Firmaların ekonomik sosyal sorumluluk faaliyetlerinin illerin kalkınmasındaki etkisi

Bu çalışmanın amacı, firmaların ekonomik sosyal sorumluluk faaliyetleri ile bulundukları illerin gelişmişlik düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu kapsamda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı web sitelerinden elde edilen veriler kümeleme analizine tabi tutulmuştur. Dış ticaret hacmi, Ar-Ge merkezi, vergi geliri, işsizlik oranı, imalatçı firma sayısı, ortalama günlük kazanç gibi il bazında firmaların ekonomik faaliyetlerini gösteren 2019-2020 yıllarına ait 19 değişkenin analizinde, hem hiyerarşik hem de hiyerarşik olmayan kümeleme yöntemleri kullanılmıştır. Hiyerarşik kümeleme analizinde iller üç kümeye ayrılırken, hiyerarşik olmayan kümeleme analizinde illerin Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan sosyoekonomik gelişmişlik raporu referans alınarak altı küme belirlenmiştir. Her iki analizde de İstanbul tek başına bir küme oluştururken, hiyerarşik kümeleme analizi sonucunda ikinci kümeyi Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Antalya, üçüncü kümeyi ise diğer iller oluşturmaktadır. Hiyerarşik olmayan kümelenme analizinde İstanbul, Ankara ve İzmir illerinin her biri üç ayrı kümeyi oluştururken, Antalya, Bursa ve Kocaeli dördüncü kümeyi oluşturmaktadır. Kalan illerden 15'i bir kümede toplanırken, 60'ı ise başka bir kümede toplandı. Elde edilen sonuçlar, Kalkınma Bakanlığı'nın (2017) hazırladığı illerin sosyoekonomik gelişmişlik endeksi değerleri sıralaması ile büyük ölçüde uyumludur. Firmaların ekonomik sosyal sorumluluk faaliyetlerinin illerin kalkınmasına doğrudan etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır.