Faktör Hareketliliği Bağlamında Göç ve Doğrudan Yabancı Yatırımların Ticarete Etkisinin Karşılaştırmalı Analizi

Bu çalışma faktör hareketliliği çerçevesinde göç ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ticaret üzerindeki etkisini karşılaştırmalı olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Türkiye’nin en büyük ticaret partnerlerinden olan Almanya, Fransa, İtalya, Birleşik Krallık ve ABD’ye giden göçmenlerin, bu ülkelerden Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ve ticarete etki eden döviz kuru, yabancı istihdamı, küreselleşme indeksi ve politik istikrar indeksi değişkenlerinin 2000-2018 yılları arasındaki yıllık verilerini kapsamaktadır. Ticaret-Göç ve Ticaret-Doğrudan yabancı sermaye yatırımlar bağlantılarının analizinde dinamik panel veri modeline dayalı Genelleştirilmiş Momentler Tahmincisi (GMM) tahmin yönteminden faydalanılmaktadır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, 2000-2018 yıllarında Türkiye’den giden göçmenlerin, Türkiye’ye gelen yabancı yatırımlara göre ticaret üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, geleneksel dış ticaret teorilerinin temel varsayımları geride bırakıldığında, faktör hareketleri ile ticaretin tamamlayıcı olduğunu vurgulayan literatürle paralel sonuçlar elde edilmektedir.