Evaluation of Abdi İpekçi’s Opinion Columns in Milliyet Towards March 12 Memorandum in Terms of Norman Fairclough’s Critical Discourse Analysis

Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihi, çeşitli dönemlerde gerçekleştirilen askeri müdahalelerle şekil almak durumunda kalmıştır. 12 Mart 1971 tarihinde verilen askeri muhtıra söz konusu dönemlerden birine işaret etmektedir. Öyle ki 12 Mart’a giden süreçte ülke içinde siyasal alanda belirgin gelişmeler ve değişimler yaşanırken, toplumsal hareketler de kendine ülkede yer bulmaya başlamıştır. Ülke içinde kaos ve karmaşa yayılmış, asker müdahalesinin olası olduğu yönündeki görüşler basında yer bulmaya başlamıştır. Gazetecilerin böylesi dönemlerdeki olaylara yönelik yaklaşımları önemlidir, çünkü gazetecilerin kamuoyu oluşturma gücü vardır. Bu çalışmada Norman Fairclough’un eleştirel söylem analizi yöntemi, Abdi İpekçi’nin yazılarında kullanmış olduğu söylem ve sosyokültürel gelişmeler ile değişimler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için kullanılmıştır. Fairclough’a göre, medya metinlerinin analizi söz konusu olduğunda, eleştirel söylem analizi yenilikçi bir yaklaşım önermektedir. Bu yöntem, medyada söylem eylemlerindeki değişimlerin bir toplumdaki sosyokültürel değişimler ile ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada, İpekçi’nin köşe yazıları gazetecilik yaklaşımını ortaya koymak için eleştirel söylem analizi bağlamında edilmektedir. İpekçi Türk basın tarihinin en başarılı ve etkili gazetecilerinden birisidir. Abdi İpekçi, 12 Mart muhtırası verildiğinde Milliyet gazetesinde genel yayın yönetmeniydi ve 12 Mart’a ilerleyen süreçte ülke içinde meydana gelen olaylara yakından tanıklık etmiştir. Bu süreçte, Milliyet gazetesindeki köşe yazılarında, ülkede meydana gelen olayları hem Türkiye Cumhuriyeti hem de dünya açısından incelemiş ve değerlendirmiştir. Eleştirel söylem analizi sonuçlarına göre İpekçi söz konusu dönemde halkı ve siyasetçileri bilgilendirmiş ve uyarmıştır. İpekçi okurlarını, siyasetçilere ve gençlik örgütlerine karşı kışkırtmaktan kaçınmış ve yazılarında demokrasinin önemini vurgulamıştır. Öyle ki, İpekçi’nin yazım üslubu gözlem ve tarafsızlığın gazetecilik bağlamındaki önemini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan, İpekçi’nin gazetecilik deneyimlerinin ve yazım üslubunun günümüz dünyasında, gazeteciler için yol gösterici olduğu açıkça görülebilmektedir.