Physical and sexual violence towards children in the family environment as a social and pedagogical problem in the journalism of the Kingdom of Poland at the turn of the 19th and 20th centuries

Cel: Celem artykułu jest zbadanie obecności problemu przemocy wobec dzieci w środowisku rodzinnym w prasie fachowej i publicystyce społecznej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. Istotnym zadaniem jest analiza tekstów publicystów, intelektualistów i działaczy społecznych pod kątem tego, jakie problemy, dotyczące przemocy fizycznej i seksualnej wobec dzieci, były podejmowane w publicystyce społecznej i naukowej, i jakie kryteria stosowano w ich wyjaśnianiu. Metody: Zastosowano metody wykorzystywane w badaniach historyczno-pedagogicznych, w tym metodę filologiczną, pozwalającą na dokonanie analizy tekstów pisanych. Wyniki: Ustalono, że w czasopiśmiennictwie na przełomie XIX i XX wieku dokonywano opisu przejawów przemocy i jej uwarunkowań, dążono do określenia przyczyn destabilizacji rodziny, próbowano wskazać sposoby zapobiegania przemocy domowej. Na początku XX wieku już nie tylko w czasopismach specjalistycznych, ale także w prasie społeczno-kulturalnej pisano o przemocy fizycznej oraz molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnym. Przedstawiano wyniki badań pedagogów, lekarzy i prawników, dotyczących przemocy w rodzinie wobec dzieci. Podkreślano potrzebę wspierania rodzin mających trudności z wychowaniem potomstwa oraz powołania organizacji społecznej chroniącej dzieci przed zaniedbywaniem, samowolą i okrucieństwem rodziców. W przededniu I wojny wielu specjalistów wypowiadało się o konieczności legitymizacji kontroli państwa nad życiem prywatnym obywateli i ingerencji w życie rodzinne w imię ochrony dziecka. Pisał o tym m.in. Z. Pietkiewicz i A. Mogilnicki. Wnioski: Na przełomie XIX i XX wieku znacznie wzrosło zainteresowanie problematyką przemocy wobec dzieci i młodzieży. Publicyści starali się zwrócić uwagę opinii publicznej na zjawisko wcześniej tabuizowane, dążąc do rozbudzenie poczucia wspólnej odpowiedzialności za los dzieci w rodzinach dysfunkcyjnych. Problem przemocy wyjaśniano wykorzystując aparat pojęciowy i ustalenia teoretyczne z zakresu pedagogiki i nauk jej pokrewnych. Aim: The aim of the article is to research the presence of the violence towards children in the family environment in the technical press and social journals in the Kingdom of Poland at the turn of the 19th and 20th centuries. The crucial task is the analyses of the publicists, intellectuals and community activists’ texts in respect of the kind of problems connected with physical and sexual violence against children, which appeared in the social and science journals. Anot