Influence of CaC[O.sub.3] in pultruded glass fiber/unsaturated polyester resin composite on flexural creep behavior using conventional and time-temperature superposition principle methods/Ocena wplywu CaC[O.sub.3] na pelzanie przy zginaniu otrzymanego w procesie pultruzji kompozytu wlokno szklane/nienasycona zywica poliestrowa za pomoca metody konwencjonalnej i metody superpozycji czasowo-temperaturowej

The effect of calcium carbonate on the creep phenomenon of glass fiber/unsaturated polyester resin composites (GFRP) (obtained by pultrusion) was investigated due to failure that happened during installation of one of the composite transmission tower. To assess long-term creep and predict the life of composites, a conventional bending method with 45-day creep and time-temperature superposition principle (TTSP) were used. In the conventional method, the composites (with and without calcium carbonate) underwent only slight deformation. It was found that their lifetime could be 25 years. However, based on the standard curve obtained by the TTSP method, significant differences were shown in the stability of calcium carbonate composite samples at 95[degrees]C (111 days) and 160[degrees]C (11 days). It was found that the addition of calcium carbonate extends the service life of the tested composites. Thus, the results obtained by the conventional method do not reflect the real behavior of the samples over time. On the other hand, the TTSP method allows better estimation of the long-term durability of composites. Keywords: composite material, flexural test, unsaturated polyester resin, time-temperature superposition, dynamic mechanical analysis, master curve. Zbadano wplyw weglanu wapnia na zjawisko pelzania kompozytu wlokno szklane/nienasycona zywica poliestrowa (GFRP) (otrzymanego metoda pultruzji). Do oceny dlugoterminowego pelzania i prognozowania czasu uzytkowania kompozytow stosowano konwencjonalna metode zginania z 45-dniowym pelzaniem oraz metode superpozycji czasowo-temperaturowej (TTSP). W konwencjonalnej metodzie kompozyty (z weglanem wapnia i bez niego) ulegly tylko niewielkim odksztalceniom. Stwierdzono, ze czas ich uzytkowania moze wynosic 25 lat. Natomiast na podstawie krzywej wzorcowej, otrzymanej metoda TTSP, wykazano istotne roznice trwalosci probek kompozytow z weglanem wapnia w temperaturze 95[degrees]C (111 dni) i 160[degrees]C (11 dni). Stwierdzono, ze dodatek weglanu wapnia wydluza czas uzytkowania badanych kompozytow. Wyniki uzyskane konwencjonalna metoda nie odzwierciedlaja wiec rzeczywistego zachowania sie probek w czasie, natomiast metoda TTSP umozliwia lepsze oszacowanie dlugoterminowej trwalosci kompozytow. Slowa kluczowe: material kompozytowy, proba zginania, nienasycona zywica poliestrowa, superpozycja czasowo-temperaturowa, dynamiczna analiza mechaniczna, krzywa wzorcowa.