Stop walking when talking, czyli związek funkcji poznawczych z kontrolą chodu

Współcześnie powstaje coraz więcej doniesień naukowych podkreślających znaczenie sprawności funkcji poznawczych w kontroli motorycznej. Uważa się, że chód angażuje także wyższe procesy psychiczne: funkcje wykonawcze, uwagę i pamięć operacyjną. Funkcje wykonawcze obejmują takie procesy poznawcze, jak zdolność do inicjowania, planowania, modyfikowania i kontroli zachowania. Pełnią integracyjną funkcję w przetwarzaniu informacji – obejmują elementy poznawcze i behawioralne niezbędne do skutecznego działania, zorientowanego na cel. Funkcje wykonawcze odgrywają kluczową rolę w regulacji chodu w przypadku podejmowania nowych czynności bądź modyfikowania uprzednio wyuczonych programów ruchowych. Jak dowodzą badania neuroobrazowe, dla chodu, funkcji wykonawczych i uwagi istnieje wspólny wzorzec aktywności neuronalnej, obejmujący korę czołową i jej korowo-podkorową sieć neuronalną. W wielu badaniach wykazano, że osłabienie funkcji wykonawczych może przyczyniać się do powstawania zaburzeń chodu i zwiększać ryzyko upadków. Funkcje wykonawcze umożliwiają modyfikowanie wzorców ruchowych, jak również wprowadzanie adaptacyjnych strategii kompensacyjnych w odpowiedzi na zmieniające się bodźce – pochodzące ze środowiska zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Badania w paradygmacie podwójnego zadania podkreślają też znaczenie uwagi w utrzymaniu kontroli chodu. Dodanie zadania angażującego funkcje poznawcze przekłada się w grupie ludzi starszych na spowolnienie chodu. Częstość upadków jest wyższa u osób z otępieniem. Identyfikacja poznawczych czynników ryzyka upadków może pozwolić na opracowanie skuteczniejszych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Celem niniejszej pracy jest próba wyjaśnienia mechanizmów relacji między funkcjami poznawczymi – funkcjami wykonawczymi i uwagą – a ryzykiem upadków.