İbn Battûta Seyahatnamesinde Şâzeliyye tarikatı ve adı geçen dervişleri

İbn Battûta Seyahatnamesi dünya tarihi ve İslam kültürünün önemli eserlerindendir. Seyahatna-mede birçok memleketin, coğrafya, din, kültür ve insan ilişkileri hakkında önemli bulgulara ulaş-mak mümkündür. İbn Battûta Seyahatnamesinde tasavvuf kültürü konusunda da bilgiler verilmiş-tir. Birçok tarikat ve dervişleri hakkında önemli bilgiler bulunmaktadır. Seyahatnamede adı geçen tarikatlardan bir tanesi de Şâzeliyye’dir. Tarikatın kurucusu Ebu’l-Hasan Şâzelî, Şâzeliyye dervişleri hakkında bilgi verilmiş ve hizbü’l-bahr adlı dua metni seyahatnameye alınmıştır. Bu tasavvuf kültü-rü açısından önemli bir belgedir. İbn Battûta, gezdiği yerlerde tarikat mensuplarını ziyaret etmeye önem vermiş ve yanlarında misafir olarak kalmıştır. Şâzelîyye tarikatının ilk dönem yayılış yerleri olan İskenderiye, Kahire, Suriye’de Şâzelîyye dervişlerini ziyaret etmiştir. Mısır’da Ebu’l-Hasan Şâzelî’nin türbesine uğramıştır. İbn Battûta, seyahatnamesinde dört dervişin Şâzelîyye tarikatına mensup olduğunu bildirmiştir. Seyahatnamede tarikatları bildirilmeyip adı geçen dervişlerin, mem-leketleri, arkadaşları ve ders aldıkları şeyhlerin incelenmesinde beş dervişin daha muhtemelen Şâzelîyye tarikatına mensup oldukları tespit edilmiştir. Seyahatnamede adı geçen ve tarikatları be-lirtilmeyen beş dervişin muhtemelen Şâzelîyye tarikatına mensup olduklarının tespit edilmesi önemli bir unsur olmuştur.