Doğu Ponditler'de (KD Türkiye) Üst Jura-Alt Kretase yaşlı Berdiga kireçtaşında gözlenen diyajenetik kuvars dokuları ve oluşum koşulları

Doğu Pondit'lerde yaygın olarak yüzeyleyen Üst Jura-Alt Kretase yaşlı Berdiga kireçtaşının değişik litofasiyeslerinde ve karbo natlı fosillerinde farklı dokusal özelliklere sahip, çimento ve ornatma şeklinde, diyajenetik kuvarslara rastlanılmıştır. Sünger spikül leri, radyolaryalar ve kiltaşları ile K-feldspat içeren volkanik ve granitik kay açlar diyajenetik kuvarsların oluşumu için gerekli silis kaynağını oluşturur. Karbonatların çözülmesi ve/veya silisin karbonatları ornatması olayında çeşitli modeller önerilmiştir. Bunlardan "silisleşmenin kristalleşme kuvveti tarafından kontrol edilen bir ornatma mekanizması ile meydana geldiği" modeli Berdiga kireçtaşmda gözlenen ornatma olaylarını en iyi açıklayan modeldir. Diğer bazı modeller (özellikle organik maddenin bakteriyel çürümesi) olası olarak kar bonatların silisleşmesinde yersel ve ancak başlangıç için çekirdek bir rol oynamış olabilir. Berdiga kireçtaşmda saptanan diyajenetik kuvars tiplerinin farklı diyajenetik ortamlarla ya da bu ortamlarla ya da bu ortamlara ait diyajenetik ürünlerle olan ilişkilerine bakıldığında bu kuvarsların eş yaşlı olmadıkları, gömülme zaman fonksiyonuna bağlı ola rak (hacimsel azalma ile birlikte), sığ gömülme ortamlarından derin gömülme ortamlarına doğru kalseduan-kuvartzin-mikrokristalen kuvars-megakuvars şeklinde bu oluşum dizilimine sahip oldukları görülür. Diagenetıc quartz crystals with different textural features are observed as cement and replacement in various lit/iologies and fossils of the Berdiga limestone of Upper Jurassic-Lower Cretaceous age which has widespread exposures in eastern Pontids. Spon gia spicules, radiolarian tests, clay stones, granitic and volcanic rocks rich in K-feldspar is the source for the silica required for the formation of diagenetic quartz. Various models have been proposed to explain the dissolution of carbonates and/or the replacement of carbonates by silica. The most appropriate model is the one which explains that silicification observed in the Berdiga limestone is likely to be due to a replac ment mechanism controlled by the force of crystallization. The other models (especially bacterial decay of organic substances) may have played a role locally during the ini t at i on of silicification of carbonates. Comparasion of diagenetic qucutz types found in the Berdiga limestone with various diagenetic environments and/or diagenetic products of these environments has shown that diagenetic quartz crystals are not contemporaneous, and that,