı Selçuklu egemenlik döneminde, Anadolu coğrafyasında örgütlenen Selçuklu dönemi idare sisteminin mekânsal-işlevsel unsuru olarak Selçuklu idarî birim organizasyonlarını tanımlamayı amaçlamaktadır. Araştırmanın varsayımı, Selçuklu idare sisteminin mekânsal örgütlenmeleri olarak, idarî birim organizasyonlarının tarihsel kökenlerinin Orta Asya ve İran Türk-İslâm devlet gelenekleri ile Anadolu'da devralınan Bizans idare coğrafyası mirasına dayandığı ve Anadolu'nun coğrafi koşulları ile dönemin askeri-siyasal-yönetsel içsel-dışsal dinamikleri kapsamında biçimlendiğidir. Araştırmada Selçuklu idare sisteminin mekânsal bileşenleri olarak idarî birimlerin belirlenmesinde, vakâyinâme, menâkıb-nâme, vakfiye, temlik-nâme, ahid-nâme gibi özgün tarihi kayıtların irdelenmesi ve elde edilen bulguların haritalar üzerine aktarılmasına dayanan bir metodoloji izlenmiştir. This paper aims to determine the organizations of the administrative unit as the spatial-functional element of the administration system in Anatolia during Seljuk period when Turks participated in Anatolian settlement chain. The hypothesis of this study is that the historical origins of Seljuk administration unit organizations, as the spatial reflection of Seljuk administrative system, were based on the heritage of the administration traditions of Central Asia Turkish and Iran Turkish-Islamic with the substructure of the Byzantine administrative geography in Anatolia and were shaped by geographical conditions of Anatolia with military-political-administration internal and external dynamics in Seljuk period. The methodology of this paper is based on the examination of the original historical sources and transferring them to map in the determination of Seljuk administration units.