Bütünleşik BWM ve TOPSIS yöntemleri kullanılarak OPEC üyesi ülkeler için kurumsal gelişmişlik analizi

Bu çalışmada, kurumsal gelişmişlik ve doğal kaynak zenginliği bağlantısı çerçevesinde 2010-2020 dönemi için OPEC üyesi 13 ülkenin kurumsal gelişmişlik düzeyleri incelenmektedir. Literatürde kurumsal gelişmişlik göstergelerine odaklanan çalışmalarda her bir göstergenin farklı sorunlar ile arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Ancak, kurumsal gelişmişlik analizini bütüncül bir biçimde ele alan ve çok boyutlu yapısı gereği çok kriterli karar verme yöntemlerine başvurulan çalışma sayısı sınırlıdır. Bu doğrultuda, çok kriterli karar verme yöntemlerinden BWM ve TOPSIS yöntemleri bütüncül bir yaklaşımla uygulanmış; ilk olarak göstergelerin ağırlıkları uzmanlar tarafından değerlendirilmiş ve elde edilen ağırlıklara bağlı olarak ülkelerin kurumsal gelişmişlik sıralaması belirlenmiştir. Ayrıca farklı senaryolara göre duyarlılık analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, petrol zengini ülkelerin kurumsal açıdan yıllar itibariyle farklı sıralarda oldukları tespit edilmiştir. Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Kuveyt’in kurumsal gelişmişlik sıralamasında ön planda oldukları; Ekvator Ginesi, Irak ve Venezuela’nın Libya ile birlikte başarısız bir kurumsal gelişmişlik sıralamasına sahip oldukları görülmektedir. In this study, the institutional development levels of 13 OPEC member countries for the 2010-2020 period are investigated within the framework of the connection between institutional development and natural resource wealth. In studies focusing on institutional development indicators in the literature, the relationship between each indicator and different problems is discussed. However, the number of studies that deal with the analysis of institutional development in an integrated approach and which uses multi-criteria decision-making methods due to its multidimensional nature is limited. In this direction, BWM and TOPSIS methods, which are multi-criteria decision making methods, were applied with an integrated approach. First, the weights of the indicators were evaluated subjectively by experts and then the institutional development ranking of the countries was determined based on the weights obtained. In addition, sensitivity analyzes were carried out according to different scenarios. As a result of the study, it has been determined that oil-rich countries' rankings are differentiated over the years. While, United Arab Emirates, Saudi Arabia, and Kuwait are at the forefront in the ranking of institutional development; Equatorial Guinea, Iraq,