Klassieke psychedelica als behandeling voor depressie: waar staan we vandaag?

Psychedelica maakten de voorbije jaren een opvallende comeback in het psychiatrisch-neurowetenschappelijke onderzoek. Wetenschappers laten zich inspireren door pionierswerk uit de jaren 1960 en worden ondersteund door een wildgroei aan ondernemingen met interesse voor deze mogelijk lucratieve markt. Onder 'klassieke psychedelica' vallen een aantal stoffen die structureel nauw verwant zijn aan de neurotransmitter serotonine (5-HT). Centraal in hun werkingsmechanisme staat agonisme van de 5-HT2A-receptor. Deze bevindt zich in verschillende hersengebieden en induceert bij activatie veranderingen op farmacologisch, neurocognitief en psychologisch vlak. Dit artikel overloopt het onderzoek naar het gebruik van klassieke psychedelica bij de behandeling van depressie. Met name studies met psilocybine (1 open-labelstudie (n = 12) en 2 gerandomiseerde, gecontroleerde studies (RCT's) (n = 27 en n = 59)) tonen hoopgevende resultaten en wijzen op een significant antidepressief effect van deze molecule. Ook voor een antidepressieve werking van Ayahuasca (1 open-labelstudie (n = 17) en 1 RCT (n = 27)) is er enige evidentie. Men steunt echter op beperkte data en botst op methodologische uitdagingen. Zo gebeurde het onderzoek tot nu toe bij weinig diverse populaties en is het niet eenvoudig om tot een adequate blindering te komen. Te midden van de wereldwijde belangstelling die er momenteel heerst voor psychedelica, blijft rigoureus, onafhankelijk en transparant wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk om een goede inschatting te maken van de voordelen en de risico's verbonden aan het klinische gebruik van deze moleculen. Toekomstige aandachtspunten zijn het includeren van grotere en meer diverse patiëntengroepen, de ontwikkeling van meer langdurige, longitudinale studieontwerpen, een betere blindering met sterkere, eventueel actieve controles en een standaardisering van de therapeutische context ('set' en 'setting') waarin het onderzoek gevoerd wordt.